Typy zachowań w pracy i wpływ na zdrowie psychiczne pielęgniarek

Wstęp. Praca zawodowa w życiu człowieka ma istotne znaczenie. Jest jedną z najważniejszych aktywności dorosłego człowieka. Może
oddziaływać pozytywnie, ale może też być źródłem frustracji i dyskomfortu psychicznego. Pielęgniarstwo jako zawód usług społecznych
jest narażone na działanie różnych czynników stresogennych związanych z ochroną i ratowaniem życia.

Cel pracy. Głównym celem podjętych badań była ocena związku między typami zachowań w pracy a zdrowiem w grupie pielęgniarek.

Materiał i metody. Badaniami objęto 312 pielęgniarek, które różniły się między sobą wiekiem, stażem pracy, wykształceniem oraz systemem
pracy. Badania przeprowadzono za pomocą kwestionariusza: Wzorzec Zachowań i Przeżyć Związanych z Pracą oraz General Health
Questionnaire służącego do subiektywnej oceny stanu zdrowia psychicznego.

Wyniki. W ocenie wzoru zachowań posłużono się następującymi skalami: zaangażowanie zawodowe - subiektywne znaczenie pracy,
ambicje zawodowe, gotowość do angażowania się, dążenie do perfekcji, zdolność do dystansowania się; odporność psychiczna i strategie
zwalczania sytuacji problemowych - tendencja do rezygnacji w sytuacji porażki, ofensywne strategie rozwiązywania problemów,
wewnętrzny spokój i równowaga; emocjonalny stosunek do pracy - poczucie sukcesu w zawodzie, zadowolenie z życia, poczucie wsparcia
społecznego, które pozwoliły na dokonanie oceny typów zachowań związanych z pracą w badanej grupie. Analiza nasilenia oddzielnych
wymiarów oraz ich układ wykazała istnienie czterech typów zachowań i przeżyć związanych z pracą. Wyniki uzyskane w badaniu
pokazały, że pielęgniarki najczęściej funkcjonują w sposób nadmiernie zaangażowany i wypalony, a najrzadziej w sposób zdrowy. Pod
względem nieprawidłowości w zdrowiu psychicznym funkcjonują na przeciętnym poziomie. Najczęściej ujawniają problemy zdrowotne
typu: zaburzenia somatyczne (skala A), niepokój i bezsenność (skala B) oraz zaburzenia funkcjonowania (skala C). Wyniki przeprowadzonych
badań pozwoliły stwierdzić, że istnieje związek między typami zachowań w pracy a zdrowiem w badanej grupie. Uzyskane wyniki
przedstawiają nie tylko zależności teoretyczne, ale wskazują na obszar zastosowania ich w praktycznej działalności, przede wszystkim
w procesie kształcenia pielęgniarek.

Wnioski:

1. Pielęgniarki w pracy prezentują typy zachowań, które stanowią zagrożenie dla ich zdrowia: typ ryzyka i typ wypalony.

2. Prezentowane typy zachowań w pracy wpływają na zdrowie pielęgniarek.

Problemy Pielęgniarstwa 2010; 18 (2): 91-96

Introduction. Professional work is of great importance in life. It is one of the most important activities in the life of an adult. It may have
a positive affect, but may also be a source of frustration and mental discomfort. Nursing as a profession of social services is exposed to
various stressors related to the protection and rescue of life.

Aim of the study. The main objective of the research was to evaluate the association between types of workplace behaviour and health
among nurses.

Material and methods. The study included 312 nurses, which differed in aspects such as age, previous work experience, education and
employment. The study was conducted using the “Arbeitsbezongenes Verhaltens und Erlebensmuster” questionnaire designed to test types
of work related behaviour and the General Health Questionnaire for the subjective assessment of mental health.

Results. The following scales were used to asses the models of behaviour: professional involvement - subjective meaning of work, career ambition, willingness to engage, striving for perfection, the ability to distancing oneself; mental immunity and strategies to fight off problem
situations - tendency to give up when in a situation of failure, offensive strategies for solving problems, inner peace and balance; emotional
approach to work - a feeling of professional success, satisfaction with life in general; a sense of social support from one’s closest circle,
which enabled the assessment of workplace behaviour types in the examined group. An analysis of the intensification of the individual
dimensions and their order showed that there are four types of behaviours and experiences related to work. The results obtained in the
study showed that most of the nurses get too involved in their work, often functioning in risk-type and burnt out-type and most of them
seldom functioning in a healthy manner. In terms of mental health anomalies they function at an average level. The most frequently displayed
types of health problems were as follows: somatoform disorders (scale A), anxiety and insomnia (scale B) and function disorders (scale C).
Studies allow for the conclusion that a relationship exists, in the study group, between the types of workplace behaviour and health. The
obtained results represent not only a theoretical dependence, but indicate the area of their application in practical activities, mainly in the
training of nurses.

Conclusions:

1. Nurses at work present behaviour types that pose a threat to their health, risk-type and burn out-type.

2. The presented types of workplace behaviours influence the health of nurses.

Nursing Topics 2010; 18 (2): 91-96