Statyny w wieku podeszłym

Proces starzenia się rozpoczyna się już po 25 roku życia i polega na stopniowym pogarszaniu funkcji tkanek i narządów. U osób starszych przemiana leków różni się wobec osób młodszych. O czym należy pamiętać w leczeniu hipolipemizujacym osób starszych - mówiła podczas TMT 2016 prof. Marlena Broncel z Uniwersytetu Medycznego w Łodzi.

Proces starzenia się wpływa istotnie na wszystkie etapy przemiany leków w organizmie: wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu, wydalania. To wszystko przekłada się na skuteczność i bezpieczeństwo terapii. Wraz z wiekiem następuje zmniejszanie wchłaniania się leków absorbowanych w środowisku kwaśnym, wraz z przybywaniem masy tkanki tłuszczowej leki lipofilne kumulują się w tkance tłuszczowej, przez co czas ich działania ulega wydłużeniu. Wraz ze skórą starzeje się wątroba i zmniejsza się aktywność enzymów biorących udział w I fazie metabolizmu leków. Także nerki u osoby starszej są inne niż u osoby młodej, zmniejsza się ich perfuzja, co ma wpływ na wydalanie leków, wydłużony okres półtrwania i działania niepożądane.
Dodatkowo osoby starsze chorujące na kilka chorób stosują wiele różnych leków, czasem więcej niż jest to wskazane, co wynika m.in. także z łatwego dostępu do leków OTC. Generalnie nie powinno się przyjmować więcej niż 8 leków, ponieważ potem ryzyko niekorzystnych interakcji znacznie wzrasta. Tymczasem pacjenci powyżej 65 roku życia stosują 45 procent przepisywanych leków. Ryzyko hospitalizacji wzrasta 6-krotnie w porównaniu z populacją ogólną.
Wytyczne dotyczące leczenia hipolipemizującego w wieku podeszłym są różne w zależności od rejonu świata. Wytyczne europejskie zalecają statyny w wieku podeszłym do prewencji wtórnej na takich samych zasadach jak u osób młodszych, choć zwracają uwagę lekarzy na właściwości faramakokinetyczne, przyjmowane leki oraz choroby współistniejące, co ma wpływ na rozważnie dawki bezpiecznej. W razie braku incydentów sercowo-naczyniowych leczenie statynami jest zalecane w razie pojawienia się dodatkowego czynnika ryzyka jakim może być nadciśnienie tętnicze, czy palenie papierosów. Amerykanie dzielą pacjentów na dwie grupy: poniżej i powyżej 75 roku życia. W przypadku pacjentów młodszych zalecają intensywne leczenie, powyżej 75 lat dają lekarzowi wybór miedzy leczeniem intensywnym a umiarkowanym w aspekcie bezpieczeństwa terapii i poważnych działań niepożądanych, a wraz z wiekiem zmniejsza się tolerancja na statyny, choć rośnie także ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. Według Brytyjczyków u osób powyżej 85-tego roku życia należy rozważyć statyny jeśli pojawia się dodatkowy czynnik ryzyka. Jedyna słuszną statyną jest atorwastatyna w dawce 20 mg.
Działaniami niepożądanymi ze strony statyn są m.in. dolegliwości mięśniowe pojawiające się i tak wraz z wiekiem. Niedoczynność tarczycy zwiększa te dolegliwości. Należy też pamiętać, że odstawienie statyny zwiększa trzykrotnie śmiertelność ogólną i czterokrotnie śmiertelność wieńcową. Statyny różnią się tez między sobą pod względem metabolizmu wątrobowego i hydrofilności oraz pod względem interakcji lekowych. Statyny lipofilne mają więcej działań plejotropowych, ale też więcej działań niepożądanych.