"Duże kontraktowanie" 2015 ante portas
Redaktor: Bartłomiej Leśniewski
Data: 05.05.2014
Źródło: Greta Kanownik
,,Duże kontraktowanie świadczeń medycznych’’ na rok 2015 już niebawem. Czy podobnie jak w roku 2011, będzie ono przebiegało w atmosferze kontrowersji, niedomówień i odmiennej interpretacji przepisów przez płatnika i świadczeniodawców?
Raport Najwyższej Izby Kontroli opublikowany w marcu br. z przeprowadzonej kontroli w zakresie kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej przez Narodowy Fundusz Zdrowia, wskazuje, iż w przypadku lecznictwa szpitalnego oraz lecznictwa specjalistycznego tryb kontraktowania jest obarczony wieloma wadami.
Raport NIK
Zgodnie z tym raportem - sposób kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej jest mało przejrzysty, niespójny i nie zapewnia właściwego wykorzystania środków, jakimi dysponuje Narodowy Fundusz Zdrowia, a procedury przebiegu samego kontraktowania nie zapewniają wyboru świadczeniodawców gwarantujących należytą, jakość i dostępność świadczeń. Przykładowo efektem przeprowadzonego konkursu ofert w lecznictwie szpitalnym jest otrzymanie przez praktycznie wszystkie szpitale publiczne kontraktu na świadczenia zdrowotne na ogół z jednolitą, ogólnopolską ceną za punkt rozliczeniowy, bez względu, na jakość proponowanej usługi, ponadto zajmowanie wysokiego miejsca przez oferenta w rankingu po ocenie pod względem jakościowym, nie daje gwarancji otrzymania pełnego kontraktu, adekwatnego do potencjału szpitala.
Duże znaczenie według NIK na prawidłowy przebieg procedur kontraktowania, ma także kumulacja postępowań prowadzonych najczęściej w ostatnim kwartale roku i konieczność podpisania w tym czasie umów ze świadczeniodawcami, co powodowało liczne nieprawidłowości, zarówno na etapie oceny ofert, jak i negocjacji, skutkujących niejednokrotnie zawarciem kontraktu z podmiotami, które nie gwarantowały odpowiednich warunków realizacji świadczeń. Nieprawidłowości te polegały głównie na tym, że:
− dyrektorzy oddziałów wojewódzkich odstępowali od ogólnych procedur kontraktowania,
− komisje konkursowe nierzetelnie weryfikowały oferty konkursowe w zakresie deklarowanych warunków wykonywania świadczeń,
− członkowie zespołów negocjacyjnych dokumentowali prowadzenie negocjacji w sposób niepozwalający na odtworzenie ich przebiegu.
Ignorowanie odwołań
Ponadto, nieefektywnie przebiegało rozpatrywanie odwołań, z których ponad 80% załatwiono po upływie ustawowego terminu, a część nawet ponad pół roku po zakończeniu postępowania kontraktowego. Raport pokontrolny podaje, także, że przystępując do kontraktowania Fundusz proponował cenę niezwiązaną z rzeczywistym kosztem realizacji świadczeń, pomimo ustawowego obowiązku, a do 2011 r. dane o kosztach świadczeń nie były w Funduszu gromadzone. Brak odniesienia do realnych kosztów zwiększał ryzyko niewłaściwego rozdysponowania środków, jak również mógł mieć wpływ na wykonywanie większej liczby świadczeń bardziej opłacalnych dla świadczeniodawcy, kosztem świadczeń nisko wycenionych.
Lista bolączek związanych z kontraktowaniem jest znacznie dłuższa, jednakże przy tej okazji rodzi się pytanie o dobro pacjenta? Przecież to pacjent jest podstawowym beneficjentem (klientem) usług zdrowotnych, a zatem świadczeniodawcy powinni być wybierani w sposób maksymalnie przejrzysty, przy uwzględnieniu oferowanej przez nich, jakości, ceny i dostępności do usług.
