123rf.com
Skręt jajnika u młodych kobiet: zalecenia Amerykańskiego Kolegium Ginekologów i Położników
Autor: Monika Stelmach
Data: 21.11.2019
Działy:
Rekomendacje
Aktualności
| Tagi: | skręt jajnika, USG, laparoskopia |
Skręt jajnika jest piątą co do częstości ginekologiczną przyczyną zgłaszania się kobiet na szpitalne oddziały ratunkowe, a 30 proc. wszystkich przypadków dotyczy pacjentek, które nie ukończyły dwudziestego roku życia. Odpowiednia diagnostyka i leczenie są szczególnie ważne, gdyż pozwalają na zachowanie funkcji jajników i płodności.
Z danych literaturowych wynika, że najczęstszymi patologiami jajników występującymi u nastolatków ze skrętem jajnika są torbiele tego narządu i łagodne potworniaki. Zmiany złośliwe w tej populacji są rzadkie.
Szansa na wystąpienie schorzenia zwiększa się ze wzrostem zmiany patologicznej, szczególnie gdy jej wymiary przekroczą 5 cm. Należy jednak pamiętać, że u nastolatek w aż 46 proc. przypadków do skrętu jajnika dochodzi bez obecności jakiejkolwiek z wymienionych zmian. Najczęściej, bo w 64 proc. schorzenie dotyka prawej strony ciała. Odpowiednia diagnostyka i leczenie są szczególnie ważne, gdyż pozwalają na zachowanie funkcji jajników i płodności.
Z powyższych względów Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów wydaje zalecenia postępowania w przypadku wystąpienia skrętu jajnika u nastoletnich kobiet. Eksperci podają, że najczęstszym objawem klinicznym skrętu jest nagły ból brzucha, o charakterze przerywanym, niepromieniujący, któremu często towarzyszą nudności i wymioty, a jak już wspomniano większość przypadków dotyczy strony prawej (po lewej "ochronnie" działa obecność zstępnicy).
Preferowaną metodą diagnostyki obrazowej jest USG jamy brzusznej, które w przypadku skrętu jajnika charakteryzuje się czułością i swoistością odpowiednio 92 proc. i 96 proc. Skręt powoduje powiększenie się narządu, który w badaniu obrazowym może być kilkukrotnie większy od narządu zdrowego, po stronie przeciwnej. Zmiany ultrasonograficzne sugerujące skręt jajnika obejmują jego jednostronne powiększenie, obrzęk charakteryzujący się obecnością hiperechogennego jajnika z obwodowo przemieszczonymi pęcherzykami i zrębem echogenicznym, wolnym płynem i zwiniętą szypułką naczyniową.
W przypadku zgłoszenia się pacjentki z silnym bólem brzucha niejednokrotnie wykonywana jest tomografia komputerowa (znacznie rzadziej rezonans magnetyczny); na skręt jajnika wskazuje obecność w obrazie TK takich zmian jak asymetryczne powiększenie jajników, odchylenie macicy w kierunku strony patologicznej, wolny płyn w miednicy i pasmo tłuszczu przylegające do jajnika. Eksperci podają, że w przypadku uzyskania obrazu nie należy opóźniać operacji w celu oczekiwania na badanie ultrasonograficzne. W znacznie mniej dostępnym i rzadziej wykonywanym rezonansie magnetycznym mogą zostać uwidocznione zmniejszone wzmocnienie jajnika po kontraście, asymetryczne powiększenie jajnika, odchylenie macicy w kierunku strony patologicznej oraz obecność wielu małych obwodowo zlokalizowanych pęcherzyków.
W 50 proc. przypadków skręt jajnika nie zostaje uwidoczniony podczas laparoskopii, co nie oznacza błędu oraz nie powinno zniechęcać do jej przeprowadzenia, gdyż w większości przypadków identyfikowana i leczona jest alternatywna patologia ginekologiczna. ACOG podaje, że biorąc pod uwagę znaczenie zachowania jajników, szczególnie u dzieci i młodzieży, negatywny wynik diagnostycznej laparoskopii jest akceptowalnym wynikiem klinicznym.
Aktualnie nie ma jednoznacznych kryteriów klinicznych ani obrazowych, stanowiących "sine qua non" rozpoznania przeoperacyjnego. Zaznaczono, że wynik USG jamy brzusznej z oceną dopplerowską przydatków nie powinien kierować podejmowaniem decyzji klinicznych. Jeśli podejrzewa się skręt jajnika, wskazana jest interwencja laparoskopowa w celu zachowania funkcji jajników i przyszłej płodności. Zalecane jest minimalnie inwazyjne podejście chirurgiczne z detekcją i zachowaniem struktur przydatków niezależnie od wyglądu jajnika; co do ostatniego z wymienionych narządów eksperci zalecają jego usunięcie tylko w razie ostateczności, na przykład rozpadającego się, zmienionego martwiczo. W przypadku obecności torbieli ACOG podaje, że cystektomii nie trzeba wykonywać w momencie detorsji ponieważ może to spowodować dodatkowy uraz. Jeśli cystektomia nie zostanie wykonana, chirurg może rozważyć nacięcie i drenaż dużych torbieli. Zaleca się badanie ultrasonograficzne w celu ponownej oceny torbieli po 6–12 tygodniach.
