123RF
Zwiększanie dawki metotreksatu – jaki schemat wybrać?
Redaktor: Bogusz Soiński
Data: 09.11.2021
Źródło: Jain S, Dhir V, Aggarwal A, Gupta R, i wsp. Comparison of two dose escalation strategies of methotrexate in active rheumatoid arthritis: a multicentre, parallel group, randomised controlled trial. Ann Rheum Dis. 2021 Nov;80(11):1376-1384. doi: 10.1136/annrheumdis-2021-220512
Kategorie:
Reumatoidalne zapalenie stawów
Działy:
Aktualności w Reumatologia
Doniesienia naukowe
Aktualności | Tagi: | RZS, LMPCh, metotreksat |
Doprecyzowanie tego zagadnienia może pozwolić na uzyskanie lepszych efektów leczenia, a w konsekwencji ograniczy konieczność włączania dodatkowych leków modyfikujących przebieg choroby, obniżając koszty i zwiększając bezpieczeństwo leczenia.
Według aktualnych rekomendacji EULAR z 2019 r. dotyczących leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS) w okresie od 4 do 6 tygodni należy zwiększać stosowaną dawkę metotreksatu (MTX) do maksymalnej wartości zalecanej 25–30 mg/tydzień lub tolerowanej. Grupa ekspertów w ramach inicjatywy 3E (evidence, experience, exchange) z większą precyzją określiła schemat zwiększania dawki MTX: o 5 mg co 2 lub 4 tygodnie. Optymalne zastosowanie MTX pozwala na uzyskanie remisji w monoterapii w pierwszym etapie leczenia u 30–40 proc. chorych. Dane z codziennej praktyki wskazują jednak, że odsetek ten jest niższy głównie z powodu niewłaściwej eskalacji dawki MTX. Być może doprecyzowanie tego zagadnienia pozwoli na uzyskanie lepszych efektów leczenia, a w konsekwencji ograniczy konieczność włączania dodatkowych LMPCh (klasycznych lub biologicznych), obniżając koszty oraz zwiększając bezpieczeństwo leczenia.
W otwartym randomizowanym wieloośrodkowym badaniu przeprowadzonym przez Jaina i wsp. dokonano oceny dwóch strategii zwiększania dawki metotreksatu – tzw. standardowej i szybkiej. U 178 chorych z rozpoznaniem RZS, u których dotychczas nie stosowano leków modyfikujących przebieg choroby (LMPCh) włączano MTX doustnie w dawce początkowej 15 mg/tydzień, a następnie losowo przydzielano pacjentów do grupy z eskalacją dawki o 5 mg co 4 tygodnie (n = 89) lub o 5 mg co 2 tygodnie (n = 89). Celem tego badania była ocena porównawcza skuteczności i bezpieczeństwa oraz tolerancji dwóch strategii dawkowania metotreksatu w pierwszym etapie leczenia RZS.
W 16. tygodniu leczenia, a także po 24 tygodniach w fazie wydłużenia eksperymentu nie stwierdzono istotnych różnic w skuteczności leczenia RZS ocenianej na podstawie: zmiany DAS28-CRP, DAS28-OB, zmiany HAQ oraz odsetka chorych, którzy uzyskali remisję lub niską aktywność choroby. W ocenie bezpieczeństwa stosowania MTX w obu grupach zbliżona była liczba występowania działań niepożądanych, tj. cytopenii (u 2 i 3 chorych) i wzrostu transaminaz >2x GGN (u 7 i 6 badanych). Nie notowano ciężkich działań niepożądanych, a także poważnych infekcji oraz zapalenia płuc. W grupie z szybszym zwiększaniem dawki MTX w pierwszych 8 tygodniach terapii obserwowano wyższy odsetek (47 proc. vs 32 proc.) działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego – nudności, wymioty, dyskomfort w jamie brzusznej, utrata smaku, brak apetytu – jednak po 16 tygodniach leczenia nie stwierdzano różnic istotnych statystycznie w występowaniu działań niepożądanych, również w zakresie objawów ze strony przewodu pokarmowego.
Na podstawie przeprowadzonego badania stwierdzono, że obie strategie zwiększania dawki MTX na początku wdrażania leczenia są równoważne pod względem skuteczności, a także bezpieczeństwa i tolerancji. Strategia szybszej eskalacji dawki nie przynosi pacjentowi dodatkowych korzyści.
Opracowanie: dr n. med. Ewa Morgiel
W otwartym randomizowanym wieloośrodkowym badaniu przeprowadzonym przez Jaina i wsp. dokonano oceny dwóch strategii zwiększania dawki metotreksatu – tzw. standardowej i szybkiej. U 178 chorych z rozpoznaniem RZS, u których dotychczas nie stosowano leków modyfikujących przebieg choroby (LMPCh) włączano MTX doustnie w dawce początkowej 15 mg/tydzień, a następnie losowo przydzielano pacjentów do grupy z eskalacją dawki o 5 mg co 4 tygodnie (n = 89) lub o 5 mg co 2 tygodnie (n = 89). Celem tego badania była ocena porównawcza skuteczności i bezpieczeństwa oraz tolerancji dwóch strategii dawkowania metotreksatu w pierwszym etapie leczenia RZS.
W 16. tygodniu leczenia, a także po 24 tygodniach w fazie wydłużenia eksperymentu nie stwierdzono istotnych różnic w skuteczności leczenia RZS ocenianej na podstawie: zmiany DAS28-CRP, DAS28-OB, zmiany HAQ oraz odsetka chorych, którzy uzyskali remisję lub niską aktywność choroby. W ocenie bezpieczeństwa stosowania MTX w obu grupach zbliżona była liczba występowania działań niepożądanych, tj. cytopenii (u 2 i 3 chorych) i wzrostu transaminaz >2x GGN (u 7 i 6 badanych). Nie notowano ciężkich działań niepożądanych, a także poważnych infekcji oraz zapalenia płuc. W grupie z szybszym zwiększaniem dawki MTX w pierwszych 8 tygodniach terapii obserwowano wyższy odsetek (47 proc. vs 32 proc.) działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego – nudności, wymioty, dyskomfort w jamie brzusznej, utrata smaku, brak apetytu – jednak po 16 tygodniach leczenia nie stwierdzano różnic istotnych statystycznie w występowaniu działań niepożądanych, również w zakresie objawów ze strony przewodu pokarmowego.
Na podstawie przeprowadzonego badania stwierdzono, że obie strategie zwiększania dawki MTX na początku wdrażania leczenia są równoważne pod względem skuteczności, a także bezpieczeństwa i tolerancji. Strategia szybszej eskalacji dawki nie przynosi pacjentowi dodatkowych korzyści.
Opracowanie: dr n. med. Ewa Morgiel