Izba w akcji
Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej wyniki kontroli NIK zwrócił się do Ministra Zdrowia o przygotowanie kompleksowej reformy systemu finansowania ochrony zdrowia, uwzględniającej wynikającą z przebiegu kontroli NIK konieczność zbilansowania potencjału szpitali w odniesieniu do potrzeb zarówno ogólnokrajowych jak i regionalnych oraz poddać analizie efektywność ich wykorzystania. Ponadto głównymi przesłankami do zawierania kontraktów powinny być, jakość i dostępność oferowanych pacjentom świadczeń, a nie lokalne naciski. NIK zwraca też uwagę, że w dzisiejszym systemie finansowania szpitali publicznych brak jest koordynacji odrębnych strumieni finansowania działalności bieżącej i inwestycyjnej ze środków publicznych, brak systemowej analizy potencjału szpitali, a ich indywidualne plany inwestycyjne, wskazują, że dysproporcje między oferowanymi świadczeniami a możliwością ich sfinansowania będą rosły.
A zatem – kontraktowanie tuż, tuż. Narodowy Fundusz Zdrowia, Zarządzeniem Nr 3/2014/DSOZ z dnia 23 stycznia 2014 roku, określił kryteria oceny ofert w postępowaniu konkursowym, które już na tym etapie jest gorąco dyskutowane i poddawane krytyce przez interesariuszy systemu opieki zdrowotnej. Jednakże, nie można zarzucić MZ i NFZ – czyli głównym regulatorom systemu zdrowotnego, że nie podejmują próby wprowadzenia zmian, tylko powstaje pytanie czy są to, właśnie te zmiany, których oczekują polscy pacjenci?
Krótka analiza
Dokonajmy, zatem krótkiej analizy porównawczej kryteriów oceny ofert dla umowy ,,lecznictwo szpitalne’’ na podstawie Zarządzenia Narodowego Funduszu Zdrowia, Nr 73/2009/DSOZ z dnia 13 listopada 2009 z późn. zm, które było jednym z obowiązujących przepisów, wymaganych podczas kontraktowania świadczeń na w/w świadczenia w roku 2011, z zaproponowanymi kryteriami oceny na rok 2015 według przytoczonego powyżej zarządzenia z dnia 23 stycznia br.
Ocena ofert przez Narodowy Fundusz Zdrowia, nadal jest utrzymana w obrębie następujących kryteriów:
- jakości udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej,
- zapewnienia kompleksowości udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej,
- dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej,
- ciągłości udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej,
- ceny świadczeń opieki zdrowotnej.
W zakresie, jakości w obecnej propozycji oceny ofert świadczeniodawców podczas kontraktowania na rok 2015, szczególną uwagę będzie się zwracać, oprócz dotychczasowych elementów takich jak: (kwalifikacje personelu, jego umiejętności oraz doświadczenie, wyposażenie w sprzęt i aparaturę medyczną), także na zewnętrzną ocenę, jakości, ale uwaga potwierdzoną certyfikatem systemu zarządzania, lub certyfikatem akredytacyjnym Ministerstwa Zdrowia. Co jest niezmiernie istotne w przypadku certyfikatu systemu zarządzania, muszą zostać spełnione następujące warunki:
- certyfikat ma zastosowanie w przedmiocie, na który złożono ofertę,
- certyfikat obejmuje lokalizację (miejsce udzielania świadczeń) wskazaną w ofercie,
- certyfikat jest ważny w dniu złożenia oferty oraz w dniu rozpoczęcia obowiązywania umowy,
- certyfikat jest wydany przez jednostkę certyfikującą systemy zarządzania posiadającą akredytację w zakresie sektora usług medycznych (branża "Zdrowie i opieka społeczna" zgodnie z kodem 38 EA lub kategorią G Katering zgodnie z ISO/TS 22003), udzieloną przez Polskie Centrum Akredytacji lub przez równorzędny podmiot zagraniczny i jest opatrzony symbolem akredytacji jednostki akredytującej. Niestety już na tym etapie, okazuję się, iż wiele jednostek certyfikujących, które sprzedawało szpitalom swoje usługi w zakresie ISO, niestety nie posiada określonych powyżej wymogów, ponieważ są one uprawnione do wydawania tychże certyfikatów, tylko dla konkretnych branż np. przemysłu spożywczego, ale nie dla sfery zdrowotnej. Świadczeniodawcy, zatem, kupując owe usługi w dobrej wierze ponieśli nie małe koszty związane z całą procedurą wdrażania ISO i przebiegu procesów audytu, by ostatecznie dowiedzieć się, że owe starania i poniesione koszty finansowe są obecnie nic nie wartym zabiegiem. W tym miejscu, należy podkreślić, iż obecnie brany jest pod uwagę nie tylko certyfikat ISO 9001 systemu zarządzania, jakością, ale także certyfikat ISO 14001 systemu zarządzania środowiskowego, certyfikat OHSAS 18001 lub PN-N 18001 systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, certyfikat ISO 27001 systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji oraz certyfikat ISO 22000 systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności. W przypadku certyfikatu akredytacyjnego Ministerstwa Zdrowia, nowością jest ocena punktowa tegoż certyfikatu w przypadku spełnienia standardów akredytacyjnych w przedziale powyżej 80% za co można uzyskać 2 pkt, lub powyżej, 90% za co można uzyskać 4 pkt.