Eksperci Amerykańskiego Kolegium Położników i Ginekologów podali praktyczny schemat postępowania, który warto zapamiętać, to:
Szansa na wystąpienie schorzenia zwiększa się ze wzrostem zmiany patologicznej, szczególnie gdy jej wymiary przekroczą 5 cm. Należy jednak pamiętać, że u nastolatek w aż 46 proc. przypadków do skrętu jajnika dochodzi bez obecności jakiejkolwiek z wymienionych zmian. Najczęściej, bo w 64 proc. schorzenie dotyka prawej strony ciała. Odpowiednia diagnostyka i leczenie są szczególnie ważne, gdyż pozwalają na zachowanie funkcji jajników i płodności.
Z powyższych względów Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów wydaje zalecenia postępowania w przypadku wystąpienia skrętu jajnika u nastoletnich kobiet. Eksperci podają, że najczęstszym objawem klinicznym skrętu jest nagły ból brzucha, o charakterze przerywanym, niepromieniujący, któremu często towarzyszą nudności i wymioty, a jak już wspomniano większość przypadków dotyczy strony prawej (po lewej "ochronnie" działa obecność zstępnicy).
Preferowaną metodą diagnostyki obrazowej jest USG jamy brzusznej, które w przypadku skrętu jajnika charakteryzuje się czułością i swoistością odpowiednio 92 proc. i 96 proc. Skręt powoduje powiększenie się narządu, który w badaniu obrazowym może być kilkukrotnie większy od narządu zdrowego, po stronie przeciwnej. Zmiany ultrasonograficzne sugerujące skręt jajnika obejmują jego jednostronne powiększenie, obrzęk charakteryzujący się obecnością hiperechogennego jajnika z obwodowo przemieszczonymi pęcherzykami i zrębem echogenicznym, wolnym płynem i zwiniętą szypułką naczyniową.
W przypadku zgłoszenia się pacjentki z silnym bólem brzucha niejednokrotnie wykonywana jest tomografia komputerowa (znacznie rzadziej rezonans magnetyczny); na skręt jajnika wskazuje obecność w obrazie TK takich zmian jak asymetryczne powiększenie jajników, odchylenie macicy w kierunku strony patologicznej, wolny płyn w miednicy i pasmo tłuszczu przylegające do jajnika. Eksperci podają, że w przypadku uzyskania obrazu nie należy opóźniać operacji w celu oczekiwania na badanie ultrasonograficzne. W znacznie mniej dostępnym i rzadziej wykonywanym rezonansie magnetycznym mogą zostać uwidocznione zmniejszone wzmocnienie jajnika po kontraście, asymetryczne powiększenie jajnika, odchylenie macicy w kierunku strony patologicznej oraz obecność wielu małych obwodowo zlokalizowanych pęcherzyków.
W 50 proc. przypadków skręt jajnika nie zostaje uwidoczniony podczas laparoskopii, co nie oznacza błędu oraz nie powinno zniechęcać do jej przeprowadzenia, gdyż w większości przypadków identyfikowana i leczona jest alternatywna patologia ginekologiczna. ACOG podaje, że biorąc pod uwagę znaczenie zachowania jajników, szczególnie u dzieci i młodzieży, negatywny wynik diagnostycznej laparoskopii jest akceptowalnym wynikiem klinicznym.
Aktualnie nie ma jednoznacznych kryteriów klinicznych ani obrazowych, stanowiących "sine qua non" rozpoznania przeoperacyjnego. Zaznaczono, że wynik USG jamy brzusznej z oceną dopplerowską przydatków nie powinien kierować podejmowaniem decyzji klinicznych. Jeśli podejrzewa się skręt jajnika, wskazana jest interwencja laparoskopowa w celu zachowania funkcji jajników i przyszłej płodności. Zalecane jest minimalnie inwazyjne podejście chirurgiczne z detekcją i zachowaniem struktur przydatków niezależnie od wyglądu jajnika; co do ostatniego z wymienionych narządów eksperci zalecają jego usunięcie tylko w razie ostateczności, na przykład rozpadającego się, zmienionego martwiczo. W przypadku obecności torbieli ACOG podaje, że cystektomii nie trzeba wykonywać w momencie detorsji ponieważ może to spowodować dodatkowy uraz. Jeśli cystektomia nie zostanie wykonana, chirurg może rozważyć nacięcie i drenaż dużych torbieli. Zaleca się badanie ultrasonograficzne w celu ponownej oceny torbieli po 6–12 tygodniach.
Eksperci Amerykańskiego Kolegium Położników i Ginekologów podali praktyczny schemat postępowania, który warto zapamiętać, to:
Przegląd Menopauzalny
