XIX Kongres Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii – motywy przewodnie

Eksperci przedstawiali ważne aspekty nowoczesnej gastroenterologii, zagadnienia interdyscyplinarne, problemy komunikacji na linii lekarz-lekarz i pacjent-lekarz, a także problemy i błędy diagnostyczne.

Zakończył się XIX Kongres Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii (trwał od 23 do 25 września). Gdyby wybierać dominujący motyw przewodni, to poza najnowszymi wytycznymi, własnymi krytycznymi ocenami terapii, byłby nim czas. Bezcenny, bo jak podkreślano, pacjent, któremu poświęcimy pół godziny, a nie kilka minut, wróci do nas za pół roku. Ten po ekspresowym wywiadzie pojawi się o wiele szybciej. Czas jest ważny nie tylko w kontekście spotkania lekarza z pacjentem. Wiele miejsca poświęcono komunikacji na linii lekarz – lekarz. Czy ten, który kieruje np. na badanie, np. kolonoskopię – przekazuje dostatecznie dużo informacji, dlaczego wynik jest dla niego tak ważny? Co go niepokoi? Czy wykonujący badanie przekazuje tylko lakoniczny komunikat? Poza wskazówkami i farmakoterapią bardzo mocno wybrzmiał głos o tym, jak wiele informacji o pacjencie może zostać zaprzepaszczonych. By tego uniknąć, warto pomyśleć, jak sformułowaną informację samemu chciałoby się otrzymać.

W czasie jednego z wykładów stwierdzono, że nieswoiste choroby jelit zwiększają zagrożenie onkologiczne, stąd konieczny nadzór. Ekspert podkreślił znaczenie wywiadu onkologicznego, omówił przewlekłość procesu zapalnego jelita, który wymaga przewlekłej terapii. Sam wywiad to czas, który będzie procentował skuteczniejszą terapią. Z kolei przedstawienie leczenia zespołu jelita nadwrażliwego według wytycznych PTG-E skłoniło eksperta do omówienia terapii zintegrowanej, w której lekarz współdziała z psychologiem i dietetykiem. Farmakoterapia musi sąsiadować z terapią behawioralną i zmianą stylu życia, a nawet filozofii życia. Do tego potrzebny jest czas – nie kilka minut, a o wiele więcej, na rozmowę z chorym, którego trzeba przekonać do zmiany wielu nawyków. W kontekście czasu, który trzeba poświęcić choremu, podkreślano, że bardzo ważne jest nastawienie pacjenta, który często przychodzi do lekarza z konkretnym nastawieniem, np. „nie będę się operować”.

Inny motyw przewodni to problemy diagnostyczne, które znajdujemy w takich tematach, jak najczęstsze błędy w rozpoznawaniu i leczeniu autoimmunizacyjnego zapalenia wątroby czy najczęstsze błędy w postępowaniu z chorym z przewlekłą biegunką.

Kolejnym ważnym tematem była farmakoterapia. Omawiano m.in. selektywne stosowanie antybiotyków, dalsza refleksja to indywidualizacja leczenia, szczególnie w trudniejszym przebiegu choroby. Przytoczono ją w kontekście powracającego sporu „nowe leki kontra stare leki”, gdy przypomniano opinię prof. Grażyny Rydzewskiej, że jeśli jakiś lek pomaga pacjentowi, nie należy mu go zabierać.


W wielu wykładach musiało się pojawić odniesienie do organizacji systemu ochrony zdrowia, tak było w omówieniu skriningu raka jelita grubego. Pytano, co będzie z programem badań przesiewowych. Przeniesienie finansowania z resortu zdrowia do NFZ bardzo komplikuje sytuację. Trudniej będzie też kontrolować jakość.

Kongres – to było spotkanie przyjaciół, rywalizacja i dyskusja. Często zdarzały się sytuacje, gdy ekspert zmieniał fragment swojego wykładu, by odnieść się do wystąpienia przedmówcy lub w sytuacji, gdy właśnie otrzymał wyniki badań, które zmieniają obraz jakieś terapii. Kongres tworzony był „na żywo”, bo wszystko, co dzieje się w gastroenterologii tu i teraz, miało wpływ na jego przebieg.

Eksperci omawiali swoje wypracowane metody i styl pracy, który uznali za najbardziej sprzyjający, np. stwierdzono, że często wybiera się leki przygotowane według własnej receptury. Sporo miejsca poświęcono sytuacjom, gdy gastroenterologia łączy się z innymi specjalizacjami. Tak było w wykładzie o relacjach NAFLD z zespołem metabolicznym, a wiec z ryzykiem sercowo-naczyniowym, i roli statyn oraz leków przeciwcukrzycowych w terapii NAFLD.

Kolejny motyw to „pacjent powracający” i związane z tym problemy, o których np. mówiono w kontekście zapalenia trzustki.

Oto niektóre ogólnie sformułowane wydarzenia i tematy kongresu:
- kurs hepatologiczny i sesja neurogastroenterologiczna, sesja omawiająca transplantacje i nieswoiste choroby zapalne jelit, a także choroby górnego odcinka przewodu pokarmowego i wybrane choroby dolnego odcinka przewodu pokarmowego,
- omówienie obecnej i przyszłej roli endoskopii oraz problemy neurologiczno-psychiatryczne pacjentów gastroenterologicznych,
- gastroenterologia w okowach COVID-19,
- stany nagłe w gastroenterologii,
- problemy współczesnej hepatologii.

Inne wybrane tematy to:
• prokinetyki w leczeniu chorób górnego odcinka przewodu pokarmowego,
• ootyłość a zespół jelita nadwrażliwego,
• czynniki środowiskowe w patogenezie NZJ
• nowe koncepcje w patogenezie i leczeniu dyspepsji czynnościowej,
• mikrobiota w chorobie uchyłkowej,
• bóle stawów u pacjenta gastroenterologicznego,
• leczenie żywieniowe w OZT i zalecenia dietetyczne,
• leczenie onkologiczne raka trzustki w świetle wytycznych PTG-E,
• diagnostyka nieinwazyjna chorób wątroby,
• nieżylakowe krwawienie z przewodu pokarmowego,
• szczelina odbytu – bardzo częsta choroba proktologiczna obok choroby hemoroidalnej.


Wybrano prezesa PTG. Został nim prof. Marek Hartleb. Jak przypominał w wypowiedzi poprzedzającej kongres, gastroenterologia jest obszerną specjalnością, obejmującą diagnostyczną i zabiegową endoskopię, pankreatologię, hepatologię i wiele problemów związanych z chorobami przewodu pokarmowego, a wykładowcami zaproszonymi na kongres są nie tylko eksperci gastroenterologii, ale także pokrewnych specjalności.

Kongres został zorganizowany w formule zdalnej. Organizatorem wykonawczym było wydawnictwo Termedia.