Serwis gastroenterologiczny

Wstęp: Choroba refluksowa (GERD) jest związana z zarzucaniem treści żołądkowej do przełyku, ale zwrócono uwagę, że stres, emocje i inne czynniki psychologiczne mogą odgrywać istotną rolę w jej patogenezie. Cel: Ocena częstości występowania Wzoru zachowania Typu A (WZA) u chorych na chorobę refluksową oraz jego związku z umiejętnością radzenia sobie z emocjami w tej grupie chorych. Materiał i metody: W badaniach wzięło udział 50 pacjentów z chorobą refluksową i 40 osób zdrowych stanowiących grupę porównawczą. Badania przeprowadzono za pomocą skali Typu A – Framingham i CECS (Courtland Emotional Control Scale). Wyniki: Otrzymane dane ujawniły istotnie wyższą częstość występowania WZA i wyższy poziom tłumionych emocji u chorych na chorobę refleksową w porównaniu z grupą kontrolną oraz istotną korelację pomiędzy badanymi komponentami. Wnioski: Otrzymane wyniki pozwalają stwierdzić, że zachowania Typu A i znacznie podwyższony poziom emocji stanowią ważny problem pacjentów z GERD oraz są istotnym czynnikiem psychologicznym, powodującym obniżenie jakości życia związanej ze zdrowiem. Wydaje się, że wprowadzenie psychoterapii jako czynnika wspomagającego leczenie farmakologiczne byłoby pomocne przy leczeniu pacjentów z chorobą refluksową.

Wprowadzenie: Rak przełyku jest nowotworem o złym rokowaniu i 5-letnie przeżycie osiąga tylko ok. 10% chorych. Leczenie chirurgiczne jest leczeniem z wyboru, jednakże w większości przypadków w zaawansowanej fazie choroby z licznymi przerzutami do innych narządów może być zastosowana jedynie terapia paliatywna. Cel: Ocena skuteczności terapii fotodynamicznej jako paliatywnej metody leczenia zaawansowanego raka przełyku. Materiał i metody: Poddano obserwacji 4 pacjentów z dysfagią trwającą ponad 3 mies. Dysfagia dotyczyła pokarmów stałych i papkowatych. U wszystkich osób choroba była zaawansowana z przerzutami do innych narządów (węzły chłonne, płuca, wątroba). Światło przełyku było silnie zwężone. W obrazie RTG i TK nie stwierdzono przetok przełykowo-oskrzelowych i naciekania na sąsiadujące naczynia krwionośne. Podano protoporfirynę (Photofrin) dożylnie w dawce 2 mg/kg masy ciała, a następnie po 48 godz. naświetlono powierzchnię zwężenia laserem Diomed 630 PDT (2 W) o długości fali 630 nm, dostarczając 350 J energii w ciągu 720 sekund na segment o długości 2,5 cm. W górnej i środkowej części przełyku dokonano 2 naświetleń na każdy 2,5 cm segment przełyku. Wyniki: W 3 przypadkach uzyskano prawidłowe światło przełyku i zmniejszenie nasilenia dysfagii. W 1 przypadku nastąpiła niewielka poprawa. Wnioski: Terapia fotodynamiczna jest obiecującą, mało inwazyjną procedurą w leczeniu paliatywnym raka przełyku i wpustu.

Żołądkowo-jelitowo-trzustkowe guzy neuroendokrynne (GEP NET) stanowią heterogenną grupę nowotworów, skojarzoną z występowaniem charakterystycznych objawów klinicznych w następstwie wzmożonej i niekontrolowanej produkcji hormonów i innych substancji bioaktywnych. Wybór leczenia tych guzów zależy przede wszystkim od ich zróżnicowania histopatologicznego i stopnia zaawansowania w czasie postawienia diagnozy, jak również od obecności objawów klinicznych zależnych od czynności hormonalnej. Oznaczanie specyficznych i niespecyficznych markerów biochemicznych GEP NET wykazuje wysoką czułość w ustaleniu diagnozy i może mieć również znaczenie prognostyczne. Badania obrazowe obejmują tomografię komputerową, rezonans magnetyczny, scyntygrafię receptorów somatostatynowych, endoskopową ultrasonografię, endoskopię i angiografię substrakcyjną. Leczenie chirurgiczne pozostaje pierwszą linią terapii NET. Jednakże guzy te są zwykle diagnozowane w zaawansowanym stanie, kiedy ten rodzaj leczenia nie może być zastosowany.

