Nieinwazyjna predykcja obecności żylaków przełyku u chorych z marskością wątroby

Krwawienie z żylaków przełyku należy do istotnych zagrożeń dla zdrowia i życia u chorych z marskością wątroby. Częstość występowania żylaków przełyku w marskości wątroby według różnych danych oceniana jest na 24-80%. Istotnym zagadnieniem jest kwestia profilaktyki krwawienia z żylaków przełyku.

Profilaktyka ta zależy przede wszystkim od wielkości poszerzeń żylnych obserwowanych w gastroskopii. Aktualnie uważa się, że każdy chory z rozpoznaną marskością wątroby powinien mieć wykonaną gastroskopię w celu oceny obecności żylaków przełyku. Dąży się jednak także do tego, by wskazać ewentualne parametry/markery zastępcze, które pozwoliłyby na wskazanie tych chorych, spośród pacjentów z chorobami wątroby, u których ryzyko obecności wykładników nadciśnienia wrotnego w górnym odcinku przewodu pokarmowego jest szczególnie duże. Poszukiwania takich zastępczych parametrów dyktowane jest przede wszystkim koniecznością racjonalizacji wydatków w systemach opieki zdrowotnej na całym świecie.
Jednym z takich parametrów może być stosunek liczby płytek krwi w morfologii krwi obwodowej do średnicy śledziony (ang. platelet count to spleen diameter – PC/SD). W jednym z ostatnich wydań European Journal of Gastroenterology and Hepatology ukazała się praca będąca metaanalizą poświęconą temu problemowi.
Autorzy dokonali selektywnego przeglądu baz danych zawartych w bazie MEDLINE. Ostatecznie do analizy zakwalifikowano osiem badań, które obejmowały w sumie 1275 chorych. We wszystkich badaniach populacją badaną byli chorzy z nowo zdiagnozowaną marskością wątroby. Chorzy ci nie prezentowali symptomów krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego i byli w stanie stabilnym. Najczęstszą przyczyną marskości wątroby były WZW typu C i B oraz poalkoholowa marskość wątroby – w wielu przypadkach etiologia była mieszana. Badaniem traktowanym jako „złoty standard” w ocenie obecności żylaków przełyku była gastroskopia. Autorzy dokonali także oceny jakości zgromadzonych danych za pomocą specjalnego kwestionariusza.
Wykazano, że PC/SD cechuje się dobrą czułością oraz specyficznością w zakresie predykcji obecności żylaków przełyku u chorych z marskością wątroby, aczkolwiek jakość i moc gromadzonych danych oceniono słabo. Dlatego autorzy w podsumowaniu stwierdzają, że wskaźnik PC/SD na pewno na obecnym etapie nie może konkurować z endoskopią w zakresie skriningu w omawianym aspekcie. Podkreślają jednak, że PC/SD jest tani, prosty w obliczeniu i może mieć bardzo szerokie zastosowanie praktyczne. Wydaje się więc, że należy dążyć do potwierdzenia w kolejnych badaniach, opartych na zasadach EBM, spodziewanej przydatności PC/SD jako testu skriningowego na obecność żylaków przełyku u chorych z marskością wątroby.