Jak leczyć skórę głowy, by móc włożyć małą czarną

Powszechnym sygnałem braku równowagi (dysbiozy) mikrobiomu jest łupież, dermatoza określana jako łupież zwykły. Charakterystyczne dla łupieżu suchego jest drobnopłatkowe złuszczanie skóry głowy i jego efekt – szarobiałe oraz sypkie łuski.

Każdy z nas ma swój indywidualny mikrobiom skóry. Składają się na niego wszystkie mikroorganizmy, towarzyszące nam od chwili narodzin, a więc przede wszystkim bakterie, grzyby, archea i wirusy. Są one fizjologicznym elementem ludzkiego organizmu – niezbędnym do jego prawidłowego funkcjonowania. Jednak pewne ich natężenie lub nieprawidłowe kombinacje mogą wywoływać problemy zdrowotne, także dermatozy, a wśród nich łupież suchy (pityriasis simplex).

Ale to nie wszystko! O indywidualizmie naszego mikrobiomu decyduje także fakt, że poszczególne fragmenty naszej skóry mają charakterystyczny dla siebie mikrobiom, jego szczególny skład ilościowy i jakościowy. Inny jest pod pachami, gdzie wydziela się pot, inny na ramionach, bowiem zależy on od zróżnicowania anatomicznego różnych obszarów ciała i związanych z nimi właściwości fizjologicznych skóry. Inny jest również tam, gdzie silniej działają gruczoły łojowe i wydzielane jest sebum (łój skórny). Sebum składa się z kwasów tłuszczowych, trójglicerydów, cholesterolu, skwalanu, estrów steroli i estrów woskowych.

Mikrobiom jest indywidualny, niepowtarzalny, zmienny i jest również wypadkową wieku oraz płci. Z tych właśnie powodów mikrobiom skóry głowy leży w kręgu szczególnego zainteresowania naukowców. Im bardziej skomplikowany mikrobiom, tym bardziej interesuje się nim medycyna.

Skóra głowy – dlaczego jest tak szczególna?
Mikrobiom skóry głowy najbardziej przypomina mikrobiom skóry czoła, ponieważ wydzielanie potu i łoju jest podobne w obu tych obszarach. Jednak obecność włosów na skórze głowy sprawia, że ten obszar jest rzeczywiście wyjątkowy.

Najczęstszym problemem, a jednocześnie sygnałem braku równowagi (dysbiozy) mikrobiomu jest łupież suchy, dermataoza określana też jako łupież zwykły. Charakterystyczne jest drobnopłatkowe złuszczanie skóry głowy. W jego wyniku powstają szarobiałe i sypkie łuski, szczególnie widoczne na czubku głowy czy w okolicach skroni. Zauważmy również, że włosy stają się wtedy wysuszone i łamliwe. Jest to problem niezwykle powszechny i uciążliwy dla pacjenta.

Łupież – dlaczego i jak powstaje?
Zasadniczą przyczyną powstawania łupieżu jest uszkodzenie naturalnych barier chroniących naskórek. Dochodzi do tego z powodu nadmiernego wysuszenia skóry, czyli działania czynników zewnętrznych (suche powietrze, twarda woda) oraz niedostatecznej produkcji przez organizm czynników nawilżających i natłuszczających skórę. Wysuszona skóra łatwo ulega uszkodzeniom, a gdy regeneracja zachodzi zbyt wolno, dochodzi do jej złuszczenia, niekiedy uszkodzeń prowadzących do stanów zapalnych.

Łupież może być także wywołany przez grzyby drożdżakowe z gatunku Malassezia restricta. Na głowie osoby mającej łupież jest ich 10 razy więcej niż na zdrowej skórze. Grzyby kolonizują przede wszystkim okolice łojotokowe, a właśnie dzięki warstwie lipidów i produkcji sebum skóra głowy jest idealnym środowiskiem ich rozwoju. Pamiętajmy, że sebum obecne na skórze głowy, którym żywi się Malassezia, jest niezbędne do powstania łupieżu.

Bez wydzielania sebum nie ma łupieżu.
Malassezia współistnieje z bakteriami, takimi jak Staphylococcus epidermidis i Propionibacterium acnes znanymi jako Cutibacterium acnes.

Jednak tak jak nasz mikrobiom skóry jest indywidualny, tak nasze niepowtarzalne cechy powodują, że niektóre osoby nie mogą uwolnić się od łupieżu i w pewnym momencie bezradnie uznają, że jedynym sposobem jest nienoszenie czarnej sukienki lub ciemnej marynarki.

U pewnej grupy osób szansa na wystąpienie łupieżu jest większa niż u pozostałych. Wynika to ze wspomnianego przesuszenia skóry głowy bądź zaburzenia funkcji ochronnej skóry. Łupież pojawia się także wskutek nieprawidłowego działania immunologicznych bądź antyoksydacyjnych mechanizmów obronnych. Inne przyczyny to: zaburzenia hormonalne, stosowanie antybiotyków, nieodpowiednia dieta, zwłaszcza bogata w cukier, przewlekły stres, nieodpowiednia pielęgnacja, brak higieny, stosowanie agresywnych kosmetyków i detergentów.

Prawidłowy mikrobiom – co pomoże pacjentowi?
Leczenie suchej postaci łupieżu to przywracanie prawidłowego mikrobiomu. Przede wszystkim chodzi o to, aby skóra zachowała prawidłowe pH, a jej bariera hydrolipidowa była szczelna i odporna. W przypadku skóry głowy i występującego łupieżu należy stosować odpowiednie szampony przeciwłupieżowe, które dzięki zawartości składników przeciwgrzybiczych hamują namnażanie grzyba Malassezia, jednocześnie wzmacniają właściwości ochronne skóry oraz łagodzą stany zapalne, przywracając skórze równowagę. Szampony te powinny być bogate także w składniki o działaniu keratolitycznym, przeciwzapalnym i przeciwświądowym . Należy unikać agresywnych preparatów oraz zabiegów mogących w sposób mechaniczny bądź chemiczny zaburzać funkcje ochronne skóry, czy prowadzić do jej przesuszenia i uwrażliwienia oraz powstawiania kolejnych stanów zapalnych, a więc pogłębienia dermatozy.

Poszukiwane składniki preparatu to:
• disiarczek selenu, wykazujący działania przeciwgrzybicze, ułatwiający usuwanie martwych komórek naskórka w postaci łusek,
• kwas salicylowy, który ma doskonałe właściwości oczyszczające – powoduje złuszczenie skóry głowy, dzięki czemu białe płatki są usuwane w trakcie mycia głowy,
• ceramid R – zapobiega wysuszeniu skóry,
• witamina E – łatwo wnika w skórę.

Są to składniki, które pozwolą przywrócić właściwy mikrobiom skóry, co oznacza terapię dermatozy – łupieżu suchego.