Guzy neuroendokrynne (NET) układu pokarmowego stanowią heterogenną grupę nowotworów, wywodzących się z komórek wewnątrzwydzielniczych zlokalizowanych w obrębie żołądka, jelit i trzustki (GEP). Z powodu odrębności biologicznych i różnorodnego przebiegu klinicznego poszczególnych podtypów GEP NET leczenie tych nowotworów stało się problemem interdyscyplinarnym, w którym udział biorą chirurdzy, endokrynolodzy, onkolodzy, specjaliści medycyny nuklearnej i radiologii zabiegowej, a nawet transplantolodzy. W przypadkach GEP NET bez przerzutów odległych i ograniczonych do jednego narządu, radykalna operacja jest uważana za postępowanie z wyboru, ponieważ daje największą szansę na całkowite wyleczenie. W obecnym stanie wiedzy nie ma dowodów wskazujących na to, że jakakolwiek terapia adjuwantowa wpływa korzystnie na wydłużenie przeżycia wolnego od choroby i/lub przeżycia całkowitego. Leczenie systemowe GEP NET polega na stosowaniu terapii biologicznej (analogi somatostatyny, interferon alfa – IFNα) i/lub chemioterapii. Zimne (tzn. niesprzężone) analogi somatostatyny (SSTA) są złotym standardem w objawowym leczeniu GEP NET. Terapia GEP NET za pomocą IFNα skutkuje zbliżoną do SSTA skutecznością w zakresie ustępowania objawów subiektywnych i odpowiedzi biochemicznej. Chemioterapia wielolekowa (polichemioterapia) daje najlepsze wyniki w GEP NET wywodzących się z trzustki. W leczeniu chorych na rakowiaka chemioterapia jest mniej skuteczna.

Guzy neuroendokrynne układu pokarmowego stanowią heterogenną grupę rzadko występujących nowotworów. Początkowo, Oberndorfer w 1907 r. wprowadził termin rakowiaka do określenia nowotworów rozwijających się w jelicie grubym i wykazujących specyficzne cechy morfologiczne i kliniczne. W 1963 r. Williams i Handler zaproponowali klasyfikację guzów endokrynnych opartą na pochodzeniu embrionalnym, która wyróżniła guzy przedniego odcinka prajelita (foregut – żołądek, dwunastnicę, trzustkę, proksymalny odcinek jelita cienkiego), guzy środkowego odcinka prajelita (migut – dystalny odcinek jelita cienkiego, wyrostek robaczkowy, kątnicę) oraz dolny odcinek prajelita (hindgut – okrężnicę i odbytnicę). W 1980 r. klasyfikacja WHO zaproponowała określenie rakowiaka dla wszystkich guzów neuroendokrynnych pochodzących z rozlanego systemu neuroendokrynnego, z wyjątkiem guzów trzustki (wyspiaki), raka rdzeniastego tarczycy, paraganglioma, raka drobnokomórkowego płuca i raka skóry z komórek Merkla. Ostatecznie termin rakowiak został zastąpiony określeniem guzy neuroendokrynne w odniesieniu do nowotworów wykazujących różnicowanie endokrynne. W 2000 r., zaakceptowano nową klasyfikację GEP NETów. Podstawowym jej kryterium było określenie umiejscowienia guza, a kolejnym – potwierdzenie markerami immunohistochemicznymi, jak synaptofizyna i chromogranina, neuroendokrynnego różnicowania. Następnym istotnym założeniem tej klasyfikacji był podział nowotworów na grupy na podstawie parametrów histopatologicznych i rokowania.