Nowości
Nowością w zakresie oceny, jakości jest także kontrola zakażeń szpitalnych i polityki antybiotykowej. Zgodnie z nowymi kryteriami oceny szpital chcąc uzyskać wysoką punktację podczas procedury kontraktowania będzie musiał m.in.: prowadzić badania PPS (Punktowe Badania Epidemiologiczne) zgodnie z opracowaną metodą ECDC, poświadczone przez jednostkę koordynującą Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, zatrudnić na stanowisko Przewodniczącego Zespołu Kontroli Zakażeń Szpitalnych specjalistę z mikrobiologii lekarskiej lub chorób zakaźnych lub epidemiologii. Należy nadmienić, iż tego typu specjalistów obecnie w kraju jest nie wielu i zapewne nie wszystkie szpitale będą mogły spełnić ten warunek nie ze swojej winy, ale dlatego, że brak jest tego typu specjalistów na rynku. Ponadto Przewodniczący tego Zespołu powinien być zatrudniony w szpitalu w wymiarze czasu pracy równym 1 etatowi przeliczeniowemu na 1000 łóżek. Dodatkowo w/w Zespół powinien sporządzać coroczną analizę mikrobiologiczną oddziałów w oparciu o zalecenia konsultanta krajowego ds. mikrobiologii, analizę wyników bezpośredniej obserwacji realizacji procedury higieny rąk personelu medycznego, ilości środka dezynfekcyjnego zużywanego przez poszczególne oddziały w przeliczeniu na osobodni, przy czym te obserwacje winny być zakończone raportem złożonym kierownikowi zakładu.
Pełny tekst Grety Kanownik ukaże się w najbliższym numerze "Menedżera Zdrowia"
Raport NIK
Zgodnie z tym raportem - sposób kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej jest mało przejrzysty, niespójny i nie zapewnia właściwego wykorzystania środków, jakimi dysponuje Narodowy Fundusz Zdrowia, a procedury przebiegu samego kontraktowania nie zapewniają wyboru świadczeniodawców gwarantujących należytą, jakość i dostępność świadczeń. Przykładowo efektem przeprowadzonego konkursu ofert w lecznictwie szpitalnym jest otrzymanie przez praktycznie wszystkie szpitale publiczne kontraktu na świadczenia zdrowotne na ogół z jednolitą, ogólnopolską ceną za punkt rozliczeniowy, bez względu, na jakość proponowanej usługi, ponadto zajmowanie wysokiego miejsca przez oferenta w rankingu po ocenie pod względem jakościowym, nie daje gwarancji otrzymania pełnego kontraktu, adekwatnego do potencjału szpitala.
Duże znaczenie według NIK na prawidłowy przebieg procedur kontraktowania, ma także kumulacja postępowań prowadzonych najczęściej w ostatnim kwartale roku i konieczność podpisania w tym czasie umów ze świadczeniodawcami, co powodowało liczne nieprawidłowości, zarówno na etapie oceny ofert, jak i negocjacji, skutkujących niejednokrotnie zawarciem kontraktu z podmiotami, które nie gwarantowały odpowiednich warunków realizacji świadczeń. Nieprawidłowości te polegały głównie na tym, że:
− dyrektorzy oddziałów wojewódzkich odstępowali od ogólnych procedur kontraktowania,
− komisje konkursowe nierzetelnie weryfikowały oferty konkursowe w zakresie deklarowanych warunków wykonywania świadczeń,
− członkowie zespołów negocjacyjnych dokumentowali prowadzenie negocjacji w sposób niepozwalający na odtworzenie ich przebiegu.
