Niesteroidowe leki przeciwzapalne jako istotny czynnik ryzyka krwawienia z uchyłków jelita grubego u pacjentów powyżej 65 roku życia

Uchyłki jelita grubego stanowią jedną z najczęstszych patologii przewodu pokarmowego. Częstość ich występowania rośnie z wiekiem – dotyczy < 10% osób w wieku poniżej 40 r.ż., i ponad 60% osób powyżej 80 r.ż. Jak pokazują badania epidemiologiczne częstość ta we wszystkich przedziałach wiekowych stale rośnie, co wynika najprawdopodobniej ze stale pogarszających się, w społeczeństwach państw uprzemysłowionych, nawyków żywieniowych.

Zazwyczaj uchyłki jelita grubego są asymptomatyczne, niemniej jednak w niektórych sytuacjach mogą zostać objęte procesem zapalnym, który stwarza ryzyko ich perforacji lub krwawienia. Szacuje się, że to właśnie krwawienie z uchyłków jelita grubego stanowić może nawet > 40% przyczyn krwawień do światła przewodu pokarmowego. Uważa się, że czynnikami, które zwiększają ryzyko krwawienia z uchyłków są uogólniona miażdżyca naczyń i obecność dodatkowych schorzeń, głównie dotyczących układu sercowo-naczyniowego. Niemniej jednak wciąż brakuje szczegółowych danych na temat pozostałych czynników zwiększających niebezpieczeństwo rozwoju tego nieraz zagrażającego życiu powikłania.
Jak powszechnie wiadomo lekami, które zwiększają ryzyko krwawienia do światła przewodu pokarmowego są niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ). Nie ma jednak jak dotąd wielu badań, które dotyczyłyby tego zagadnienia w kontekście choroby uchyłkowej jelita grubego. Na łamach jednego z ostatnich wydań Journal of Gastroenterology and Hepatology ukazał się artykuł autorów japońskich, którzy dokonali oceny czynników ryzyka krwawienia z uchyłków jelita grubego, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu leków. Na przestrzeni lat 2000 – 2008 u 178 chorych hospitalizowanych w Saga Medical School (Saga, Japonia) zdiagnozowano krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, z czego choroba uchyłkowa stanowiła najczęstszą przyczynę (51 chorych – 29%). Z pozostałych przyczyn należy wymienić wg kolejności występowania – niedokrwienie jelita, chorobę nowotworową, wrzód samotny odbytnicy i nieswoiste zapalenia jelit. W grupie chorych z krwawieniem z uchyłków jelita grubego zanotowano liczebną przewagę mężczyzn, co nie jest w zgodności z dotychczasowymi obserwacjami. Nie wykazywały one bowiem różnić w zakresie płci, jeśli chodzi o częstość krwawień z uchyłków jelita grubego, lub obserwowano nieznaczną przewagę kobiet w tym zakresie. Być może główną przyczyną stwierdzanych niezgodności były różnice etniczne między badanymi populacjami (populacja japońska vs populacja europejska). Jak wykazały natomiast dalsze analizy statystyczne hiperlipidemia i nadciśnienie tętnicze były najsilniejszymi czynnikami ryzyka krwawienia z uchyłków w grupie ludzi poniżej 65 r.ż. Natomiast wśród pacjentów > 65 r.ż. szczególnie silnie zwiększało ryzyko wystąpienia tego powikłania przyjmowanie NLPZ. Przyjmowanie tej grupy leków stanowiło także istotny czynnik ryzyka ponownego krwawienia z przewodu pokarmowego. Co interesujące, nie zanotowano w cytowanym badaniu żadnego przypadku krwawienia z uchyłków jelita grubego u chorych przyjmujących selektywne inhibitory cyklooksygenazy-2 (COX-2). To potwierdza protekcyjny, w porównaniu z klasycznymi inhibitorami COX-1, wpływ blokerów COX-2 na przewód pokarmowy.
Jak podkreślają autorzy, uzyskane wyniki są wynikami spodziewanymi, niemniej jednak wartość cytowanego badania wynika z faktu, że wciąż brakuje prac, które dotyczyłyby zagadnienia czynników ryzyka krwawienia z uchyłków jelita grubego. Jest to o tyle istotne, że lepsze zrozumienie patogenezy tego zjawiska może pozwolić na skuteczniejszą prewencję i lepsze leczenie.