Choroba przeszczep przeciwko gospodarzowi – aspekt gastroenterologiczny

Około 20-50% osób po allogenicznej transplantacji komórek macierzystych szpiku doświadcza dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Najczęściej są to nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka, krwawienie z przewodu pokarmowego. Jednym z czynników, które mogą uczestniczyć w pojawieniu się GI-AGvHD, jest reaktywacja zakażenia cytomegalowirusem (CMV). Taka etiologia obarczona jest złym rokowaniem. Nie ma jednak jak do tej pory jednoznacznych zaleceń dotyczących tego, jak powinna przebiegać diagnostyka endoskopowa GI-AGvHD. W ostatnim wydaniu Alimentary Pharmacology and Therapeutics ukazała się praca dotycząca tej problematyki.

Ostra postać choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi (acute graft versus host disease – AGvHD) może mieć często manifestacje gastroenterologiczne (GI). Około 20-50% osób po allogenicznej transplantacji komórek macierzystych szpiku doświadcza dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Najczęściej są to nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka, krwawienie z przewodu pokarmowego. Jednym z czynników, które mogą uczestniczyć w pojawieniu się GI-AGvHD, jest reaktywacja zakażenia cytomegalowirusem (CMV). Taka etiologia obarczona jest złym rokowaniem. Nie ma jednak jak do tej pory jednoznacznych zaleceń jak powinna przebiegać diagnostyka endoskopowa GI-AGvHD. W ostatnim wydaniu Alimentary Pharmacology and Therapeutics ukazała się praca dotycząca tej problematyki.
Autorzy dokonali retrospektywnej analizy danych dotyczących osób poddanych allogenicznej transplantacji komórek macierzystych szpiku w latach 2000 – 2011 w University of Medical Center, Stanford, USA. Uwzględniono losy chorych, u których w okresie od 20 do 125 dnia po transplantacji pojawiły się dolegliwości gastroenterologiczne, i u których rozpoznawano GI-AGvHD.
W analizie ostatecznie uwzględniono 179 chorych z GI-AGvHD, a 184 chorych poddanych diagnostyce endoskopowej posłużyło jako grupa kontrolna. Biegunkę zgłaszało 73% chorych z GI-AGvHD, a w grupie kontrolnej objaw ten rejestrowano u 38% chorych (p<0.0001). 99% chorych, którzy zgłaszali nudności z lub bez wymiotów oraz biegunkę, było poddanych zarówno gastroskopii, jak badaniu endoskopowemu dolnego odcinka przewodu pokarmowego. Badanie histologiczne miało 92% czułość i 91% specyficzność w diagnozowaniu GI-AGvHD w porównaniu z kryteriami klinicznymi. Najbardziej przydatne diagnostycznie były wycinki pobierane z jelita krętego, następnie z okrężnicy wstępującej, poprzecznicy, zstępnicy i esicy. Czułość badań endoskopowych w rozpoznawaniu choroby była podobna w przypadku chorych, u których wykonano tylko badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego (sigmoidoskopia lub kolonoskopia) i u tych, u których dodatkowo wykonano gastroskopię. Gastroskopia wykonywana jako jedyne badanie endoskopowe cechowała się znacznie mniejszą czułością (48% - p=0.003) w rozpoznawaniu GI-AGvHD. Natomiast zarówno gastroskopia, jak i badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego było podobnie przydatne w diagnostyce zakażenia CMV. U chorych, u których wykazano obecność zakażenia CMV, rokowanie było znacznie gorsze.
W podsumowaniu autorzy podkreślają, że w przypadku klinicznego podejrzenia GI-AGvHD, badaniem endoskopowym pierwszego wyboru powinno być badanie endoskopowe dolnego odcinka przewodu pokarmowego.