Przydatność endosonografii w diagnostyce ostrego zapalenia trzustki

Ostre zapalenie trzustki najczęściej ma tło kamicze lub toksyczne (alkoholowe). W części jednak przypadków nie udaje się odnaleźć jednoznacznie przyczyny tej choroby. Wśród badań diagnostycznych stosowanych w codziennej praktyce podstawowe znaczenie mają nieinwazyjne badania obrazowe takie, jak przezbrzuszna ultrasonografia (US), tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (MR) czy cholangiopankreatografia rezonansu magnetycznego (MRCP).

W przypadku ostrego zapalenia trzustki o ciężkim przebiegu, szczególnie przy dużym prawdopodobieństwie żółciowego tła choroby, badaniem z wyboru jest także endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna (ERCP), która niesie ze sobą także możliwości terapeutyczne. Natomiast w przypadkach o łagodniejszym przebiegu wiele ośrodków posiłkuje się w pierwszej kolejności wymienionymi wyżej badaniami obrazowymi. Jak wspomniano w części przypadków metody te nie dają jednak odpowiedzi odnośnie etiologii ostrego zapalenia trzustki o łagodnym przebiegu. Często mówi się w takich sytuacjach o tzw. idiopatycznym ostrym zapaleniu trzustki. Czy rzeczywiście nie ma w tego typu przypadkach organicznej przyczyny stwierdzanej patologii czy może stosowane metody diagnostyczne są za mało czułe? Jaka jest tutaj rola endosonografii (EUS)? Takie pytania postawili sobie autorzy zamieszczonego na łamach jednego z ostatnich wydań Journal of Gastroenterology and Hepatology artykułu.
Przeanalizowali oni losy grupy 223 chorych, u których rozpoznawano łagodne ostre zapalenie trzustki. Pacjenci ci byli poddani badaniom US oraz CT, dodatkowo 106 z nich miało wykonane również MRCP. U 37 chorych nie udało się jednak ustalić tła zapalenia trzustki. U 33 z nich wykonano w ramach uzupełnienia diagnostyki EUS i prawie u połowy (n=14 czyli 42,4%) z tych chorych wykryto organiczną przyczynę stwierdzanej patologii, pomimo negatywnych wyników klasycznych badań obrazowych. U 11 z nich przyczyną dolegliwości była kamica żółciowa, u 2 chorych – błotko żółciowe, a u jednego chorego gruczolakorak brodawki Vatera. Rozpoznania były dodatkowo potwierdzone w ERCP.
Jak pokazują wyniki tego badania, to co często klasyfikowane jest jako idiopatyczne, nierzadko jest efektem niedoskonałości technik diagnostycznych, które stosujemy. EUS najprawdopodobniej znajduje zastosowanie w ostrym zapaleniu trzustki o łagodnym przebiegu w sytuacjach niejasnych diagnostycznie.