Tiopuryny zwiększają ryzyko rozwoju raka skóry u chorych z nieswoistymi zapalnymi chorobami jelit

Tiopuryny (azatiopryna, 6-merkaptopuryna) stanowią jedną z podstawowych grup leków stosowanych w nieswoistych chorobach zapalnych jelit (NCHZJ). Aktualnie często leki z tej grupy stosowane są przewlekle zarówno w chorobie Leśniowskiego-Crohna, jak i wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego. Jako, że tiopuryny są lekami immunosupresyjnymi, niezwykle istotnym zagadnieniem jest kwestia bezpieczeństwa długotrwałej terapii tymi preparatami.

Jak wiadomo z obserwacji poczynionych wśród chorych po przeszczepach narządowych, leczenie immunosupresyjne wiąże się na przestrzeni lat ze wzrostem ryzyka rozwoju chorób nowotworowych. Szczególnie dotyczy to chorób limfoproliferacyjnych oraz nowotworów skóry. U chorych po przeszczepie nerki rak skóry nie będący czerniakiem (ang. non-melanoma skin cancer – NMSC) jest najczęstszym nowotworem wśród chorych otrzymujących długotrwale tiopuryny (głównie rak kolczystokomórkowy). Dlatego też pojawia się pytanie o częstość występowania raków skóry u chorych z NCHZJ leczonych coraz częściej i coraz dłużej tiopurynami. Taka analiza była tematem pracy zamieszczonej na łamach jednego z ostatnich wydań Journal of Gastroenterology and Hepatology.
Autorzy przeanalizowali retrospektywnie dane dotyczące 1084 chorych chorujących na NCHZJ leczonych w ośrodku reprezentowanym przez autorów (Groote Schuur Hospital, Kapsztad, Republika Południowej Afryki) przestrzeni lat 1960-2007. 123 spośród nich leczonych było tiopurynami. U 51 chorych (4,7%) rozpoznano na przestrzeni lat chorobę nowotworową – najczęściej był to rak jelita grubego (15 chorych), rak skóry (7 chorych – sześć przypadków raka podstawnokomórkowego, jeden kolczystokomórkowego), chłoniak nieziarniczy (5 chorych) oraz czerniak (dwóch pacjentów). Przeprowadzono analizę statystyczną, która wykazała, że pojawienie się raka skóry w tej grupie chorych było istotnie związane z narażeniem na tiopuryny. Prawie wszystkie przypadki dotyczyły chorych rasy kaukaskiej, a w tej grupie związek pomiędzy stosowaniem tiopuryn a rozwojem raka skóry był jeszcze silniejszy. Wyniki tej analizy są w zgodności z pracą Longa i współpracowników, w której wykazano na bardzo dużej grupie chorych (populacja USA) z NCHZJ, że stosowanie leków biologicznych w połączeniu z azatiopryną przez okres 90 dni oraz stosowanie tiopuryn przez okres 12 miesięcy zwiększają ryzyko rozwoju NMSC. Ryzyko to było szczególnie duże wśród chorych zamieszkujących południowe obszary USA, gdzie narażenie na promieniowanie słoneczne jest szczególnie duże.
Autorzy niniejszej pracy podkreślają, że ograniczeniem przeprowadzonej przez nich analizy jest fakt, iż w RPA ze względów geograficznych ryzyko rozwoju raka skóry jest szczególnie zwiększone wśród rasy kaukaskiej. Być może jednak ocena badanej zależności na większej grupie chorych z NCHZJ wykazałaby podobne zależności także wśród innych grup mieszkańców RPA.
W podsumowaniu autorzy podkreślają, iż ich analiza stanowi kolejny dowód na fakt zwiększonego ryzyka rozwoju raków skóry u chorych z NCHZJ leczonych tiopurynami – dotyczy to w szczególności chorych rasy kaukaskiej zamieszkujących tereny o dużym nasłonecznieniu.