Zadania pielęgniarki rodzinnej wobec osób zagrożonych chorobą niedokrwienną serca w świetle diagnozy zachowań zdrowotnych wybranej grupy osób

Wstęp. Zasadnicza strategia profilaktyki choroby niedokrwiennej serca (IHD) polega na zmniejszeniu ryzyka wystąpienia miażdżycy tętnic wieńcowych. Profilaktyka miażdżycy obejmuje głównie żywienie, aktywność fizyczną, zaprzestanie palenia tytoniu oraz spożycia alkoholu. Programowanie
i wdrażanie skutecznych programów profilaktycznych należy do zadań systemu ochrony zdrowia, a także pielęgniarki rodzinnej.

Cel pracy. Celem badań było wskazanie kluczowych zadań pielęgniarki rodzinnej w pracy z osobami zagrożonymi IHD.

Materiał i metody. Zastosowano sondaż diagnostyczny w grupie 110 osób w wieku 35–55 lat uczestniczących w programie profilaktyki
chorób układu krążenia czterech placówek podstawowej opieki zdrowotnej w Lublinie. Wyniki sondażu zestawiono z wynikami algorytmu European Systematic COronary Risk Evaluation (SCORE) (ocena globalnego ryzyka wystąpienia incydentu sercowo-naczyniowego w przyszłości), dzieląc badanych na osoby z potwierdzonym i niepotwierdzonym ryzykiem choroby niedokrwiennej serca. Podstawą analizy były świadomość zdrowotna i wybrane zachowania kobiet i mężczyzn zagrożonych wystąpieniem ryzyka sercowo-naczyniowego. Do oceny
statystycznej zastosowano test χ².

Wyniki. Wiedza i zachowania kobiet w zakresie żywienia są częściej poprawniejsze i pozytywniejsze niż u badanych mężczyzn (głównie
spożywanie tłuszczów zwierzęcych). Prawidłową wartość wskaźnika masy ciała (BMI) zna niemal 33% kobiet i tylko 10% mężczyzn. Prawidłową wartość ciśnienia tętniczego zna ponad 83% kobiet i 67% mężczyzn. Kilka razy w tygodniu alkohol pije 3,3% kobiet i 8,1% mężczyzn. Prawidłowy przedział BMI stwierdzono u 57,4 kobiet i 34,7% mężczyzn. Warzywa codziennie zjada 55,7% kobiet i 22,4% mężczyzn. Zdecydowana większość kobiet nigdy nie paliła bądź paliła w przeszłości.

Wnioski. Pielęgniarka rodzinna musi różnicować swoje oddziaływania w programach profilaktyki IHD na kobiety i mężczyzn, gdyż zarówno
świadomość zdrowotna, jak i przejawiane zachowania zdrowotne w obu grupach implikują różny stopień ryzyka zdrowotnego, a brak takiego zróżnicowania może się przekładać na niską efektywność podejmowanych działań.


Introduction. The general strategy of IHD prophylactics is focused on lowering the risk of coronary arteriosclerosis development. Arteriosclerosis prophylactic concerns mainly diet modification, physical activity, smoking cessation and reduction of alcohol consumption. Developing and preparing effective prophylactic programmes belongs to the tasks of the healthcare system, including the family nurse.

Aim of the study. The objective of the survey was to identify the key tasks of the family nurse while working with persons with IHD risk.

Material and methods. A diagnostic survey was carried out in the group of 110 subjects aged 35–55 years who took part in the prophylactic programme concerning circulatory system diseases implemented in four primary healthcare centres in Lublin. The results of the survey were correlated with the results of the SCORE algorithm (the assessment of the global future risk of ischaemic heart disease), by dividing the surveyed into the ones with confirmed and unconfirmed risk of IHD. The statistical evaluation was made with the use of the χ² test.

Results. The knowledge and behaviour of women in terms of nutrition are more often accurate and positive than of the surveyed men
(mainly concerning the consumption of animal fats). The correct BMI value is known to almost 33% of women and only 10% of men. 83% of women and 67% of men have the knowledge concerning the correct arterial blood pressure value. 3.3% of women and 8.1% of men drink
alcohol several times a week. The proper body mass index (BMI) range was found in 57.4% of women and 34.7% of men. 55.7% of women and 22.4% of men eat vegetables every day. The number of women who have never smoked or have quit smoking is much higher than that
of men.

Conclusions. Family nurse must diversify her actions in the programme of IHD prophylactics in relation to men and women since both health awareness and displayed health behaviour in both groups implicate a different degree of health risk, and the lack of such diversification can
result in a low effectiveness of undertaken actions.