Komisja Europejska - plan działania w zakresie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe: Komisja przedstawia 12 konkretnych działań na najbliższe pięć lat

Oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe jest rosnącym problemem zdrowotnym w UE. Co roku około 25 tys. pacjentów umiera w UE w wyniku zakażeń wywołanych przez bakterie oporne na działanie leków, a związane z tym koszty – w formie wydatków na opiekę zdrowotną i strat wynikających ze spadku wydajności – wynoszą ponad 1,5 mld euro. Dzisiaj, w przededniu Europejskiego Dnia Wiedzy o Antybiotykach, Komisja Europejska przedstawiła obszerny plan działania w zakresie zwalczania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe zawierający 12 konkretnych działań, które mają być realizowane w ścisłej współpracy z państwami członkowskimi.

John Dalli, europejski komisarz ds. zdrowia i polityki konsumenckiej, powiedział: „Musimy podjąć szybkie i zdecydowane działania, jeżeli nie chcemy utracić możliwości korzystania ze środków przeciwdrobnoustrojowych jako podstawowego sposobu leczenia infekcji bakteryjnych u ludzi i zwierząt. Przedstawiane przez nas dzisiaj dwanaście konkretnych działań na najbliższe pięć lat może stanowić pomoc w ograniczaniu rozprzestrzeniania się oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe i w opracowaniu nowych terapii przy użyciu tych środków. Aby działania te przyniosły sukces, konieczne jest połączenie wysiłków podejmowanych przez UE, państwa członkowskie, pracowników służby zdrowia, przemysł, rolników i wiele innych podmiotów”.

W nawiązaniu do tej wypowiedzi unijna komisarz ds. badań i innowacji, Máire Geoghegan-Quinn, stwierdziła: „Wynalezienie antybiotyków następnej generacji jest kwestią o zasadniczym znaczeniu, jeżeli chcemy uniknąć pogorszenia się sytuacji w walce z bakteriami i innymi czynnikami chorobotwórczymi, które są oporne na leki. Inwestycje w badania i innowację oznaczają najlepszą możliwą opiekę dla pacjentów. Komisja współpracuje z przemysłem i państwami członkowskimi UE, aby nadać tym inwestycjom priorytetowe znaczenie. Wysiłki te będą kontynuowane w ramach programu »Horyzont 2020«, który jest naszym przyszłym programem finansowania w zakresie badań naukowych i innowacji”.

Wzrost oporności
Obejmujące całą UE dane opublikowane dziś przez Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) dotyczące oporności na antybiotyki wskazują, że w Europie rośnie oporność na antybiotyki ostatniej szansy. Dla przykładu można nadmienić, że oporność na czynniki chorobotwórcze, które często wywołują zapalenie płuc i zakażenia układu moczowego w szpitalach, wzrasta w całej UE, a w wielu krajach jest już jest już utrwalona.

Działania priorytetowe
Plan działania obejmuje siedem obszarów, w których środki są najbardziej konieczne:
• zagwarantowanie odpowiedniego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych u ludzi i zwierząt
• zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się zakażeń drobnoustrojami
• rozwijanie nowych, skutecznych środków przeciwdrobnoustrojowych lub zastępczych sposobów leczenia
• współpracę z międzynarodowymi partnerami w celu ograniczenia zagrożeń wynikających z oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe
• poprawę monitorowania i nadzoru w zakresie leczenia ludzi i zwierząt
• badania i innowację
• komunikację, kształcenie i szkolenia

Propozycja określa także 12 konkretnych działań mających na celu:
• podwyższenie poziomu wiedzy i świadomości w kwestii właściwego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych,
• wzmocnienie prawa UE w zakresie leków weterynaryjnych i pasz zawierających leki,
• wydanie zaleceń w sprawie rozważnego stosowania środków przeciwdrobnoustrojowych w lekach weterynaryjnych, włączając w to sprawozdania z wykonania tych zaleceń,
• wzmocnienie prewencji i kontroli zakażeń w szpitalach, klinikach itp.,
• stworzenie instrumentów prawnych mających na celu wzmocnienie prewencji i kontroli zakażeń u zwierząt w ramach nowego prawodawstwa UE w dziedzinie zdrowia zwierząt,
• wspieranie nowych form współpracy w celu udostępnienia pacjentom nowych środków przeciwdrobnoustrojowych,
• wspieranie wysiłków zmierzających do zbadania potrzeb w zakresie nowych antybiotyków w weterynarii,
• stworzenie lub wzmocnienie wielostronnych oraz dwustronnych zobowiązań dotyczących prewencji i kontroli w zakresie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe,
• usprawnienie systemów nadzoru nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz spożyciem tych środków w formie leków przeznaczonych dla ludzi,
• usprawnienie systemów nadzoru nad opornością na środki przeciwdrobnoustrojowe oraz spożyciem tych środków w formie leków przeznaczonych dla zwierząt,
• usprawnienie i koordynację badań,
• lepsze informowanie opinii publicznej na temat oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe.

Informacje ogólne
Środki przeciwdrobnoustrojowe obejmują antybiotyki, które są podstawowymi lekami stosowanymi u ludzi i zwierząt, i mogą być także wykorzystywane jako środki odkażające, antyseptyczne i inne produkty higieniczne. Ich stosowanie znacznie zmniejszyło zagrożenie występowania chorób zakaźnych. Antybiotyki stanowią niezbędne narzędzie w medycynie i są wykorzystywane w powszechnie przeprowadzanych zabiegach takich jak transplantacje czy chemioterapia.
Z upływem czasu bakterie uodporniły się jednak na działanie antybiotyków. Wyrazem tej oporności są przypadki zakażeń nabytych w szpitalu, infekcji dróg oddechowych, zapalenia opon mózgowych, chorób biegunkowych i zakażeń przenoszonych drogą płciową. Oporne bakterie mogą być przenoszone ze zwierząt na ludzi za pośrednictwem łańcucha żywnościowego lub poprzez bezpośredni kontakt.

Od lat dziewięćdziesiątych, kiedy to oporność na środki przeciwdrobnoustrojowe uznano za poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego, Komisja zapoczątkowała wiele inicjatyw i działań w różnych sektorach, takich jak medycyna i weterynaria, żywność i pasze czy badania naukowe. Ogłoszony dzisiaj plan działania jest ostatnim z serii kroków podjętych przez Komisję w celu przeciwdziałania oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe