Jak skrócić kolejki do lekarzy?

– Pacjenci w systemie publicznym powinni być przyjmowani w ciągu 60 dni. W przeciwnym razie Narodowy Fundusz Zdrowia zwróci potrzebującym pieniądze wydane na pomoc w sektorze prywatnym – twierdzi dr hab. Cezary Pakulski, doradca do spraw medycznych Polski 2050 Szymona Hołowni. Publikujemy komentarz z cyklu „Zdrowie po wyborach”.

Artykuł doradcy do spraw medycznych dr. hab. n. med. Cezarego Pakulskiego, kandydata na posła z trzeciego miejsca na liście Trzeciej Drogi w okręgu numer 41:
Jedną z najważniejszych wyborczych propozycji Trzeciej Drogi jest płacenie za koszty konsultacji u lekarzy specjalistów sektora prywatnego w przypadku oczekiwania na wizyty w systemie publicznym powyżej 60 dni. Skrócenie kolejek to niezwykle trudne zadanie, z którym nikt wcześniej sobie nie poradził. Wyraźna poprawa w dostępie do pomocy nie jest i będzie możliwa od razu – zbyt wiele w ochronie zdrowia zrobiono złego – ale jako kandydat Trzeciej Drogi tę zapowiedź traktuję priorytetowo.

Jak to zrobić?

W 2022 r. odbyło się 121 mln konsultacji w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej. Nikt nie wie, ile z nich było faktycznie potrzebnych. Wynika to z tego, że w podstawowej opiece zdrowotnej jest finansowanie kapitacyjne (od zapisanego pacjenta), a w AOS od wykonanej procedury. Czymś normalnym stało się mnożenie konsultacji specjalistycznych – zamiast jednej pełnowartościowej, po której pacjent powinien powrócić pod opiekę lekarza POZ, odbywało się kilka wizyt specjalistycznych cząstkowych. To przede wszystkim chcę zmienić. Jednocześnie mam świadomość, że podobnej prawidłowości, jak w przypadku zapowiedzi programu „Bezpieczny Kredyt 2 proc.” (mieszkania na wolnym rynku zamiast stanieć podrożały) można się spodziewać w przypadku informacji o refundacji konsultacji u lekarzy specjalistów w systemie niepublicznym. Jeśli tylko jedna trzecia konsultacji specjalistycznych z 2022 r. odbyłaby się w systemie prywatnym ze średnią ceną na przykład 400 zł, koszt takiej refundacji przekroczyłby 14 mld zł.

Żeby więc skrócenie kolejek mogło stać się możliwe i finansowo realne, refundacja kosztów wizyt u lekarzy specjalistów pracujących poza systemem publicznym musi być traktowana wyłącznie jako działanie ratunkowe, obowiązujące do czasu poprawy funkcjonowania systemu i spełniające określone zasady. Inaczej refundacja przez NFZ kosztów konsultacji w sektorze prywatnym okaże się dla budżetu płatnika zwyczajnie finansowo zabójcza.

Działając w zespole medycznym Instytutu Strategie 2050, wspólnie z prof. Urszulą Demkow określiliśmy zasady refundowania konsultacji specjalistycznych w jednostkach niepublicznych w przypadku oczekiwania przekraczającego 60 dni.

Zasady te powinny zapewnić ograniczenie ryzyka marnotrawienia pieniędzy publicznych – jest ich dziewięć:
1. Nowa, lepsza wycena świadczeń medycznych w AOS – to podstawowe i pierwsze działanie, bez którego uruchomienie refundacji nie jest możliwe.
2. Refundacji będą mogły podlegać tylko porady pierwszorazowe, a w wyjątkowych sytuacjach również wizyty kontrolne – konieczność wykonania badania dodatkowego spoza listy POZ.
3. Refundowane będą konsultacje realizowane przez lekarzy z listy specjalistów, którzy podpiszą z płatnikiem umowę. Płatnikiem będzie budżet państwa i to on wskaże lekarza, u którego przyspieszona refundowana wizyta ma się odbyć. Jeśli konsultacja jest faktycznie konieczna, nie ma znaczenia który specjalista ją zrealizuje.
4. Na konsultacje refundowane pacjentów skierują lekarze POZ. Wcześniej skonsultują sami lub poprzez koordynatorów opieki zdrowotnej w POZ zakres koniecznych badań, z których wynikami chorzy powinni zgłosić się na wizyty specjalistyczne – na przykład odpowiedni wykaz badań laboratoryjnych i tak dalej. Powyższe umożliwia opieka koordynowana, którą jako Polska 2050 Szymona Hołowni planujemy dokapitalizować i specjalistycznie poszerzyć.
5. Płatnik rozliczy wyłącznie konsultacje kompleksowe, a nie cząstkowe.
6. Płatnik rozliczy konsultacje pod warunkiem wydania zaleceń dla pacjentów i lekarzy POZ, aby ci drudzy mieli możliwość kontynuowania leczenia.
7. Na podstawie nowej wyceny świadczeń w AOS dla systemu finansowanego z pieniędzy publicznych zostanie określona maksymalna wartość poszczególnych porad realizowanych w systemie niepublicznym do ewentualnej refundacji przez płatnika.
8. Na wartość refundowanych konsultacji będą się składały aktualna stawka procedury według NFZ dla podobnego zakresu świadczenia realizowanego w jednostce publicznej oraz stawka dodatkowa, zbliżająca wyceny świadczeń do przeciętnych stawek w sektorze prywatnym dla lekarzy i lekarzy specjalistów bez stopni naukowych. Wielkość tej dopłaty zostanie określona po przejęciu władzy w Ministerstwie Zdrowia i po poznaniu możliwości finansowych państwa.
9. Od następnego dnia po przejęciu resortu prowadzone będą niezależnie aktywne działania, które pozwolą na zwiększenie dostępności do konsultacji specjalistycznych w publicznych jednostkach systemu ochrony zdrowia.

Poza tym w systemie ochrony zdrowia jest co najmniej kilka kluczowych ograniczeń dostępu do lekarza specjalisty. Wszystkie powinny zostać zniesione możliwie szybko. Chodzi o:
– działania w celu decentralizacji zarządzania i finansowania jednostek SOZ do poziomu województwa,
– wycenienie na nowo świadczeń medycznych w AOS,
– intensywną promocję rozwoju opieki koordynowanej w POZ, z zaznaczeniem kluczowej roli koordynatorów opieki zdrowotnej w POZ,
– wykorzystanie opieki koordynowanej do zasadniczego zbliżenia POZ z AOS,
– rozwiązanie problemu konsultacji specjalistycznych, które z powodu nieobecności pacjenta się nie odbyły,
– duże zmiany w szkoleniu specjalizacyjnym – od ograniczenia liczby specjalizacji, przez zmiany w programach specjalizacji, uporządkowanie zasad rozpoczynania specjalizacji w systemie rezydenckim i pozarezydenckim, umożliwienie prowadzenia pierwszego modułu specjalizacji przez spełniające kryteria szpitale powiatowe, wprowadzenie w połowie specjalizacji państwowego egzaminu modułowego, po uproszczenie zasad terminacji procesu specjalizacji,
– uporządkowanie zasad prowadzenia konsultacji specjalistycznej,
– przeniesienie kompetencji pomiędzy zawodami medycznymi,
– przyspieszenie powstania zawodów medycznych wspierających lekarza i pielęgniarkę.

Przeczytaj także: „Plany Polski 2050 Szymona Hołowni”.

Wszystkie materiały z cyklu „Zdrowie po wyborach” są dostępne po kliknięciu w poniższy baner.