Screening tests for celiac disease in children with autistic spectrum disorders

Hozyasz i wsp. w artykule opublikowanym w Przeglądzie Gastroenterologicznym omawiają szczegółowo, na przykładzie chorób ze spektrum autyzmu, rolę nietolerancji pokarmowych, zwłaszcza glutenu, w zaburzeniach zachowania [1]. U pacjentów z celiakią oraz alergią pokarmową obserwuje się szerokie spektrum zaburzeń zachowania, od stanów depresji po nadmierne pobudzenie. Jednym z objawów klasycznej celiakii jest encefalopatia ze zmianami w EEG. W patogenezie zespołów autystycznych, podobnie jak w celiakii czy alergii pokarmowej, nadmierna przepuszczalność „bariery jelitowej” i pobudzenie układu immunologicznego wydają się odgrywać znaczącą rolę. Sugeruje się także znaczenie bezpośredniego działania, z pominięciem aktywacji immunologicznej, metabolitów przemiany składników pokarmowych (glutenu, kazeiny, węglowodanów) na ośrodkowy układ nerwowy (OUN).

Pacjenci z zaburzeniami zachowania stanowią grupę ryzyka rozwoju celiakii, dlatego też w Instytucie „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” przeprowadzono serologiczne badania przesiewowe w kierunku celiakii u dzieci z autyzmem oraz z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej (attention-deficit hyperactivity syndrome – ADHD). O ile w ADHD dodatnie testy na obecność przeciwciał przeciwendomyzjalnych (EMA) i przeciwciał skierowanych przeciwko ludzkiej transglutaminazie (tTG) stwierdzono u 3 dzieci spośród 116 (częstość występowania dodatnich testów 1 : 38), to w przypadku 74 dzieci z autyzmem badania wypadły negatywnie [2]. Pomimo dodatnich testów serologicznych w badaniach histopatologicznych wycinków jelita cienkiego nie wykazano zmian typowych dla celiakii, tj. zaniku kosmków jelitowych, przerostu krypt i limfocytozy śródnabłonkowej. U 2 dzieci z ADHD i dodatnimi przeciwciałami stwierdzono prawidłowy obraz błony śluzowej, natomiast u 1 jedynie wzrost limfocytozy śródnabłonkowej (zmiany ocenione jako Marsh I). Wprowadzenie diety bezglutenowej u tego dziecka spowodowało normalizację stężenia przeciwciał w surowicy i poprawę zachowania. U wszystkich dzieci wykonaliśmy dodatkowo badania na obecność w surowicy przeciwciał skierowanych przeciwko tzw. neuronalnej transglutaminazie tkankowej (tTG6). Rutynowo oznaczane przeciwciała anty-tTG skierowane są przeciwko tTG2, która zlokalizowana jest głównie w błonie śluzowej jelit, tTG6 obecna jest natomiast w tkance mózgowej [3]. Dodatnie przeciwciała anty-tTG6 stwierdzono u dalszych 2 dzieci z zespołem ADHD. Nie wykazano natomiast obecności przeciwciał anty-tTG6 w...


View full text...