Umiejscowienie kontroli zdrowia a wybrane zachowania zdrowotne pielęgniarek województwa lubelskiego i podkarpackiego

Wstęp
Zachowania zdrowotne to rodzaj aktywności człowieka ukierunkowanej na utrzymanie i umacnianie zdrowia. Wewnętrzne umiejscowienie kontroli zdrowia sprzyja zachowaniom, takim jak: podejmowanie aktywności fizycznej, ograniczanie palenia tytoniu i spożywania alkoholu oraz utrzymanie prawidłowej masy ciała.

Cel pracy
Określenie związków pomiędzy wybranymi zachowaniami zdrowotnymi pielęgniarek a umiejscowieniem kontroli zdrowia.

Materiał i metody
Badania metodą sondażu diagnostycznego przeprowadzono w grupie 184 pielęgniarek województw lubelskiego i podkarpackiego. Wykorzystano autorski kwestionariusz ankiety oraz Wielowymiarową Skalę Umiejscowienia Kontroli Zdrowia MHLC-B. Dane poddano analizie statystycznej testem Anova.

Wyniki
W badanej grupie najwyżej oceniony został wymiar wewnętrznego umiejscowienia kontroli zdrowia. Wyższe wyniki dotyczące kontroli wewnętrznej uzyskały mieszkanki wsi niż miasta (p = 0,025) oraz badane w wieku 31–35 lat oraz 36–40 lat (p = 0,046). Pielęgniarki z najwyższą wartością w zakresie wewnętrznej kontroli częściej deklarowały codzienne spożywanie pieczywa ziarnistego w porównaniu ze spożywającymi go rzadziej niż raz w tygodniu (p = 0,049). Wyższy wskaźnik umiejscowienia kontroli zdrowia w zakresie wpływu innych uzyskały pielęgniarki wykonujące cytologię raz w roku niż te wykonujące ją co 3 lata (p = 0,026). Umiejscowienie kontroli zdrowia w zakresie kontroli wewnętrznej było wyższe u pielęgniarek deklarujących posiadanie stałego ginekologa w prywatnym gabinecie lekarskim w porównaniu z korzystającymi z wizyt w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej (p = 0,016). Pielęgniarki mające masę ciała w zakresie normy uzyskały najwyższy wskaźnik w zakresie przypadku jako umiejscowienia kontroli zdrowia w porównaniu z osobami z nadwagą i otyłością (p = 0,003).

Wnioski
Badane pielęgniarki uzyskały wysokie wyniki w zakresie wewnętrznego umiejscowienia kontroli zdrowia, jednak podejmowane przez nie zachowania zdrowotne nie zawsze były warunkowane tym typem umiejscowienia kontroli zdrowia.



Introduction
The internal health locus of control promotes behaviors such as: physical activity, smoking and alcohol consumption, and maintaining a healthy body weight.

Aim of the study
To define relationship between chosen health behaviours of nurses and the health locus of control.

Material and methods
The diagnostic survey was carried out in a group of 184 nurses from the Lublin and Podkarpackie voivodships. The author’s questionnaire and the Multidimensional Health Locus of Control Scale (MHLC-B) were used. The data was subjected to statistical analysis using the Anova test.

Results
The internal health locus of control was rated the highest. Higher internal health locus of control results were obtained by rural residents than by city residents (p = 0.025) and by those surveyed in the age range 31 to 35 years and from 36 to 40 years (p = 0.046). Nurses with the highest internal health locus of control declared daily consumption of granular bread in comparison to those consuming it less frequently than once a week (p = 0.049). A higher index of the health locus of control in terms of the influence of others was obtained by nurses performing cytology once a year than by those performing it once every three years (p = 0.026). The health locus of control in the scope of internal control was higher in nurses declaring having own gynecologist in a private doctor’s office in comparison to those visiting to a public health care center (p = 0.016). Nurses with a body weight in the normal range obtained the highest rate in the health locus of control understand as a “chance” in comparison to overweight and obese nurses (p = 0.003).

Conclusions
The nurses surveyed achieved high results in the internal health locus of control, but the health behaviours they undertake are not always conditioned by this type of health locus of control.