Ignorowanie odwołań
Ponadto, nieefektywnie przebiegało rozpatrywanie odwołań, z których ponad 80% załatwiono po upływie ustawowego terminu, a część nawet ponad pół roku po zakończeniu postępowania kontraktowego. Raport pokontrolny podaje, także, że przystępując do kontraktowania Fundusz proponował cenę niezwiązaną z rzeczywistym kosztem realizacji świadczeń, pomimo ustawowego obowiązku, a do 2011 r. dane o kosztach świadczeń nie były w Funduszu gromadzone. Brak odniesienia do realnych kosztów zwiększał ryzyko niewłaściwego rozdysponowania środków, jak również mógł mieć wpływ na wykonywanie większej liczby świadczeń bardziej opłacalnych dla świadczeniodawcy, kosztem świadczeń nisko wycenionych.
Lista bolączek związanych z kontraktowaniem jest znacznie dłuższa, jednakże przy tej okazji rodzi się pytanie o dobro pacjenta? Przecież to pacjent jest podstawowym beneficjentem (klientem) usług zdrowotnych, a zatem świadczeniodawcy powinni być wybierani w sposób maksymalnie przejrzysty, przy uwzględnieniu oferowanej przez nich, jakości, ceny i dostępności do usług.
Izba w akcji
Biorąc pod uwagę przedstawione powyżej wyniki kontroli NIK zwrócił się do Ministra Zdrowia o przygotowanie kompleksowej reformy systemu finansowania ochrony zdrowia, uwzględniającej wynikającą z przebiegu kontroli NIK konieczność zbilansowania potencjału szpitali w odniesieniu do potrzeb zarówno ogólnokrajowych jak i regionalnych oraz poddać analizie efektywność ich wykorzystania. Ponadto głównymi przesłankami do zawierania kontraktów powinny być, jakość i dostępność oferowanych pacjentom świadczeń, a nie lokalne naciski. NIK zwraca też uwagę, że w dzisiejszym systemie finansowania szpitali publicznych brak jest koordynacji odrębnych strumieni finansowania działalności bieżącej i inwestycyjnej ze środków publicznych, brak systemowej analizy potencjału szpitali, a ich indywidualne plany inwestycyjne, wskazują, że dysproporcje między oferowanymi świadczeniami a możliwością ich sfinansowania będą rosły.
A zatem – kontraktowanie tuż, tuż. Narodowy Fundusz Zdrowia, Zarządzeniem Nr 3/2014/DSOZ z dnia 23 stycznia 2014 roku, określił kryteria oceny ofert w postępowaniu konkursowym, które już na tym etapie jest gorąco dyskutowane i poddawane krytyce przez interesariuszy systemu opieki zdrowotnej. Jednakże, nie można zarzucić MZ i NFZ – czyli głównym regulatorom systemu zdrowotnego, że nie podejmują próby wprowadzenia zmian, tylko powstaje pytanie czy są to, właśnie te zmiany, których oczekują polscy pacjenci?
Krótka analiza
Dokonajmy, zatem krótkiej analizy porównawczej kryteriów oceny ofert dla umowy ,,lecznictwo szpitalne’’ na podstawie Zarządzenia Narodowego Funduszu Zdrowia, Nr 73/2009/DSOZ z dnia 13 listopada 2009 z późn. zm, które było jednym z obowiązujących przepisów, wymaganych podczas kontraktowania świadczeń na w/w świadczenia w roku 2011, z zaproponowanymi kryteriami oceny na rok 2015 według przytoczonego powyżej zarządzenia z dnia 23 stycznia br.
Ocena ofert przez Narodowy Fundusz Zdrowia, nadal jest utrzymana w obrębie następujących kryteriów:
- jakości udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej,
- zapewnienia kompleksowości udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej,
- dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej,
- ciągłości udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej,
- ceny świadczeń opieki zdrowotnej.
