TECHNIKI OBRAZOWANIA
The role of multislice computed tomography in diagnosis of partial anomalous pulmonary venous connection in adults on the basis of selected cases

Wstęp
W piśmiennictwie dotyczącym wad wrodzonych serca częściowy nieprawidłowy spływ żył płucnych (ang. partial anomalous pul-monary venous connection – PAPVC) jest zwykle omawiany wspólnie z ubytkami w przegrodzie międzyprzedsionkowej. Obie niepra-widłowości występują często łącznie. Nieprawidłowy spływ żył płucnych stanowi ok. 1% wszystkich wad wrodzonych serca. Co naj-mniej jedna z żył płucnych uchodzi nieprawidłowo do prawego przedsionka lub do układu żył systemowych, co powoduje przeciek lewo-prawy i skutkuje zwiększeniem przepływu przez prawą część serca [1, 2]. Anomalia dotyczy częściej strony prawej, w której spływ krwi z płuc dokonuje się bezpośrednio do prawego przedsionka lub rzadziej do żył systemowych czy zatoki wieńcowej. Gdy wada dotyczy lewych żył płucnych, uchodzą one do lewej żyły ramienno-głowowej lub do zatoki wieńcowej [3, 4]. Nieprawidłowy spływ żył płucnych bez współistnienia ubytku w przegrodzie międzyprzedsionkowej występuje rzadko. Chorzy z tą wadą zwykle długo nie manifestują objawów klinicznych, a w badaniu przedmiotowym często stwierdza się brak odchyleń od stanu prawidłowe-go. Z czasem jednak pojawiają się cechy przeciążenia prawej komory, powiększenie prawego przedsionka oraz hiperkinetyczne nad-ciśnienie płucne (przepływowe) [1, 5].

Cel pracy
Celem pracy jest przedstawienie roli wielowarstwowej tomografii komputerowej w rozpoznaniu wrodzonej wady serca w po-staci częściowego nieprawidłowego spływu żył płucnych na podstawie dwóch przypadków.
Materiał i metody
Pierwsza chora, A.R. (lat 48), do Pracowni Tomografii Komputerowej Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu została skie-rowana z podejrzeniem guza płuca. Pacjentka nie zgłaszała żadnych dolegliwości subiektywnych, a rozpoznanie wydłużonego cienia w dolnym polu prawego płuca zostało postawione na podstawie zdjęcia rentgenowskiego klatki piersiowej, wykonanego w ramach badań okresowych. Drugi chory, J.J. (lat 55), został skierowany w celu poszerzenia diagnostyki z powodu stwierdzanego w badaniu ultrasonokardiograficznym powiększenia prawej komory serca przy braku cech przecieku wewnątrzsercowego.
W pierwszym omawianym przypadku u pacjentki w badaniu przeglądowym TK klatki piersiowej stwierdzono przysercowe li-nijne zacienienie w dolnym płacie prawego płuca. Podejrzewając zmianę naczyniową, zdecydowano o wykonaniu badania naczy-niowego TK (tzw. angio-TK). Uzyskane obrazy w rekonstrukcji 3D przedstawiają ryc. 1. i 2. Na podstawie badania TK ustalono rozpoznanie częściowego nieprawidłowego spływu żył płucnych typu „szabli tureckiej” [6, 7]. Dolna prawa żyła płucna prowadzi krew z prawego dolnego płata płucnego do żyły głównej dolnej, podprzeponowo, a następnie do prawego przedsionka, powodu-jąc przeciążenie objętościowe prawej komory. W badaniu nie uwidoczniono ubytku w przegrodzie międzyprzedsionkowej, co potwierdzono w badaniu ultrasonograficznym serca. W drugim przypadku u chorego po przeglądowym badaniu TK klatki piersio-wej stwierdzono pasmowate zagęszczenie w lewym górnym płacie płucnym i podjęto decyzję o wykonaniu angio-TK. Badanie naczyniowe uwidoczniło obecność krótkiej żyły wertykalnej, prowadzącej krew żylną z lewego górnego płata płucnego do lewej żyły ramienno-głowowej, a następnie do żyły głównej górnej i prawego przedsionka. W projekcji czterojamowej TK stwierdzono powiększenie prawej komory w części napływowej do 5,8 cm (ryc. 2. i 3.). Również u tego chorego nie uwidoczniono przecieku międzyprzedsionkowego [1, 2, 5].

Omówienie
W przedstawionych przypadkach badanie wielowarstwowej tomografii komputerowej z opcją angio było rozstrzygające w po-stawieniu ostatecznego rozpoznania PAPVC. W ramach diagnostyki różnicowej zmian w klatce piersiowej stwierdzanych na kla-sycznym zdjęciu radiologicznym klatki piersiowej lub przy występowaniu objawów przeciążenia prawej komory o niejasnej etiolo-gii warto rozważyć wykonanie badania angio-TK. Możliwość wystąpienia PAPVC należy mieć również na uwadze w diagnostyce guzów płuc u osób dorosłych bez objawów podmiotowych. Znajomość tej wrodzonej wady serca może naprowadzić klinicystę na właściwy tok rozumowania i pozwolić wybrać odpowiednią metodę diagnostyczną.

Wniosek
U chorych z podejrzeniem częściowego nieprawidłowego spływu żył płucnych wykonanie wielowarstwowej tomografii kompu-terowej pozwala często na postawienie ostatecznego rozpoznania.
Piśmiennictwo
1. Freedom RM, Mawson JB, Yoo SJ, Benson LN. Abnormalities of pulmonary venous connections including subdivided left atrium. Congenital heart disease: textbook of an-giography. Futura Publishing, Armonk, NY; 1997.
2. Nakahira A, Yagihara T, Kagisaki K, Hagino I, Ishizaka T, Koh M, Uemura H, Kitamura S. Partial anomalous pulmonary venous connection to the superior vena cava. Ann Thorac Surg 2006; 82: 978-982.
3. Snellen HA, van Ingen HC, Hoefsmit EC. Patterns of anomalous pulmonary venous drainage. Circulation 1968; 38: 45-63.
4. Hijii T, Fukushige J, Hara T. Diagnosis and management of partial anomalous pulmonary venous connection. Cardiology 1998; 8: 148-151.
5. Harrison LH, Tam SK, Mueller CP. Partial anomalous pulmonary venous connection in adults: a simplified approach. Ann Thorac Surg 2010; 89: 283-285.
6. Brown JW, Ruzmetov M, Minnich DJ, Vijay P, Edwards CA, Uhlig PN, Fiore AC, Turrentine MW. Surgical management of scimitar syndrome: an alternative approach. J Thorac Cardiovasc Surg 2003; 125: 238-245.
7. Shahriari A, Rodefeld, MD, Turrentine MW, Brown JW. Caval division technique for sinus venosus atrial septal defect with partial anomalous pulmonary venous connection. Ann Thorac Surg 2006; 81: 224-229.