Czy można przekształcić praktykę lekarską w podmiot leczniczy?

Rynek usług medycznych nieustannie się rozwija. Często jednym z granicznych momentów dla prowadzących praktyki lekarskie jest potrzeba zwiększenia zakresu działalności, w tym w szczególności poprzez rozszerzenie kadry medycznej i zatrudnienie lekarzy.

Czy lekarz prowadzący indywidualną praktykę może zatrudnić innego lekarza?

Zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o działalności leczniczej działalność lecznicza lekarzy może być wykonywana w formie jednoosobowej działalności gospodarczej jako indywidualna praktyka lekarska, indywidualna praktyka lekarska wyłącznie w miejscu wezwania, indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska, indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska wyłącznie w miejscu wezwania, indywidualna praktyka lekarska wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem lub indywidualna specjalistyczna praktyka lekarska wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego na podstawie umowy z tym podmiotem.

Z kolei zgodnie z regulacjami wynikającymi z art. 53 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty lekarz, lekarz dentysta wykonujący indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską (również w miejscu wezwania) może zatrudniać jedynie osoby niebędące lekarzami do wykonywania czynności pomocniczych (współpracy). Co za tym idzie, lekarz nie może zatrudniać innego lekarza.

Ustawowy wyjątek od zasady przewidującej zakaz zatrudniania innego lekarza przewidziany w art. 53 ust. 2 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty dopuszcza zatrudnienie innego lekarza przez lekarza i lekarza dentystę wykonującego indywidualną praktykę lekarską lub indywidualną specjalistyczną praktykę lekarską prowadzącego odpowiednio staż podyplomowy, szkolenie specjalizacyjne lub szkolenia w celu uzyskania umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny lub udzielania określonego świadczenia zdrowotnego w celu odbywania przez tego lekarza stażu podyplomowego, szkolenia specjalizacyjnego lub szkolenia w celu uzyskania umiejętności z zakresu węższych dziedzin medycyny lub udzielania określonego świadczenia zdrowotnego.

Tylko w takim zakresie zatrudnienie innego lekarza jest dopuszczalne. W poruszonych w artykule zagadnieniach poprzez zatrudnienie rozumiane jest szeroko pojęte zatrudnienie lekarza na podstawie umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej oraz zawarcie kontraktu (umowy o współpracy).

Jakie możliwości przewidziane są zatem dla lekarza prowadzącego indywidualną praktykę lekarską, który chce zatrudnić innego lekarza?

Jednym z rozwiązań umożliwiających współpracę z innym lekarzem jest założenie grupowej praktyki lekarskiej w postaci spółki cywilnej, spółki jawnej albo spółki partnerskiej. Innym remedium może być utworzenie podmiotu leczniczego. Warto w tym miejscu podkreślić, że wykonywanie zawodu przez lekarza w ramach praktyki indywidualnej czy też w ramach praktyk grupowych nie jest prowadzeniem podmiotu leczniczego.

Podmiot leczniczy może być prowadzony w kilku formach, w tym w szczególności jako jednoosobowa działalność gospodarcza, spółka jawna lub spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Każda z tych form ma swoje wady i zalety, których analiza powinna opierać się na szczegółowych danych dotyczących konkretnego przypadku. Na dużym poziomie ogólności można wskazać, że niewielkie podmioty wybierają zazwyczaj formę jednoosobowej działalności gospodarczej lub spółki jawnej, zaś większe – formę spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Wraz z dalszym rozwojem działalności podmiot leczniczy prowadzony w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej czy spółki jawnej może zostać przekształcony w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.

Podsumowując, a jednocześnie nawiązując do tytułu tego artykułu i zadanego w nim pytania, wskazać trzeba, że lekarz prowadzący indywidualną praktykę lekarską, chcąc zatrudnić innego lekarza, może podjąć z nim współpracę w ramach praktyki grupowej albo podmiotu leczniczego. W praktyce często mówi się właśnie o przekształceniu praktyki w podmiot leczniczy. Zgodnie z literą prawa jest to w rzeczywistości utworzenie podmiotu leczniczego. Może być on prowadzony (jak uprzednio praktyka) w formie jednoosobowej działalności gospodarczej.

Czynności rejestrowe

W celu utworzenia podmiotu leczniczego należy dopełnić formalności związanych z kwestiami rejestrowymi polegających na wpisaniu podmiotu do Rejestru Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą. Dotychczasowa praktyka lekarska powinna z kolei zostać z rejestru wykreślona. Jeśli podmiot leczniczy zostanie utworzony w ramach spółki prawa handlowego, a lekarz będący wspólnikiem będzie udzielał w jej ramach świadczeń zdrowotnych, konieczne może być z kolei utworzenie w miejsce dotychczasowej praktyki lekarskiej indywidualnej praktyki lekarskiej wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego.

Wpis w Rejestrze Podmiotów Wykonujących Działalność Leczniczą jest niezbędny do rozpoczęcia udzielania świadczeń zdrowotnych. Dokonuje go wojewoda, który jednocześnie nadzoruje działalność podmiotów leczniczych. Warunkiem rozpoczęcia działalności leczniczej w ramach podmiotu leczniczego jest także zawarcie umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Podmiot leczniczy powinien posiadać regulamin organizacyjny.

Forma prawna powinna odpowiadać rzeczywistym potrzebom

W przypadku zmiany formy gospodarczej, np. z jednoosobowej działalności w spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, dochodzi do przekształcenia nie tylko w znaczeniu potocznym, ale również prawnym, w rozumieniu przepisów Kodeksu spółek handlowych. Czasem warto połączyć przejście z praktyki lekarskiej na podmiot leczniczy ze zmianą formy prawnej prowadzenia przedsiębiorstwa. Wśród korzyści prawnych z przekształcenia wymienić można zabezpieczenie majątku prywatnego wspólników, ułatwienia w zakresie sukcesji czy sprzedaży podmiotu.

Każda forma prawna ma swoje wady i zalety. Podobnie jak każdy rodzaj współpracy (umowy) pomiędzy lekarzami. Formy te mogą ulegać zmianie wraz z rozwojem działalności i potrzebą zabezpieczenia istotnych interesów na poszczególnych etapach rozwoju placówki.

Artykuł radców prawnych Bartosza Pawelczyka i Laury Marciniak z Kancelarii Radców Prawnych Bartosz Pawelczyk Krzysztof Kozik opublikowano w Biuletynie Wielkopolskiej Izby Lekarskiej 12/2024.

Przeczytaj także: „Audyt zgodności w placówce medycznej – pomoc czy obawa?”.