Pielęgniarki przeciwko obniżeniu składki

Zmniejszenie składki zdrowotnej musi się negatywnie odbić na finansowaniu systemu ochrony zdrowia i może uniemożliwić realizację prawa pacjentów do opieki zdrowotnej i dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Jest źle, będzie jeszcze gorzej – alarmuje Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych.

• Jak informuje OZZPiP, różnica między zapotrzebowaniem a dostępną liczbą pielęgniarek, czyli ich niedobór, wzrośnie z niemal 160 tys. obecnie do około 260 tys. w 2039 r. 
• W państwach o efektywnych systemach ochrony zdrowia, zaspokajających potrzeby swoich obywateli, na 1000 pacjentów przypada 11,2 pielęgniarki. W Polsce jest to zaledwie 5,7
• By dorównać efektywnym systemom ochrony zdrowia, konieczne jest więcej niż podwojenie liczby pielęgniarek, do 460 tys. w 2039 roku – apeluje OZZPiP
• Kryzys kadrowy jest – to nie nasza histeria, jak próbują sugerować pracodawcy, decydenci czy niektórzy politycy. Czy polski system przy takich brakach kadrowych jest gotowy na nadchodzące turbulencje? Jak wytrzyma zmniejszenie składki i braki personelu? – podkreśla Krystyna Ptok

Z pacjentami dzisiaj pracuje ok. 216 tys. pielęgniarek. W porównaniu ze średnią z efektywnych systemów ochrony zdrowia przy polskiej populacji i obecnym zapotrzebowaniu na świadczenia medyczne i opiekuńcze w Polsce powinno być 372 tys. pielęgniarek pracujących z pacjentami. Biorąc pod uwagę dane demograficzne i stale rosnący popyt na usługi medyczne, w roku 2039 w Polsce powinno być ponad 460 tys. pielęgniarek pracujących z pacjentami. Wszystko wskazuje, że będzie ich zaledwie 199 tys.

– Aby prowadzić rozsądną politykę kadrową w zakresie liczby pielęgniarek w Polsce, konieczne jest oparcie jej na rzetelnych analizach. Te wskazują, że w państwach o efektywnych systemach ochrony zdrowia, zaspokajających potrzeby swoich obywateli,  na 1000 pacjentów przypada 11,2 pielęgniarki. W Polsce jest to zaledwie 5,7, więc około dwóch razy mniej. Dodajmy, iż oprócz pielęgniarek w wielu tych krajach z powodzeniem funkcjonują zawody wspierające, takie jak opiekunowie czy asystenci (średnio 14 opiekunów na 1000 mieszkańców, podczas gdy w Polsce mniej niż 1 na 1000 mieszkańców). Czyli oprócz de facto podwójnej liczby pielęgniarek państwa te posiadają wielokrotnie więcej osób wykonujących zawody opiekuńcze w przeliczeniu na 1000 mieszkańców – wyjaśnia Krzysztof Zdobylak, ekspert ds. transformacji i strategii rozwoju systemu ochrony zdrowia.

By dorównać efektywnym systemom ochrony zdrowia, konieczne jest więcej niż podwojenie liczby pielęgniarek, do 460 tys. w 2039 roku.

Pielęgniarki potrzebne od zaraz – także te z Ukrainy?Aby pracować w Polsce jako pielęgniarka, teoretycznie trzeba znać język polski. W praktyce do tej pory wystarczyło zadeklarowanie, że się go zna. To nie podoba się części polskich pielęgniarek, które twierdzą, że muszą wtedy nie tylko skupiać się na swojej pracy, ale jeszcze nadzorować pracę innych.

Liczba pielęgniarek od dawna nie nadąża za zmieniającą się demografią

Od 2010 roku do 2023 roku populacja osób 65 plus wzrosła o 47 proc., tymczasem pielęgniarek posiadających prawo wykonywania zawodu pielęgniarki – o 12 proc. W roku 2039 w Polsce przypadnie 5,6 pielęgniarki na 1000 mieszkańców. Prognozy dla krajów grupy porównawczej mówią o wzroście do 13 pielęgniarek w roku 2039.

– Te dane potwierdzają to, co od dawna mówimy. Kryzys kadrowy jest – to nie nasza histeria, jak próbują sugerować pracodawcy, decydenci czy niektórzy politycy. Działania związane ze zwiększeniem kształcenia nie przekładają się na liczbę personelu pracującego z pacjentem – mówi Krystyna Ptok, przewodnicząca OZZPIP.

– Grupa pracujących się zwiększyła, ale zwróćmy uwagę: w 2019 roku na 214 tys. pielęgniarek 181 tys. było w wieku produkcyjnym, a już w roku 2023 zaledwie 172 tys. Łatamy system pielęgniarkami, które są  już w wieku emerytalnym. Prawdziwy armagedon nastąpi w 2039 r. – spośród obecnie pracujących 216 tys. pielęgniarek 44 tysiące już jest emerytami, a aż 115 tys. kolejnych nabędzie uprawnienia emerytalne do 2039 roku. Co roku średnio 7,7 tys. pielęgniarek osiągnie wiek emerytalny – zaznacza.

Zwiększa się liczba pielęgniarek z tytułem specjalistyJuż około 4,7 proc. czynnych zawodowo pielęgniarek (około 9,7 tys.), zatrudnionych w placówkach mających umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia, posiada tytuł w dziedzinie pielęgniarstwa chirurgicznego. W ciągu ostatnich pięciu lat ich liczba wzrosła o 76 proc.

Ostatni moment na działania

W ocenie ekspertów i przedstawicieli środowiska pielęgniarek nie ma już czasu na zastanawianie i to ostatni moment na działania. Ich podstawą powinny być aktywności zapewniające bezpieczne warunki pracy, tzn. zgodne z normami i zalecaniami merytorycznymi z obszaru medycznego i opiekuńczego, realizacje samodzielności zawodowej i wykorzystanie pełni kompetencji oraz możliwość zaplanowania ścieżki kariery i rozwoju zawodowego.

Kluczowe jest rozsądne zdefiniowanie i podział kompetencji oraz obowiązków pielęgniarek i personelu opiekuńczego, a w rezultacie umożliwienie sprawnej współpracy dla dobra pacjentów. 

Biorąc pod uwagę, że wykształcenie pielęgniarek ulega z roku na rok istotnej poprawie, należy zacząć w pełni wykorzystywać wysokie kompetencje i kwalifikacje pielęgniarek, aby zapewnić sprawne funkcjonowanie całego systemu ochrony zdrowia.

– Musimy zachęcać młodych do wchodzenia do zawodu. Konieczne jest podjęcie działań mających na celu zwiększenie liczby kandydatów na studia pielęgniarskie i liczby miejsc na pielęgniarstwie. Zmiany związane z ewolucją warunków pracy będą wpływały pozytywnie na chęci podjęcia pracy w zawodzie po studiach i pozostania w zawodzie – stwierdza przewodnicząca OZZPIP.

Czy polski system przy takich brakach kadrowych jest gotowy na nadchodzące turbulencje? Jak wytrzyma zmniejszenie składki i braki personelu?

– Jeśli nic się nie zmieni w podejściu ministra zdrowia, a także innych decydentów, to zostaną nam już tylko tekturowe pielęgniarki – podsumowuje Krystyna Ptok.