Uszkodzenie wątroby po lekach bez recepty

Stosowanie leków bez recepty i terapii „alternatywnych” jest coraz powszechniejszym zjawiskiem. Jednocześnie rośnie na świecie częstość występowania uszkodzenia wątroby oraz ostrej niewydolności wątroby po środkach farmaceutycznych, stosowanych jako alternatywa lub uzupełnienie do klasycznej farmakoterapii. Autorzy amerykańscy podjęli trud porównania przebiegu ostrego uszkodzenia wątroby oraz ostrej niewydolności wątroby (ang. acute liver failure/ acute liver injury – ALF/ALI) na skutek stosowania tej grupy farmaceutyków z uszkodzeniem po lekach przepisanych przez lekarzy, analizując dane zgromadzone w bazie Acute Liver Failure Study Group.

W analizie uwzględniono 2626 przypadki ALF/ALI zarejestrowane w latach 1998 – 2015, a spośród nich wyselekcjonowano 253 przypadki polekowych uszkodzeń wątroby o charakterze idiosynkratycznym (ang. drug induced liver injury – DILI). 41 (16,3%) przypadków było spowodowanych przez leki bez recepty, a 210 (83,7%) – przez leki przepisane przez lekarzy. Wykazano, że odsetek polekowych uszkodzeń wątroby po lekach bez recepty/lekach alternatywnych wzrósł z 12,4% do 21,1% w latach 2007-2015 w porównaniu z latami 1998-2007 (p=0.04). Nie odnotowano istotnych różnic w odniesieniu do podtypów indukowanych DILI (cholestatyczne, wątrobowokomórkowe, mieszane) pomiędzy badanymi grupami. Wykazano natomiast, że w przypadku DILI spowodowanych lekami przepisanymi przez lekarzy odnotowywano istotnie wyższe wartości aktywności fosfatazy zasadowej w surowicy. Natomiast DILI spowodowane lekami bez recepty/lekami alternatywnymi charakteryzowało się wyższym odsetkiem pacjentów poddanych transplantacji wątroby (56 vs 32%, p<0.005) oraz mniejszym odsetkiem osób z ALF, u których w okresie 21 dni obserwacji nie było konieczne leczenie transplantacyjne (17 vs 32%, p<0.04).

Autorzy konkludują, że DILI związane ze stosowaniem tzw. terapii alternatywnej/leków bez recepty jest coraz istotniejszym problemem klinicznym. Przebieg tego podtypu DILI charakteryzuje się gorszym rokowaniem, jako że częściej wymaga leczenia transplantacyjnego. Dlatego też w przypadku podejrzenia takiej etiologii ALF niezbędna jest wczesna stratyfikacja ryzyka niekorzystnego przebiegu klinicznego i konieczności przeszczepienia wątroby.