Charakterystyka pacjentów z czynnościowymi chorobami jelit

Objawy czynnościowych chorób jelit często nakładają się na siebie, sprawiając że wszelkie klasyfikacje wydają się nieco sztucznymi tworami. Jakie są podobieństwa i różnice między pacjentami z IBS, przewlekłymi zaparciami i biegunkami?

Coraz więcej dowodów wskazuje, że klasyfikacje dotyczące czynnościowych chorób jelit są w dużej mierze sztucznymi tworami. Dlatego też naukowcy postanowili dokładnie porównać zmiany obserwowane u pacjentów. W tym celu zakwalifikowano do badania blisko 4000 osób z problemami gastroenterologicznymi z rejonu Ontario. Zebrano od nich wywiady dotyczące objawów, danych demograficznych oraz występowania u nich lęków i depresji. Uczestników podzielono na osoby z zespołem jelita drażliwego, biegunką czynnościową, albo przewlekłym idiopatycznym zaparciem (CIC). Następnie porównano zebrane informacje i oceniono poziom nakładania się objawów.

Łącznie między styczniem 2008 a grudniem 2012 zakwalifikowano do badania 4224 pacjentów. Ich średni wiek wynosił 47,6 roku (od 16 do 93 lat), w grupie tej było 2617 (62%) kobiet. U 1551 osób (42,4%) można było zdiagnozować czynnościowe zaburzenia jelit. Pacjenci zgłaszający objawy odpowiadające tym zaburzeniom byli młodsi, z nieco niższym BMI. Dodatkowo częściej były to kobiety, osoby palące, nigdy nie będące w związku małżeńskim i lepiej wyedukowane. Najczęstszym zaburzeniem była mieszana postać zespołu jelita drażliwego (IBS-M, n=509, 32,8%), następnie postać biegunkowa (IBS-D, n=380, 24,5%). Trzecim najczęściej występującym zaburzeniem były przewlekłe idiopatyczne zaparcia (CIC, n=343, 22,1%) a czwartym - zaparciowa postać IBS (IBS-C, n=175, 11,3%), najrzadziej miała występować biegunka czynnościowa (n=95, 6,1%). Spośród pacjentów z biegunką czynnościową u 19 osób (20%) po wykonaniu kolonoskopii i badania histologicznego znaleziono organiczną przyczynę dolegliwości (WZJG, ch. Crohna, itp).

Gdy porównano pacjentów z IBS-D oraz tych z czynnościową biegunką, okazało się, że osoby z IBS-D były młodsze. Często były to kobiety, z zaburzeniami lękowymi i somatyzacyjnym typem zachowań. Dodatkowo miały one niższe BMI i były lepiej wyedukowane. Pacjentki te częściej zgłaszały wzdęcia. Objawy obu typów zaburzeń nakładały się w 27,6% pacjentów. Podobnie gdy porównywano pacjentów z IBS-C i CIC, osoby z IBS były młodsze, płci żeńskiej, z wyższym poziomem lęków. Aby spełnić kryteria IBS wszyscy pacjenci musieli zgłaszać bóle brzucha występujące co najmniej raz w miesiącu, ale także 20% pacjentów z zaparciami skarżyło się na takie bóle. Objawy obu zaburzeń nakładały się w blisko 20%.

Dużą zaletą badania była duża liczba uczestników. Warto zauważyć, że w przypadku IBS częściej obserwowano zaburzenia lękowe i somatyzacyjne. Badania wykazują również, że podobne metody leczenia są skuteczne w przypadku IBS-C oraz CIC, co sugeruje wspólny mechanizm patogenetyczny obu zaburzeń. Z drugiej jednak strony, nie wykazano, żeby w leczeniu IBS-D i biegunki czynnościowej takie same metody leczenia były równie skuteczne.