Zmęczenie w reumatoidalnym zapaleniu stawów
Autor: Alicja Kostecka
Data: 03.04.2019
Źródło: AK/Reducing arthritis fatigue impact: two-year randomised controlled trial of cognitive behavioural approaches by rheumatology teams (RAFT). Ann Rheum Dis. 2019 Apr;78(4):465-472.
Zmęczenie (ang. fatigue) należy do objawów reumatoidalnego zapalenia stawów i ma wpływ na relacje towarzyskie i rodzinne, pracę zawodową, styl życia. Mechanizm patofizjologiczny odczuwanego przez chorych zmęczenia nie jest znany. Nasilenie zmęczenia ma związek z trzema aspektami: stanem zapalnym, czynnikami indywidualnymi (choroby współistniejące, wykonywana praca) oraz procesami poznawczo-behawioralnymi (myśli/emocje, zachowania: bierność/nadreaktywność).
Kontrola zmęczenia rzadko jest brana pod uwagę w ocenie skuteczności leczenia. Jednak z dotychczasowych doniesień wynika, że stosowanie terapii biologicznej nie wpływa w sposób istotny na odczuwanie zmęczenia. Terapia poznawczo –behawioralna natomiast może pomóc osobom chorym w radzeniu sobie z tym powszechnym problemem.
Projekt randomizowanego badania klinicznego przeprowadzonego w Wielkiej Brytanii obejmował 7 spotkań pacjentów chorych na RZS z pielęgniarką i terapeutą zajęciowym, dotyczących radzenia sobie ze zmęczeniem i opartych o technikę terapii poznawczo-behawioralnej. Zajęcia odbywały się co tydzień (1-6 tydzień) i trwały 2 godziny oraz w 14 tygodniu przez 1 godzinę, dodatkowo pacjenci otrzymywali specjalne broszury. Oceny zmęczenia dokonywano na podstawie wystandaryzowanych kwestionariuszy. W oparciu o wyniki przeprowadzonej analizy statystycznej dowiedziono, iż w grupie 175 chorych, którzy przeszli cykl spotkań udało się uzyskać redukcję zmęczenia po 6 miesiącach i po 2 latach od rozpoczęcia terapii (w odniesieniu do grupy kontrolnej 158 chorych). Pacjenci, którzy zostali włączeni do badania mieli wysoki poziom odczuwanego zmęczenia, w trakcie trwania badania nie było istotnych zmian w terapii. Nie było różnic w stosowanym leczeniu przy podziałach chorych w zależności od nasilenia zmęczenia. Poziom odczuwanego zmęczenia nie był zależny od ciężkości przebiegu choroby. Pacjenci wysoko oceniali odbyte szkolenia i chętnie w nich uczestniczyli. W uzyskanych wynikach poprawę odnotowano w zakresie kategorii wpływ zmęczenia, zmęczenia emocjonalne, życia ze zmęczeniem, radzenie sobie ze zmęczeniem oraz poczucia własnej skuteczności w radzeniu sobie z tym problemem.
Opiekę nad pacjentami z RZS sprawuje zespół profesjonalistów medycznych, do którego najczęściej nie ma możliwości (organizacyjnych, finansowych) dołączenia psychologa. Przygotowanie odpowiedniej broszury, która zostanie przekazana pacjentowi i dodatkowo omówiona przez pielęgniarkę/ terapeutę zajęciowego może przynieść istotne korzyści dla pacjenta. Opracowany cykl szkoleń i broszura są wdrażane w kolejnych placówkach w Wielkiej Brytanii.
Projekt randomizowanego badania klinicznego przeprowadzonego w Wielkiej Brytanii obejmował 7 spotkań pacjentów chorych na RZS z pielęgniarką i terapeutą zajęciowym, dotyczących radzenia sobie ze zmęczeniem i opartych o technikę terapii poznawczo-behawioralnej. Zajęcia odbywały się co tydzień (1-6 tydzień) i trwały 2 godziny oraz w 14 tygodniu przez 1 godzinę, dodatkowo pacjenci otrzymywali specjalne broszury. Oceny zmęczenia dokonywano na podstawie wystandaryzowanych kwestionariuszy. W oparciu o wyniki przeprowadzonej analizy statystycznej dowiedziono, iż w grupie 175 chorych, którzy przeszli cykl spotkań udało się uzyskać redukcję zmęczenia po 6 miesiącach i po 2 latach od rozpoczęcia terapii (w odniesieniu do grupy kontrolnej 158 chorych). Pacjenci, którzy zostali włączeni do badania mieli wysoki poziom odczuwanego zmęczenia, w trakcie trwania badania nie było istotnych zmian w terapii. Nie było różnic w stosowanym leczeniu przy podziałach chorych w zależności od nasilenia zmęczenia. Poziom odczuwanego zmęczenia nie był zależny od ciężkości przebiegu choroby. Pacjenci wysoko oceniali odbyte szkolenia i chętnie w nich uczestniczyli. W uzyskanych wynikach poprawę odnotowano w zakresie kategorii wpływ zmęczenia, zmęczenia emocjonalne, życia ze zmęczeniem, radzenie sobie ze zmęczeniem oraz poczucia własnej skuteczności w radzeniu sobie z tym problemem.
Opiekę nad pacjentami z RZS sprawuje zespół profesjonalistów medycznych, do którego najczęściej nie ma możliwości (organizacyjnych, finansowych) dołączenia psychologa. Przygotowanie odpowiedniej broszury, która zostanie przekazana pacjentowi i dodatkowo omówiona przez pielęgniarkę/ terapeutę zajęciowego może przynieść istotne korzyści dla pacjenta. Opracowany cykl szkoleń i broszura są wdrażane w kolejnych placówkach w Wielkiej Brytanii.
