Zaparcia u dzieci – standardy terapeutyczne

Wstęp

Zaparcie stolca jest częstym problemem zdrowotnym populacji w wieku rozwojowym, który według danych światowych dotyka 10–30% dzieci [1–3]. Ocenia się, że u 8–10% pacjentów pediatrycznych choroba ma charakter przewlekły [2, 4]. Zaparcie stolca stanowi częstą przyczynę wizyt u lekarza pediatry (3–7,5%) i gastroenterologa dziecięcego (25–35%) oraz zgłoszeń do wysokospecjalistycznych ośrodków gastroenterologicznych (45%) [1–6]. Pierwsze objawy dość często pojawiają się w 1. roku życia (17–40%), jednak zwykle problem występuje w okresie kontroli wypróżnień (2.–4. rok życia) [4, 5]. W populacji w wieku rozwojowym aż w 90–95% przypadków zaparcie stolca ma idiopatyczne podłoże czynnościowe, tylko u 5–10% pacjentów spowodowane jest schorzeniem organicznym [1–3].

Leczenie

Leczenie czynnościowego zaparcia stolca u dzieci i młodzieży powinno się rozpocząć jak najwcześniej, zanim dojdzie do zmniejszenia napięcia mięśni gładkich odbytnicy i esicy, a w rezultacie do ich rozdęcia oraz obniżenia czucia wypełnienia odbytnicy. Terapia jest kompleksowa i długotrwała, powinna łączyć postępowanie farmakologiczne i niefarmakologiczne [7].

Leczenie farmakologiczne

W farmakoterapii stosuje się preparaty osmotycznie czynne, poślizgowe, drażniące oraz wlewki i czopki doodbytnicze (tab. 1). Zgodnie z wytycznymi European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (ESPGHAN) oraz North American Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition (NASPGHAN) leczenie farmakologiczne czynnoś­ciowego zaparcia stolca obejmuje trzy fazy: odblokowania (odklinowania) jelit, leczenia podtrzymującego oraz odstawiania leków [4].
Przed rozpoczęciem leczenia konieczne jest dokładne badanie przedmiotowe jamy brzusznej w celu oceny stopnia zalegania mas kałowych w końcowym odcinku jelita grubego. U dzieci niewspółpracujących można rozważyć wykonanie badania USG jamy brzusznej, podczas którego ocenia się stosunek odbytniczo-miedniczny (stosunek bańki odbytnicy do odległości pomiędzy kolcami biodrowymi przednimi górnymi), co umożliwia rozpoznanie megacolon w przebiegu zaparcia przewlekłego [8]. Celem pierwszego etapu terapii zaparcia jest rozluźnienie i ewakuowanie stolca z dolnego odcinka przewodu pokarmowego (megarectum). Lekiem pierwszego rzutu są makrogole (polietylenoglikole – PEG), a rekomendowany czas leczenia to kolejne 3–6 dni. W przypadku braku dostępności makrogoli poleca się stosowanie...


View full text...