Sekrecja żołądkowa a ryzyko rozwoju spontanicznego bakteryjnego zapalenia otrzewnej u chorych z marskością wątroby

Spontaniczne bakteryjne zapalenie otrzewnej (ang. spontaneous bacterial peritonitis – SBP) jest częstym zjawiskiem u chorych z wodobrzuszem w przebiegu marskości wątroby. Jednym z elementów patogenetycznych SBP są zaburzenia w zakresie flory bakteryjnej jelita. Z drugiej strony należy zauważyć, że powszechnie stosuje się w tej grupie chorych leki hamujące sekrecję kwasu solnego – głównie inhibitory pompy protonowej (ang. proton pump inhibitors – PPI) oraz blokery receptora H2.

Jednak w przypadku przewlekłych schorzeń wątroby zmieniają się losy wielu leków w organizmie. Dotyczy to na przykład PPI. Szacuje się, że okres półtrwania większości PPI w takiej sytuacji klinicznej wydłuża się średnio o 4 – 8 godzin. Sprzyja to kumulacji leku w organizmie i może potęgować ewentualne działania niepożądane. Jednym z takich zdarzeń niepożądanych rejestrowanych u chorych przyjmujących przewlekle PPI jest translokacja bakteryjna wynikająca z upośledzenia naturalnego mechanizmu obronnego ustroju przed patogenną florą jelitową w postaci kwaśnego pH w żołądku. Pojawia się więc pytanie o ewentualny wpływ terapii hamującej sekrecję żołądkową na częstość występowania SBP u chorych z wodobrzuszem w przebiegu marskości wątroby.
Analiza tego zagadnienia była przedmiotem pracy zamieszczonej na łamach ostatniego wydania Clinical Gastroenterology and Hepatology. Autorzy dokonali retrospektywnej analizy porównawczej profilu klinicznego chorych z marskością wątroby i wodobrzuszem powikłanym SBP i chorych z marskością wątroby bez SBP – hospitalizowanych na przestrzeni lat 2006-2009 w ośrodku reprezentowanym przez autorów (Cleavland Cinic). Szczególną uwagę poświecono przyjmowanym lekom hamującym sekrecję żołądkową. Przeprowadzono adekwatną analizę statystyczną pozwalającą na ocenę ewentualnego związku przyjmowania tych leków z rozwojem SBP.
Chorzy z SBP zdecydowanie częściej przyjmowali PPI niż grupa kontrolna (71% vs 42%). Spośród pacjentów z SBP u 68% nie stwierdzono jednoznacznych wskazań do leczenia PPI. Wykazano, że u chorych, którzy nie przyjmowali PPI w ostatnich 90 dniach prawdopodobieństwo wygenerowania SBP było 70% mniejsze w porównaniu z pacjentami, którzy przyjmowali tę grupę leków w ostatnich 7 dniach obserwacji. Stwierdzono także, że aktualne przyjmowanie PPI (tzn. w ciągu 7 dni od przeprowadzenia oceny czyli w trakcie hospitalizacji) wiązało się z większym ryzykiem SBP niż przyjmowanie PPI przed hospitalizacją.
Powyższe dane według autorów upoważniają do podjęcia dyskusji na temat zasadności niemalże rutynowego stosowania leków hamujących sekrecję żołądkową u chorych z marskością wątroby z towarzyszącym wodobrzuszem.