Test HPV DNA dwukrotnie skuteczniejszy niż cytologia

Wprowadzenie testu HPV DNA jako powszechnego standardu diagnostycznego w kierunku raka szyjki macicy miało nastąpić od stycznia 2025 r. Termin ten wciąż jest przesuwany. Tymczasem – zdaniem ekspertów – jest to skuteczniejsze i tańsze badanie.

• Skuteczność testu HPV DNA jest dwukrotnie wyższa niż standardowej cytologii. Pozwala z dokładnością przekraczającą 95 proc. identyfikować kobiety zagrożone rozwojem raka szyjki macicy
• Zgodnie z pierwotnymi zapisami Narodowej Strategii Onkologicznej wprowadzenie tego testu do koszyka świadczeń zaplanowane zostało do końca 2022 roku. Ale termin nie został dotrzymany...
• Termin jest niestety przesuwany, podczas gdy mamy dramatyczne wskaźniki wykrywalności raka szyjki macicy na zaawansowanym etapie i bardzo wysoką śmiertelność z tego powodu. Każdy miesiąc opóźnienia dostępności tego badania to dodatkowe ryzyko przedwczesnej śmierci – skomentowała Joanna Frątczak-Kazana

– Cytologia jest badaniem, które powstało 70 lat temu. Postęp medycyny, który się dokonał, daje nam aktualnie możliwości o wiele dokładniejszej diagnostyki, służącej jak najwcześniejszemu wykrywaniu ryzyka, jakie niesie za sobą zakażenie HPV – powiedział prof. Witold Kędzia z Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

Badaniem, które na to pozwala jest test HPV DNA.

Fokus na onkogenne typy wirusa

Na jego podstawie możliwa jest ocena, czy jesteśmy nosicielem wirusa HPV o potencjale wysokoonkogennym. Jeśli w badaniu widoczna jest obecność wirusa typu 16 lub 18, kobieta ma wykonaną płynną cytologię z tej samej próbki (nie musi iść ponownie do lekarza). Jeśli wynik jest pozytywny, badanie powinno być powtórzone za sześć miesięcy, aby zaobserwować, czy zakażenie jest trwałe.

Test ten ma znacząco wyższą czułość niż cytologia, dlatego pozwala z ogromną dokładnością (przekraczającą 95 proc.) identyfikować kobiety zagrożone rozwojem raka szyjki macicy.

Prof. Kędzia wyjaśnił, że cytologia jest badaniem subiektywnym, ponieważ materiał pobrany do badania jest oceniany przez specjalistę. Test HPV DNA wykonywany jest przez specjalne urządzenie, co minimalizuje ryzyko błędu do zera, dając pewność wyniku.

Testy na HPV równie skuteczne jak cytologiaBadanie pod kątem obecności wirusa HPV wykonywane co osiem lat jest równie skuteczne we wczesnym wykrywaniu raka szyjki macicy jak rekomendowana obecnie co trzy lata cytologia.

Test HPV DNA rekomendowanym narzędziem do badań przesiewowych

Skuteczność testu HPV DNA jest dwukrotnie wyższa w diagnostyce szyjki macicy niż w standardowej cytologii. Co więcej, cytologia daje też więcej fałszywie negatywnych wyników.

Zgodnie z rekomendacjami europejskimi badanie HPV DNA jest preferowanym narzędziem do badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy u kobiet w wieku od 30 do 65 lat. Powinno być wykonywane w odstępie co najmniej pięciu lat.

Materiał do wykonania testu na obecność materiału genetycznego wirusa HPV pobierany jest dokładnie tak, jak do badania cytologicznego, czyli w gabinecie ginekologicznym przez lekarza lub pielęgniarkę. Ta sama próbka po wykonaniu testu HPV DNA może być w razie potrzeby użyta do badania cytologicznego, dzięki czemu kobieta nie musi przychodzić po raz drugi do gabinetu ginekologicznego.

Prof. Kędzia przytoczył przykład Australii, gdzie dzięki powszechnemu szczepieniu młodzieży przeciwko HPV i wprowadzeniu badań DNA HPV jako przesiewowych (od 2008 r.), rak szyjki macicy został uznany oficjalnie (w październiku 2022 r.) za chorobę rzadką.

Szczepienie przeciw HPV o 90 proc. zmniejsza ryzyko zachorowania na raka szyjki macicyMłode kobiety zaszczepione przeciw HPV jako nastolatki mają nawet o 90 proc. mniejsze ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy – celem jest jego eliminacja jako problemu zdrowia publicznego.

Kobiety i specjaliści czekają na wprowadzenie testu HPV DNA do koszyka świadczeń

W Polsce na wprowadzenie testu HPV DNA do koszyka świadczeń gwarantowanych czekają zarówno kobiety, jak i specjaliści.

W 2022 r. zakończono pilotaż, w którym sprawdzano zastosowanie badania w kierunku HPV wysokiego ryzyka (HPV HR) jako nowego testu przesiewowego w programie profilaktyki raka szyjki macicy w Polsce. Na tej podstawie Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) pozytywnie zaopiniowała wprowadzenie testów HPV DNA do programu profilaktyki tego raka.

Joanna Frątczak-Kazana z Onkofundacji Alivia zwróciła uwagę, że zgodnie z pierwotnymi zapisami Narodowej Strategii Onkologicznej wprowadzenie diagnostyki molekularnej (test HPV DNA) zaplanowane zostało do końca 2022 roku.

Zgodnie z ostatnimi zapowiedziami Ministerstwa Zdrowia wprowadzenie testu HPV DNA jako powszechnego standardu diagnostycznego miało nastąpić od stycznia 2025 r.

– Termin jest niestety przesuwany, podczas gdy mamy dramatyczne wskaźniki wykrywalności raka szyjki macicy na zaawansowanym etapie i bardzo wysoką śmiertelność z tego powodu. Szczyt zachorowań to wiek od 35 do 45 lat, każdy miesiąc opóźnienia dostępności tego badania to dodatkowe ryzyko przedwczesnej śmierci – skomentowała.

Zdaniem ekspertów wprowadzenie HPV DNA jako badania przesiewowego i jego upowszechnienie spowoduje, że możliwe będzie wychwycenie każdej kobiety ze stanem przedrakowym w szyjce macicy, o ile tylko wykona ona takie badanie. Będzie to rozwiązanie skuteczniejsze i tańsze niż cytologia.