Rytuksymab a ryzyko wystąpienia nowotworu u chorych z zapaleniem naczyń związanych z ANCA
Autor: Alicja Kostecka
Data: 07.06.2017
Źródło: AK/Effect of rituximab on malignancy risk in patients with ANCA-associated vasculitis. van Daalen EE, Rizzo R, Kronbichler A, Wolterbeek R, Bruijn JA, Jayne DR, Bajema IM, Rahmattulla C. Ann Rheum Dis. 2017 Jun
Układowe zapalenia naczyń związane z występowaniem przeciwciał przeciwko cytoplazmie neutrofili (AAV- ANCA-associated vasculitis), to choroby zapalne dotyczące głównie małych, niekiedy średnich naczyń o podłożu autoimmunologicznym, do których zaliczamy ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń (GPA, granulomatosis with polyangitis), eozynofilową ziarniniakowatość z zapaleniem naczyń (EGPA, eosinophilic granulomatosis with polyangitis) oraz mikroskopowe zapalenie naczyń (MPA, microscopic polyangitis).
Wprowadzenie do leczenia AAV cyklofosfamidu znacznie poprawiło rokowanie chorych. Jednak jak pokazują badania obserwacyjne cyklofosfamid istotnie zwiększa ryzyko zachorowania na nowotwory, w tym zwłaszcza na nowotwory skóry nie będące czerniakami, raka pęcherza moczowego, złośliwe chłoniaki i białaczki. Badania takie prowadzono wśród chorych z GPA, MPA, a ryzyko zależało od zastosowanej dawki. Rytuksymab w badaniach klinicznych wykazuje taką samą skuteczność jak cyklofosfamid w leczeniu AVA i uważany jest za lek o lepszym profilu bezpieczeństwa.
Celem pracy była ocena ryzyka wystąpienia nowotworu u chorych z AAV leczonych cyklofosfamidem oraz rytuksymabem. W badanej grupie było 119 chorych leczonych wyłącznie cyklofosfamidem, 41 leczonych wyłącznie rytuksymabem oraz 114 leczonych oboma lekami. Mediana czasu obserwacji wyniosła 5.6 lat. Ryzyko nowotworu w grupie leczonej cyklofosfamidem była 4.61 krotnie większe niż w grupie leczonej rytuksymabem. W porównaniu z populacją ogólną leczenie cyklofosfamidem zwiększało ryzyko nowotworu 3.1 krotnie, natomiast nie było istotnej statystycznie różnicy ryzyka nowotworu między chorymi leczonymi rytuksymabem a populacją ogólną. Naukowcy zauważyli też pewną ciekawą tendencję, im wyższą dawkę rytuksymabu otrzymał pacjent tym niższe było ryzyko nowotworu. Wysunięto zatem hipotezę , że być może rytuksymab ma ochronne działanie przed procesami kancerogenezy. Jak wskazują doświadczenia przeprowadzone na myszach oraz pewne obserwacje wśród osób leczonych, rytuksymab powodując deplecję limfocytów B prawdopodobnie poprzez zmniejszenie produkcji Il10 wzmacnia działanie limfocytów T cytotoksycznych, odpowiedzialnych za antynowotworowe procesy immunologiczne. W przypadku terapii AAV zwraca uwagę fakt, iż u chorych leczonych oboma lekami (zarówno cyklofosfamidem, jak i rytuksymabem) nie zaobserwowano zwiększenia ryzyka nowotworu.
W analizie dotyczącej lokalizacji nowotworów u chorych z AAV stwierdzono szczególną predyspozycję do występowania nowotworów skóry nieczerniakowych, zwłaszcza u chorych, którzy stosowali zarówno cyklofosfamid , jak i azatioprynę (ale nie u chorych stosujących rytuksymab i azatioprynę). Chorym z AAV zaleca się ochronę przed promieniowaniem słonecznym, używanie kremów z filtrem, a także pilne zgłaszanie się do lekarza w przypadku zaobserwowania niepokojących zmian skórnych.
W badaniu udowodniono, iż stowowanie rytuksymabu w leczeniu AAV jest bezpieczną alternatywą dla cyklofosfamidu. Rytuksymab nie zwiększa ryzyka wystąpienia nowotworu u chorych z AAV, a być może jego zastosowanie zwłaszcza w większych dawkach kumulacyjnych (powyżej 6g) związane jest z obniżeniem tego ryzyka.
Celem pracy była ocena ryzyka wystąpienia nowotworu u chorych z AAV leczonych cyklofosfamidem oraz rytuksymabem. W badanej grupie było 119 chorych leczonych wyłącznie cyklofosfamidem, 41 leczonych wyłącznie rytuksymabem oraz 114 leczonych oboma lekami. Mediana czasu obserwacji wyniosła 5.6 lat. Ryzyko nowotworu w grupie leczonej cyklofosfamidem była 4.61 krotnie większe niż w grupie leczonej rytuksymabem. W porównaniu z populacją ogólną leczenie cyklofosfamidem zwiększało ryzyko nowotworu 3.1 krotnie, natomiast nie było istotnej statystycznie różnicy ryzyka nowotworu między chorymi leczonymi rytuksymabem a populacją ogólną. Naukowcy zauważyli też pewną ciekawą tendencję, im wyższą dawkę rytuksymabu otrzymał pacjent tym niższe było ryzyko nowotworu. Wysunięto zatem hipotezę , że być może rytuksymab ma ochronne działanie przed procesami kancerogenezy. Jak wskazują doświadczenia przeprowadzone na myszach oraz pewne obserwacje wśród osób leczonych, rytuksymab powodując deplecję limfocytów B prawdopodobnie poprzez zmniejszenie produkcji Il10 wzmacnia działanie limfocytów T cytotoksycznych, odpowiedzialnych za antynowotworowe procesy immunologiczne. W przypadku terapii AAV zwraca uwagę fakt, iż u chorych leczonych oboma lekami (zarówno cyklofosfamidem, jak i rytuksymabem) nie zaobserwowano zwiększenia ryzyka nowotworu.
W analizie dotyczącej lokalizacji nowotworów u chorych z AAV stwierdzono szczególną predyspozycję do występowania nowotworów skóry nieczerniakowych, zwłaszcza u chorych, którzy stosowali zarówno cyklofosfamid , jak i azatioprynę (ale nie u chorych stosujących rytuksymab i azatioprynę). Chorym z AAV zaleca się ochronę przed promieniowaniem słonecznym, używanie kremów z filtrem, a także pilne zgłaszanie się do lekarza w przypadku zaobserwowania niepokojących zmian skórnych.
W badaniu udowodniono, iż stowowanie rytuksymabu w leczeniu AAV jest bezpieczną alternatywą dla cyklofosfamidu. Rytuksymab nie zwiększa ryzyka wystąpienia nowotworu u chorych z AAV, a być może jego zastosowanie zwłaszcza w większych dawkach kumulacyjnych (powyżej 6g) związane jest z obniżeniem tego ryzyka.