W pracy niniejszej podsumowano obecny stan wiedzy na temat hormonalnie czynnych nowotworów neuroendokrynnych trzustki. Omówiono ich epidemiologiê, objawy kliniczne, rozpoznanie i leczenie.

Częstość występowania guzów neuroendokrynnych trzustki (NET) wynosi od 4 do 12 przypadków na milion na rok. Większość stanowią guzy dobrze zróżnicowane (NETWD, WHO typ I), wśród których dominuje insulinoma oraz guzy niesekrecyjne trzustki. Guzy naciekające otaczające struktury, z obecnymi przerzutami do regionalnych czy odległych węzłów chłonnych oraz przerzutami do wątroby lub innych narządów, określa się jako raki neuroendokrynne o niskiej złośliwości (NECLM, WHO typ II). Nisko zróżnicowane guzy, o obrazie mikroskopowym raków drobnokomórkowych, są klasyfikowane jako raki neuroendokrynne o wysokiej złośliwości (NECHM). W diagnostyce obrazowej guzów trzustki dominuje endoskopowa ultrasonografia (EUS), standardowe USG, kolejne badania to: tomografia komputerowa (TK) oraz rezonans magnetyczny (MR) przed i po podaniu środka kontrastowego, dodatkowo scyntygrafia receptorów somatostatynowych (SRS) i scyntygrafia mIBG. Badanie EUS wydaje się najbardziej czułe w detekcji zmian ogniskowych w trzustce oraz dwunastnicy. Pozostałe metody anatomicznego obrazowania mają mniejsze znaczenie w detekcji zmiany pierwotnej, ale częściej używane są w ocenie stadium zaawansowania nowotworu. Małe guzy o typie insulinoma nie uwidaczniają się w rutynowym badaniu SRS. Badanie obrazowe oraz specyficzne markery guzów neuroendokrynnych mają wysoką czułość w detekcji oraz ocenie rozległości nowotworu oraz dodatkowo znaczenie prognostyczne. Najbardziej przydatną pojedynczą techniką w detekcji ogniska pierwotnego NET trzustki wydaje się EUS, w ocenie stadium zaawansowania, TK, MR i SRS. Obrazowanie TK/MR oraz SRS jest pomocne w ocenie skuteczności terapii. Dodatkowe techniki obrazowania czynnościowego to pozytronowa emisyjna tomografia PET z użyciem znakowanych 68Ga ligandów receptora somatostatynowego, natomiast standardowe badanie FDG PET jest używane w przypadku raków o wysokiej złośliwości (NECHM). Terapia zaawansowanych postaci NET trzustki ma ograniczoną skuteczność. Standardowa chemioterapia nie ma zastosowania, podobnie interferon i tradycyjna radioterapia.

Europejski Klub Trzustkowy (European Pancreatic Club, EPC) jest stowarzyszeniem założonym podczas sympozjum dotyczącego chorób trzustki, odbywającego się w Londynie w dniach 9–10 grudnia 1965 r. Ideą powołania Klubu była chęć wymiany poglądów między przedstawicielami nauk podstawowych i klinicznych, zajmujących się badaniami trzustki. Od 2001 r. zaakceptowane streszczenia publikowane są w Pancreatology, a wcześniej – od 1982 r. – publikowane były w Digestion. Oficjalna strona internetowa Europejskiego Klubu Trzustkowego to: www.e-p-c.org. 15 września 2004 r. w Warszawie został założony Polski Klub Trzustkowy. Wcześniej narodowe kluby trzustkowe powstały m.in. we Francji, Niemczech, Wielkiej Brytanii i Irlandii, Czechach, Włoszech oraz Hiszpanii.