W zakresie, jakości w obecnej propozycji oceny ofert świadczeniodawców podczas kontraktowania na rok 2015, szczególną uwagę będzie się zwracać, oprócz dotychczasowych elementów takich jak: (kwalifikacje personelu, jego umiejętności oraz doświadczenie, wyposażenie w sprzęt i aparaturę medyczną), także na zewnętrzną ocenę, jakości, ale uwaga potwierdzoną certyfikatem systemu zarządzania, lub certyfikatem akredytacyjnym Ministerstwa Zdrowia. Co jest niezmiernie istotne w przypadku certyfikatu systemu zarządzania, muszą zostać spełnione następujące warunki:
- certyfikat ma zastosowanie w przedmiocie, na który złożono ofertę,
- certyfikat obejmuje lokalizację (miejsce udzielania świadczeń) wskazaną w ofercie,
- certyfikat jest ważny w dniu złożenia oferty oraz w dniu rozpoczęcia obowiązywania umowy,
- certyfikat jest wydany przez jednostkę certyfikującą systemy zarządzania posiadającą akredytację w zakresie sektora usług medycznych (branża "Zdrowie i opieka społeczna" zgodnie z kodem 38 EA lub kategorią G Katering zgodnie z ISO/TS 22003), udzieloną przez Polskie Centrum Akredytacji lub przez równorzędny podmiot zagraniczny i jest opatrzony symbolem akredytacji jednostki akredytującej. Niestety już na tym etapie, okazuję się, iż wiele jednostek certyfikujących, które sprzedawało szpitalom swoje usługi w zakresie ISO, niestety nie posiada określonych powyżej wymogów, ponieważ są one uprawnione do wydawania tychże certyfikatów, tylko dla konkretnych branż np. przemysłu spożywczego, ale nie dla sfery zdrowotnej. Świadczeniodawcy, zatem, kupując owe usługi w dobrej wierze ponieśli nie małe koszty związane z całą procedurą wdrażania ISO i przebiegu procesów audytu, by ostatecznie dowiedzieć się, że owe starania i poniesione koszty finansowe są obecnie nic nie wartym zabiegiem. W tym miejscu, należy podkreślić, iż obecnie brany jest pod uwagę nie tylko certyfikat ISO 9001 systemu zarządzania, jakością, ale także certyfikat ISO 14001 systemu zarządzania środowiskowego, certyfikat OHSAS 18001 lub PN-N 18001 systemu zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy, certyfikat ISO 27001 systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji oraz certyfikat ISO 22000 systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności. W przypadku certyfikatu akredytacyjnego Ministerstwa Zdrowia, nowością jest ocena punktowa tegoż certyfikatu w przypadku spełnienia standardów akredytacyjnych w przedziale powyżej 80% za co można uzyskać 2 pkt, lub powyżej, 90% za co można uzyskać 4 pkt.
Nowości
Nowością w zakresie oceny, jakości jest także kontrola zakażeń szpitalnych i polityki antybiotykowej. Zgodnie z nowymi kryteriami oceny szpital chcąc uzyskać wysoką punktację podczas procedury kontraktowania będzie musiał m.in.: prowadzić badania PPS (Punktowe Badania Epidemiologiczne) zgodnie z opracowaną metodą ECDC, poświadczone przez jednostkę koordynującą Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, zatrudnić na stanowisko Przewodniczącego Zespołu Kontroli Zakażeń Szpitalnych specjalistę z mikrobiologii lekarskiej lub chorób zakaźnych lub epidemiologii. Należy nadmienić, iż tego typu specjalistów obecnie w kraju jest nie wielu i zapewne nie wszystkie szpitale będą mogły spełnić ten warunek nie ze swojej winy, ale dlatego, że brak jest tego typu specjalistów na rynku. Ponadto Przewodniczący tego Zespołu powinien być zatrudniony w szpitalu w wymiarze czasu pracy równym 1 etatowi przeliczeniowemu na 1000 łóżek. Dodatkowo w/w Zespół powinien sporządzać coroczną analizę mikrobiologiczną oddziałów w oparciu o zalecenia konsultanta krajowego ds. mikrobiologii, analizę wyników bezpośredniej obserwacji realizacji procedury higieny rąk personelu medycznego, ilości środka dezynfekcyjnego zużywanego przez poszczególne oddziały w przeliczeniu na osobodni, przy czym te obserwacje winny być zakończone raportem złożonym kierownikowi zakładu.
Pełny tekst Grety Kanownik ukaże się w najbliższym numerze "Menedżera Zdrowia"
