Archiwum
Prof. Izdebski i prof. Chmaj o specustawie koronawirusowej
Autor: Krystian Lurka
Data: 10.03.2020
| Tagi: | Hubert Izdebski, Marek Chmaja, koronawirus |
Prawnik i członek PAN prof. dr hab. Hubert Izdebski oraz kierownik Katedry Prawa Publicznego i Praw Człowieka Wydział Prawa SWPS w Warszawie prof. dr hab. Marek Chmaj analizują specustawę o koronawirusie. Zwracają uwagę na to, że nie tylko nie poddano jej żadnym uzgodnieniom, konsultacjom społecznym i nie była zaopiniowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego, ale też narusza konstytucję i wynikającą z niej zasadę odpowiedniej vacatio legis.
- Ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. z 2020, poz. 374) nie tylko nie poddano żadnym uzgodnieniom i konsultacjom społecznym i nie była zaopiniowana przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego (zaopiniowaniu, zgodnie z art. 50 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, podlegają projekty rządowe skutkujące zmianą poziomu dochodów lub wydatków jednostek samorządu terytorialnego) – ocenia prof. Izdebski w „Menedżerze Zdrowia”.
- Ta okoliczność mogłaby być rozumiana jako pośrednie zobowiązanie się ustawodawcy do zapewnienia organom samorządu terytorialnego samorządowym osobom prawnym oraz samorządowym jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej pełnego pokrycia wydatków poniesionych przez nie w wykonaniu poleceń wojewody, o których mowa w art. 11 ust. 1, tyle że, inaczej niż w stosunku do przedsiębiorców, w dokumencie nie zagwarantowano sfinansowania wydatków samorządów z budżetu państwa (a w takim razie można zastanawiać się, czy nie doszło do naruszenia powołanego przepisu ustawy o finansach publicznych), ale jedynie wprowadzono (art. 21 i art. 31 ust. 2) możliwość sfinansowania lub raczej (mowa o wsparciu) dofinansowania – ocenia prof. Izdebski. - Należy dodać, że w ustawie nie przewidziano również pokrycia wszystkich wydatków przedsiębiorców, bo stosowanie do treści art. 11 ust. 4 prace związane z prowadzeniem przygotowań do realizacji zadań, zleconych przez prezesa Rady Ministrów, co do których została zawarta umowa przez wojewodę, mające charakter planistyczny, są finansowane ze środków własnych przedsiębiorcy – przyznaje ekspert.
Prof. Chmaj zwraca uwagę, że wprowadzając regulacje ustawodawca spełnia konstytucyjny obowiązek zwalczania chorób epidemicznych. - Ustawa wprowadza ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw z uwagi na konieczność zapewnienia ochrony zdrowia publicznego, w sytuacji niekontrolowanego rozprzestrzeniania się COVID-19, ale ingerencja w konstytucyjne prawa i wolności człowieka oraz obywatela nie jest nadmierna – przyznaje prof. dr hab. Marek Chmaj.
- Regulacje ustawy są zgodne z art. 31 ust. 3 konstytucji („Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.”), z zastrzeżeniem, że niektóre jej przepisy wymagają doprecyzowania.
Ekspert przyznaje, że ustawa narusza art. 2 konstytucji i wynikającą z niego zasadę odpowiedniej vacatio legis.
- Jakkolwiek w obliczu szerzącej się epidemii COVID-19, zrozumiały jest pośpiech ustawodawcy i maksymalne skrócenie okresu spoczywania ustawy, to jednak ustawodawca miał wcześniej czas na opracowanie i uchwalenie stosownych regulacji oraz wprowadzenie ich w życie z poszanowaniem zasady vacatio legis – epidemia koronawirusa trwa od kilku tygodni. Zwłoki lub zaniechania ustawodawcy w tym zakresie nie można „konwalidować” naruszeniem podstawowej zasady demokratycznego państwa prawa, jaką jest zasada odpowiedniej vacatio legis – ocenia prof. Chmaj.