Autoimmunologiczne zapalenie trzustki (AIP) jest rzadko rozpoznawanym schorzeniem o podłożu autoimmunologicznym, z charakterystycznym obrazem klinicznym, histologicznym i radiologicznym. Autorzy przedstawiają przypadek 32-letniej kobiety z AIP i diagnostykę oraz leczenie tego schorzenia na podstawie aktualnych danych literaturowych.

Wprowadzona w ostatnich latach enteroskopia dwubalonowa umożliwiła zarówno diagnostykę, jak i endoskopową terapię chorób umiejscowionych w całym jelicie cienkim. Enteroskop, stosowany w tej nowej metodzie, opracowanej przez Yamamoto, to 200-centymetrowy endoskop wyposażony w tubę oraz dwa balony – na końcu aparatu i tuby. Wykorzystanie dostępu od żołądka i jelita grubego pozwala na zbadanie całego jelita cienkiego. Za pomocą enteroskopu dwubalonowego można przeprowadzać zabiegi hemostazy z wykorzystaniem plazmy argonowej lub metod iniekcyjnych, polipektomii, mukozektomii, rozszerzania zwężeń jelita, a także zabiegi ECPW u chorych po zespoleniu Roux-en-Y.

Celem pracy była charakterystyka kliniczna pacjentów z dodatnimi testami serologicznymi w kierunku celiakii, u których nie stwierdzono zmian zanikowych kosmków jelitowych błony śluzowej jelita cienkiego. Pacjenci z obecnymi surowiczymi przeciwciałami antyendomyzjalnymi, ale bez zmian zanikowych kosmków jelitowych wymagają systematycznej kontroli serologicznej i histopatologicznej

Eozynofilowe zapalenie przełyku jest przewlekłą chorobą zapalną tego narządu, charakteryzującą się trudnościami w karmieniu, zaburzeniami połykania, bólami brzucha u dzieci. W badaniu histopatologicznym błony śluzowej przełyku stwierdza się obecność eozynofili, powyżej 15 wpw.

Celem pracy była ocena skuteczności leczenia chorych hospitalizowanych z powodu krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Podjęto próbę zdefiniowania czynników prognostycznych wpływających na końcowy wynik tego leczenia. Stwierdzono związek między okresem wykonania procedury endoskopowej a czasem hospitalizacji.

Na świecie obserwuje się ciągłe zwiększanie się zapadalności na nieswoiste zapalenia jelit - chorobę Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Wiele aspektów ich etiologii i patogenezy wciąż nie jest znanych. Istotną rolę w rozwoju i przebiegu IBD odgrywają enzymy, które są zaangażowane w kontrolę reakcji zapalnych - przykładem takiego enzymu jest oksygenaza hemowa 1

Autoimmunologiczne zapalenie wątroby jest przewlekłym procesem martwiczo-zapalnym tkanki wątrobowej, charakteryzującym się naciekiem limfocytarnym, dużym stężeniem krążących g-globulin i autoprzeciwciał, oraz związkiem z antygenami układu HLA. Patomechanizm choroby wciąż nie jest znany. Nie ma typowych, patognomonicznych objawów, a przebieg kliniczny jest bardzo zróżnicowany, z najczęściej dobrą odpowiedzią na wdrażane leczenie immunosupresyjne.

Wprowadzenie do schematów leczenia choroby Leśniowskiego-Crohna (ChLC) przeciwciał anty-TNF-α jest jednym z najistotniejszych osiągnięć terapeutycznych gastroenterologii ostatnich lat. Wciąż nie ma jednak jednolitych algorytmów pomagających obiektywnie i jednoznacznie ocenić skuteczność zastosowanego leczenia biologicznego.

Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) oraz choroba Leśniowskiego-Crohna (ChLC) są przewlekłymi chorobami przewodu pokarmowego, przebiegającymi z okresami remisji i nawrotów. Podczas rzutów choroby lub nawrotów nieodzowne jest postępowanie farmakologiczne.