Fenofibrat spowalnia postęp retinopatii cukrzycowej

W wieloośrodkowym badaniu LENS wykazano, że generyczny lek fenofibrat, stosowany na regulowanie stężenia lipidów we krwi, może spowalniać postęp retinopatii cukrzycowej u osób z wczesnymi zmianami w siatkówce.

Stary lek z nowym wykorzystaniem

W wieloośrodkowym badaniu LENS, z udziałem ponad 1100 osób losowo przydzielonych do grupy otrzymującej fenofibrat lub placebo przez 4 lata, fenofibrat doprowadził do 27 proc. zmniejszenia postępu lub leczenia retinopatii cukrzycowej lub makulopatii. Korzyści zaobserwowano u osób chorych na cukrzycę typu 1 i 2 oraz u osób z prawidłową i zaburzoną czynnością nerek.

– Będziemy obserwować, co może się stać w przypadku wprowadzenia do rutynowej opieki zdrowotnej zmiany przeznaczenia starego leku. Chodzi o to, aby zapobiec potrzebie stosowania lasera siatkówkowego i zastrzyków doszklistkowych. Pozwoliłoby to zmniejszyć liczbę osób wymagających takiego leczenia – powiedział „Medscape Medical News” główny autor badania dr David Preiss.

Preiss, profesor nadzwyczajny w Oxford Population Health na Uniwersytecie Oksfordzkim w Wielkiej Brytanii, przedstawił wyniki badania LENS 21 czerwca podczas corocznych sesji naukowych Amerykańskiego Stowarzyszenia Diabetologicznego. Dane opublikowano jednocześnie w czasopiśmie „NEJM Evidence”.

Wpływ fenofibratu na retinopatię cukrzycową obserwowano w dwóch poprzednich badaniach dotyczących wpływu na układ sercowo-naczyniowy: w badaniu dodatkowym badania FIELD z 2007 r. oraz w analizie danych z badania ACCORD z 2010 r. Jak zauważył Preiss, LENS to pierwsze specjalistyczne badanie oceniające wpływ fenofibratu na wyniki leczenia retinopatii cukrzycowej.

Pacjent z cukrzycą i retinopatią cukrzycową – co robić, kiedy i jak? ►Zapraszamy do wysłuchania wykładu dr hab. Anny Korzon-Burakowskiej z Zakładu Dydaktyki i Prewencji Katedry Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.

Obiecujące wyniki

Poproszony o komentarz moderator sesji Thomas W. Gardner, lekarz medycyny, profesor okulistyki, nauk fizycznych i chorób wewnętrznych na Uniwersytecie Michigan w Ann Arbor, powiedział „Medscape Medical News”: – Myślę, że to bardzo zachęcające. Całkowicie pasuje do wcześniejszych ustaleń. Sugeruje, że postęp retinopatii można zmniejszyć nie o 100 proc., ale może o jedną trzecią, co jest znaczące. Każda najmniejsza pomoc jest istotna. Można to zrobić za pomocą bardzo bezpiecznego i niedrogiego leku, który jest powszechnie stosowany.

– Samo kontrolowanie poziomu HbA_1c to nie wszystko… Kiedy u ludzi występują mikrotętniaki lub kilka małych krwotoków, których nie można leczyć do oczu, wówczas zastosowanie terapii ogólnoustrojowej, takiej jak fenofibrat, wydaje się mieć duży sens – dodał.

Fenofibrat zmniejsza postęp o 27 proc.

16-ośrodkowe badanie zostało włączone do rutynowej opieki klinicznej w 11 ośrodkach National Health Service w Szkocji i trwało od września 2018 r. do lipca 2021 r. W sumie 1151 uczestników z łagodną retinopatią lub makulopatią w tle zostało losowo przydzielonych do grupy otrzymującej fenofibrat w dawce 145 mg lub placebo. codziennie lub co drugi dzień u osób z zaburzeniami czynności nerek. Pełne dane były dostępne dla 1149 uczestników. Spośród nich 27 proc. miało cukrzycę typu 1, a 23 proc. – szacowany współczynnik filtracji kłębuszkowej (eGFR) <60 ml/min/1,73 m².

Okulistyka – musimy utrzymać dostępność do nowoczesnych lekówWspółczesna okulistyka, zwłaszcza w zakresie cywilizacyjnych chorób oczu, to nowoczesne leki i przyjaźniejsze pacjentom terapie. Uczestnicy sesji dotyczącej okulistyki podczas Priorities and Challenges in Polish and European Drug Policy podkreślali, że w Polsce jest pełna dostępność do nowoczesnych technologii, jednak można jeszcze poprawić organizację leczenia.

Pierwszorzędowym rezultatem był czas do pierwszego wystąpienia złożonego zjawiska retinopatii cukrzycowej lub makulopatii cukrzycowej lub leczenia retinopatii cukrzycowej lub makulopatii (w tym doszklistkowego wstrzyknięcia leku, terapii laserowej siatkówki lub witrektomii) w obu oczach. W okresie leczenia wynik ten wystąpił u 22,7 proc. pacjentów w grupie otrzymującej fenofibrat w porównaniu z 29,2 proc. w grupie placebo, co stanowi istotną różnicę (współczynnik ryzyka 0,73, p = 0,006).

Występowanie jakiejkolwiek retinopatii lub postępu makulopatii było również istotnie rzadsze w przypadku fenofibratu (32,1 proc. w porównaniu z 40,2 proc. w przypadku placebo – współczynnik ryzyka [HR] 0,74), podobnie jak skierowanie na leczenie 18,6 proc. w porównaniu z 25,9 proc. w przypadku placebo (HR 0,66). Obrzęk plamki wystąpił u 3,8 proc. pacjentów przyjmujących fenofibrat w porównaniu z 7,5 proc. grupy placebo, co również było istotne (HR, 0,50).

Nie było różnic między obiema grupami pod względem funkcji wzroku, jakości życia ani ostrości wzroku. Nie jest to zaskakujące, ponieważ u tych osób wczesna retinopatia przebiegała bez zaburzeń widzenia – zauważył Preiss.

Wyniki były podobne w przypadku uczestników chorych na cukrzycę typu 1 i typu 2 oraz osób z prawidłową i zaburzoną czynnością nerek.