Czy otyłość zwiększa ryzyko rozwoju przełyku Barretta?

Otyłość jest zaliczana do chorób cywilizacyjnych. Częstość jej występowania stale rośnie, szczególnie dramatyczne obserwacje dotyczą populacji dziecięcej. Z otyłością wiąże się szereg zagrożeń zdrowotnych, w tym zwiększa się ryzyko rozwoju niektórych nowotworów złośliwych. Część badań pokazuje, że otyłość stanowi także czynnik ryzyka rozwoju choroby refluksowej przełyku.

Część badań pokazuje, że otyłość stanowi także czynnik ryzyka rozwoju choroby refluksowej przełyku (GERD – gastroesophageal reflux disease), a także gruczolakoraka przełyku, którego częstość występowania także rośnie. Jak wiadomo jednym z poważniejszych powikłań GERD jest rozwój tzw. przełyku Barretta – czyli obecności nieprawidłowego nabłonka walcowatego w dolnym odcinku przełyku z cechami metaplazji jelitowej lub żołądkowej. Przełyk Barretta z kolei zwiększa ryzyko rozwoju raka gruczołowego przełyku. Powstaje więc pytanie czy otyłość jest niezależnym czynnikiem rozwoju przełyku Barretta?
Takie pytanie postawili sobie badacze z ośrodka włoskiego (Mediolan), a wyniki swojej pracy opublikowali w Digestive and Liver Disease. Do badania zakwalifikowano 1049 otyłych chorych, którzy byli hospitalizowani w latach 2001 – 2007 na oddziałach głównie chirurgicznych w celu kwalifikacji do zabiegu laparoskopowego opaskowania żołądka (LGB – laparoscopic gastric banding). Średnie BMI w tej grupie wynosiło 45,15 kg/m2. U wszystkich chorych wykonywano rutynowo przed zabiegiem esofagogastroskopię z oceną złącza przełykowo-żołądkowego. Przełyk Barretta rozpoznawano na podstawie kryteriów praskich, ponadto diagnozę uzupełniano wycinkami i badaniem histopatologicznym. Z kryteriów wykluczających należy wymienić obecność dużej przepukliny rozworu przełykowego, ciężkie zapalenie przełyku czy obecność innych organicznych patologii przełyku.
Większość (prawie 80%) chorych stanowiły otyłe kobiety. W sumie u 8% stwierdzono cechy zapalenia przełyku – najczęstszym stopniem ocenianym w klasyfikacji Los Angeles był stopień A (84/86 chorych). U żadnego chorego nie stwierdzono wykładników pozwalających na rozpoznanie przełyku Barretta.
Autorzy zwracają uwagę w dyskusji, że wyniki ich pracy pozostają częściowo w sprzeczności z obserwacjami innych badaczy. Część bowiem z dotychczas opublikowanych prac wskazywała na pozytywną zależność pomiędzy otyłością a rozwojem przełyku Barretta. Warto jednak podkreślić, że nie ma co do tych obserwacji zgodności. Szczególnie kontrowersyjne wydaje się być przyjmowanie BMI, jako jedynego kryterium definiującego otyłość. Na dowód tego autorzy przytaczają wyniki pracy, która wykazała, że nie było zależności między otyłością definiowaną BMI a rozwojem przełyku Barretta, a taką zależność wykazano w tej samej grupie, jeśli za kryterium definiujące przyjęto obwód w talii. Niestety autorzy w swojej pracy takiej analizy nie dokonali.
Jak podkreślają, na wyniki uzyskane w ich pracy najprawdopodobniej bardzo duży wpływ miała dość specyficzna struktura demograficzna badanej grupy. Większość bowiem z pacjentów stanowiły młode (średni wiek 41 lat) kobiety. Natomiast duża część przeprowadzanych w tej materii badań dotyczyła społeczności północnoamerykańskiej, gdzie średnia wieku była zdecydowanie wyższa. Innym ważnym czynnikiem mogącym ewentualnie wpływać na wyniki analiz włoskich badaczy jest kwestia odmiennej diety we Włoszech i w USA.
W podsumowaniu autorzy podkreślają, że zagadnienie to wymaga dalszych analiz, a zależność między otyłością a rozwojem przełyku Barretta (który z kolei zwiększa ryzyko nowotworzenia) jest zapewne bardziej złożona i wpływ na wystąpienie lub nie takiej korelacji ma wiele dodatkowych czynników.