Skuteczność i bezpieczeństwo zastosowania wysokich dawek UDCA u pacjentów z NASH – komentarz dr. hab. n. med. Marka Walugi do badania Ratziu
Autor: Marta Koblańska
Data: 11.02.2020
Źródło: Marek Waluga
Jeden z najwybitniejszych badaczy w dziedzinie hepatologii oraz niealkoholowego zapalenia wątroby (NAFLD) – Vlad Ratziu, przeprowadził randomizowane, kontrolowane badanie nad wpływem wysokich dawek kwasu ursodezoksycholowego (UDCA) na przebieg niealkoholowego zapalenia wątroby (NASH).
Jego wyniki wskazują na korzystne efekty zastosowania HD-UDCA na parametry wątrobowe i metaboliczne, a także na zmniejszenie markerów włóknienia u pacjentów z NASH, szczególnie w mniej zaawansowanym stadium. Jednocześnie wykazano, że stosowanie HD-UDCA jest bezpieczne i nie wiąże się ze zwiększeniem ilości objawów ubocznych.
Wcześniejsze badania wykazały, że zmiany aktywności ALT podczas leczenia UDCA wskazują na zmiany stopnia zapalenia, ale nie stłuszczenia czy włóknienia. Omawiane badanie Ratziu i wsp. wskazuje poprzez szczegółowe badanie parametrów laboratoryjnych, w tym zwłaszcza aktywności ALT, że leczenie HD-UDCA zmniejsza nasilenie zmian martwiczo-zapalnych w wątrobie i może mieć działanie hepatoprotekcyjne. Autorzy sugerują ponadto, że wyższe dawki UDCA mogą powodować bardziej znamienne efekty biologiczne u pacjentów z NASH, widoczne bardziej niż w przypadku pacjentów z innymi chorobami niż NASH. Standardowe dawki UDCA nie są silnym modulatorem receptorów TGR-5, receptorów farmezoidowych X typu alfa lub małego partnera heterodimerowego, podczas gdy wyższe dawki UDCA mogą powodować znamienną modulację tych jądrowych/komórkowych receptorów. Co więcej, UDCA skoniugowane z tauryną redukują stress reticulum endoplazmatycznego - występujący w otyłości, poprawiają działanie insuliny w wątrobie, pozwalając odzyskiwać insulinowrażliwość i zmniejszać stopień stłuszczenia, przynajmniej w badaniach eksperymentalnych.
Stwierdzony w badaniu Ratziu i wsp. fakt lepszego działania HD-UDCA w przypadku pacjentów z mniej zaawansowanym włóknieniem jest zrozumiały, ponieważ wiadomo, że bardziej zaawansowane włóknienie jest niemal nieodwracalne. Dlatego korzyści można uzyskać głównie w mniej zaawansowanych stadiach. Z drugiej strony ze względów statystyczno- epidemiologicznych jest to korzystne, ponieważ większość pacjentów z NASH ma (na szczęście) zmiany mniej zaawansowane. Dlatego leczenie przy użyciu HD-UDCA może potencjalnie przynieść efekty w większej grupie pacjentów.
Na podstawie: Ratziu V. et al., A randomized controlled trial of high-dose ursodesoxycholic acid for nonalcoholic steatohepatitis. Journal of Hepatology 2011 vol. 54; 1011–1019
Od redakcji: Pełny artykuł ukaże się w najbliższym wydaniu czasopisma „Lekarz POZ”.
Wcześniejsze badania wykazały, że zmiany aktywności ALT podczas leczenia UDCA wskazują na zmiany stopnia zapalenia, ale nie stłuszczenia czy włóknienia. Omawiane badanie Ratziu i wsp. wskazuje poprzez szczegółowe badanie parametrów laboratoryjnych, w tym zwłaszcza aktywności ALT, że leczenie HD-UDCA zmniejsza nasilenie zmian martwiczo-zapalnych w wątrobie i może mieć działanie hepatoprotekcyjne. Autorzy sugerują ponadto, że wyższe dawki UDCA mogą powodować bardziej znamienne efekty biologiczne u pacjentów z NASH, widoczne bardziej niż w przypadku pacjentów z innymi chorobami niż NASH. Standardowe dawki UDCA nie są silnym modulatorem receptorów TGR-5, receptorów farmezoidowych X typu alfa lub małego partnera heterodimerowego, podczas gdy wyższe dawki UDCA mogą powodować znamienną modulację tych jądrowych/komórkowych receptorów. Co więcej, UDCA skoniugowane z tauryną redukują stress reticulum endoplazmatycznego - występujący w otyłości, poprawiają działanie insuliny w wątrobie, pozwalając odzyskiwać insulinowrażliwość i zmniejszać stopień stłuszczenia, przynajmniej w badaniach eksperymentalnych.
Stwierdzony w badaniu Ratziu i wsp. fakt lepszego działania HD-UDCA w przypadku pacjentów z mniej zaawansowanym włóknieniem jest zrozumiały, ponieważ wiadomo, że bardziej zaawansowane włóknienie jest niemal nieodwracalne. Dlatego korzyści można uzyskać głównie w mniej zaawansowanych stadiach. Z drugiej strony ze względów statystyczno- epidemiologicznych jest to korzystne, ponieważ większość pacjentów z NASH ma (na szczęście) zmiany mniej zaawansowane. Dlatego leczenie przy użyciu HD-UDCA może potencjalnie przynieść efekty w większej grupie pacjentów.
Na podstawie: Ratziu V. et al., A randomized controlled trial of high-dose ursodesoxycholic acid for nonalcoholic steatohepatitis. Journal of Hepatology 2011 vol. 54; 1011–1019
Od redakcji: Pełny artykuł ukaże się w najbliższym wydaniu czasopisma „Lekarz POZ”.
Przegląd Gastroenterologiczny