Przeczytaj także: „Andrzej Duda i specustawa w sprawie koronawirusa”, „Morawiecki: Odwołujemy wszystkie imprezy masowe”, „Dopisali koronawirusa do rozporządzenia w sprawie chorób wymagający hospitalizacji”, „Szumowski potwierdził pierwszy przypadek koronawirusa w Polsce”, „Lista koronawirusowa” i „Internetowa mapa zasięgu koronawirusa”.
Zachęcamy do polubienia profilu „Menedżera Zdrowia” na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia i obserwowania kont na Twitterze i LinkedInie: www.twitter.com/MenedzerZdrowia i www.linkedin.com/MenedzerZdrowia.
- Ta okoliczność mogłaby być rozumiana jako pośrednie zobowiązanie się ustawodawcy do zapewnienia organom samorządu terytorialnego samorządowym osobom prawnym oraz samorządowym jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej pełnego pokrycia wydatków poniesionych przez nie w wykonaniu poleceń wojewody, o których mowa w art. 11 ust. 1, tyle że, inaczej niż w stosunku do przedsiębiorców, w dokumencie nie zagwarantowano sfinansowania wydatków samorządów z budżetu państwa (a w takim razie można zastanawiać się, czy nie doszło do naruszenia powołanego przepisu ustawy o finansach publicznych), ale jedynie wprowadzono (art. 21 i art. 31 ust. 2) możliwość sfinansowania lub raczej (mowa o wsparciu) dofinansowania – ocenia prof. Izdebski. - Należy dodać, że w ustawie nie przewidziano również pokrycia wszystkich wydatków przedsiębiorców, bo stosowanie do treści art. 11 ust. 4 prace związane z prowadzeniem przygotowań do realizacji zadań, zleconych przez prezesa Rady Ministrów, co do których została zawarta umowa przez wojewodę, mające charakter planistyczny, są finansowane ze środków własnych przedsiębiorcy – przyznaje ekspert.
Prof. Chmaj zwraca uwagę, że wprowadzając regulacje ustawodawca spełnia konstytucyjny obowiązek zwalczania chorób epidemicznych. - Ustawa wprowadza ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw z uwagi na konieczność zapewnienia ochrony zdrowia publicznego, w sytuacji niekontrolowanego rozprzestrzeniania się COVID-19, ale ingerencja w konstytucyjne prawa i wolności człowieka oraz obywatela nie jest nadmierna – przyznaje prof. dr hab. Marek Chmaj.
- Regulacje ustawy są zgodne z art. 31 ust. 3 konstytucji („Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.”), z zastrzeżeniem, że niektóre jej przepisy wymagają doprecyzowania.
Ekspert przyznaje, że ustawa narusza art. 2 konstytucji i wynikającą z niego zasadę odpowiedniej vacatio legis.
- Jakkolwiek w obliczu szerzącej się epidemii COVID-19, zrozumiały jest pośpiech ustawodawcy i maksymalne skrócenie okresu spoczywania ustawy, to jednak ustawodawca miał wcześniej czas na opracowanie i uchwalenie stosownych regulacji oraz wprowadzenie ich w życie z poszanowaniem zasady vacatio legis – epidemia koronawirusa trwa od kilku tygodni. Zwłoki lub zaniechania ustawodawcy w tym zakresie nie można „konwalidować” naruszeniem podstawowej zasady demokratycznego państwa prawa, jaką jest zasada odpowiedniej vacatio legis – ocenia prof. Chmaj.
Przeczytaj także: „Andrzej Duda i specustawa w sprawie koronawirusa”, „Morawiecki: Odwołujemy wszystkie imprezy masowe”, „Dopisali koronawirusa do rozporządzenia w sprawie chorób wymagający hospitalizacji”, „Szumowski potwierdził pierwszy przypadek koronawirusa w Polsce”, „Lista koronawirusowa” i „Internetowa mapa zasięgu koronawirusa”.
Zachęcamy do polubienia profilu „Menedżera Zdrowia” na Facebooku: www.facebook.com/MenedzerZdrowia i obserwowania kont na Twitterze i LinkedInie: www.twitter.com/MenedzerZdrowia i www.linkedin.com/MenedzerZdrowia.
