Zespół bólowy jamy brzusznej u osób przyjmujących opioidy – nowy problem terapeutyczny

W ostatnim czasie coraz więcej miejsca w literaturze medycznej poświęca się zagadnieniu paradoksalnego zespołu bólowego jamy brzusznej u osób leczonych najsilniejszą grupą leków przeciwbólowych – czyli opioidami. W ostatnim wydaniu American Journal of Gastroenterology ukazała się ciekawa praca omawiająca to intrygujące zagadnienie.

Autorzy dokonali przeglądu bazy PubMed, poszukując badań nad tak zwanym zespołem jelita „narkotycznego” (ang. narcotic bowel syndrome – NBS), publikowanych do stycznia 2014 roku. Analiza wykazała, że problem NBS jest coraz powszechniej odnotowywany, ponadto uważa się, że należy go zaliczyć do zbyt rzadko diagnozowanych działań niepożądanych opioidów. Zwraca się uwagę na konieczność odróżniania NBS od innych gastroenterologicznych działań niepożądanych tej grupy leków takich jak nudności, wzdęcie czy zaparcie.
Wydaje się, że kluczowe znaczenie w patogenezie NBS może mieć działanie opioidów na poziomie ośrodkowego układu nerwowego. Postuluje się między innymi, że leki te mogą wywierać efekt prozapalny na poziomie rdzenia kręgowego.
Szacuje się, że około 6% chorych przewlekle stosujących opioidy może doświadczać NBS. Charakterystyczną cechą NBS jest obecność przewlekłego bólu w obrębie jamy brzusznej, który nierzadko nasila się pomimo kontynuowania lub eskalowania dawek opioidów.
Leczenie NBS jest trudne. Zwraca się uwagę na konieczność, jeśli to możliwe, odstawienia tej grupy leków przeciwbólowych, z jednoczesnym zastosowaniem leków przeciwdepresyjnych, benzodiazepin i klonidyny, by zwalczać ból, objawy lękowe i depresyjne, towarzyszące NBS. Niekiedy kluczowe znaczenie ma właściwie prowadzona terapia psychologiczna.