Program pilotażowy w aptekach. Rozpoczyna się nabór wniosków

Opublikowano zarządzenie dotyczące programu pilotażowego usług farmaceuty dotyczących zdrowia reprodukcyjnego – określono w nim tryb zawierania umów na realizację programu pilotażowego w zakresie dostępności do antykoncepcji awaryjnej, w tym kwestię naboru aptek do programu, oraz warunki ich realizacji.  

• 30 kwietnia Narodowy Fundusz Zdrowia udostępnił zarządzenie w sprawie programu pilotażowego opieki farmaceuty w zakresie zdrowia reprodukcyjnego
• Realizacja i finansowanie pilotażu w aptekach będzie się odbywać na podstawie umowy między podmiotem prowadzącym aptekę a Narodowym Funduszem Zdrowia
• W zarządzeniu NFZ wprowadzono szablony dokumentów służących do obsługi umów na realizację pilotażu antykoncepcji awaryjnej 
• 2 maja oddziały wojewódzkie NFZ ogłoszą nabory wniosków dla aptek, które chcą przystąpić do programu

Na podstawie rozporządzenia ministra zdrowia z 29 kwietnia apteki mogą podpisywać umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, dzięki którym antykoncepcja awaryjna będzie dostępna dla osób od 15. roku życia na podstawie recepty farmaceutycznej. W praktyce pigułki „dzień po” będą sprzedawane na receptę farmaceutyczną dopiero wtedy, gdy apteki zakończą formalności związane z włączeniem do programu.

Zarządzenie NFZ 

W zarządzeniu wprowadzono szablony dokumentów służących do obsługi umów – zbliżone treścią do dokumentów, którymi Fundusz posługuje się do obsługi umów na realizację innych programów pilotażowych. Jak tłumaczy NFZ, wynika to ze specyfiki systemu informatycznego, którego zmiana wymagałaby dłuższego czasu na implementację, a także prowadziłaby do nieuzasadnionego wzrostu kosztów wdrożenia pilotażu.

Zgodnie z zarządzeniem NFZ, umowy mogą być zawierane z aptekami spełniającymi wymaganie określone w § 7 ust. 1 pkt 3 i § 8 rozporządzenia.

Na stronach internetowych oddziałów funduszu będą publikowane informacje o przyjmowaniu wniosków oraz o warunkach zawarcia umowy.

Umowa zawierana jest z realizatorem pilotażu [apteką - red.] na podstawie prawidłowo wypełnionego i kompletnego wniosku.

Po pozytywnym zweryfikowaniu wniosku, NFZ ustali z wnioskodawcą kwotę zobowiązania na dany okres rozliczeniowy. Umowa będzie zawierana na okres nie dłuższy niż do 30 czerwca 2026 r.

Jak wskazuje NFZ, celem programu pilotażowego jest rozwiązanie problemu niedostatecznej dostępności do antykoncepcji awaryjnej, a także zapewnienie opieki farmaceuty w aptece nad pacjentem w zakresie zdrowia reprodukcyjnego wraz z oceną efektywności związanych z tym działań, w szczególności wobec pacjentów pomiędzy 15. a 18. rokiem życia.

Zmienia się dostępność antykoncepcji awaryjnejOd 1 maja zacznie obowiązywać rozporządzenie ministra zdrowia, które zakłada dostępność antykoncepcji awaryjnej, tzw. tabletki dzień po dla osób powyżej 15 lat, po przeprowadzeniu stosownego wywiadu w aptece.

Program realizowany będzie w całym kraju od dnia wejścia w życie rozporządzenia do 30 czerwca 2026
r. Jak wynika z Oceny Skutków Regulacji (OSR) do rozporządzenia – pilotażem szacunkowo ma zostać objętych 8,5 mln kobiet w wieku rozrodczym, które ukończyły 15. rok życia, po zweryfikowaniu ich uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków  publicznych.

Koszt pilotażu, jak oszacowano w OSR , wyniesie ok. 20 mln zł rocznie, z możliwością wzrostu w przypadku zwiększenia się zainteresowania pacjentów usługami farmaceutycznymi przewidzianymi w programie.

Pilotaż antykoncepcji awaryjnej w aptekach

W aptekach, które przystąpią do programu, farmaceuta (mający minimum rok doświadczenia zawodowego) będzie mógł wystawić receptę farmaceutyczną na pigułkę, która zawiera w składzie octan uliprystalu (hamuje lub opóźnia owulację, zapobiegając zapłodnieniu).

Wywiad a pacjentką będzie odbywał się w miejscu i w sposób zapewniający poszanowanie praw pacjenta oraz bezpieczeństwo przekazywanych przez niego informacji, w pomieszczeniu pokoju opieki farmaceutycznej, jeżeli dana apteka go posiada, albo w pomieszczeniu administracyjno-szkoleniowym, jeżeli w danej aptece pełni ono funkcję pokoju opieki farmaceutycznej.

Wiek pacjentki weryfikowany będzie na podstawie dokumentu ze zdjęciem.

Pigułka kosztuje ok. 70-135 zł i ten wydatek pozostaje po stronie pacjentki. Ale koszty wystawienia recepty przez farmaceutę pokryje NFZ. Za usługę związaną z przeprowadzeniem wywiadu z pacjentką i wystawienia jej recepty apteka otrzyma 50 zł.

Zastrzeżenia co do możliwości wydania tabletki osobie niepełnoletniej

Jeszcze na etapie konsultacji projektu rozporządzenia zastrzeżenia dotyczące możliwości wydania tabletki osobie niepełnoletniej bez zgody rodzica zgłosiły samorządy aptekarski i lekarski. Oba środowiska mają wątpliwości co do tego, że inne zasady dotyczące wieku pacjentki obowiązywać mają w gabinecie lekarskim, a inne w aptece. W przypadku 15-latek podczas konsultacji lekarskiej wymagana jest obecność opiekuna prawnego, a gdy sprawa dotyczy osób 16-18 lat – konieczna jest pisemna zgoda opiekuna i samego pacjenta.

Pilotaż antykoncepcji awaryjnej w aptekach – komunikat NIA NIA informuje na swojej stronie, że w zaopatrywanie małoletniego pacjenta w produkt leczniczy będący środkiem antykoncepcji awaryjnej na podstawie decyzji farmaceuty wymaga zgody przedstawiciela ustawowego małoletniego pacjenta. 

Wydanie recepty farmaceutycznej i sprzedaż na jej podstawie pigułki przez farmaceutę nie wymaga ani zgody, ani obecności rodzica niepełnoletniej pacjentki. Zdaniem samorządów zniesienie tego obowiązku w przypadku farmaceutów może narazić ich na kolizję z prawem.

Naczelna Rada Aptekarska przekazała w uwagach do projektu stanowisko, że wystawienie recepty farmaceutycznej w przypadku osoby niepełnoletniej wymaga zgody jej opiekuna. Opinię tę samorząd aptekarski powtórzył w wydanym we wtorek komunikacie dotyczącym rozporządzenia.  NRA wskazała przy tym przepisy kilku ustaw, na podstawie których oparła swoje stanowisko. To m.in. ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz o ustawa zawodach lekarza i lekarza dentysty.

Receptę na tabletkę „dzień po” może wypisać też lekarz 

Równolegle z pilotażem dla aptek funkcjonują przepisy umożliwiające wystawienie recepty na antykoncepcję awaryjną przez lekarza dla osób powyżej 15. roku życia.

Z danych resortu zdrowia wynika, że rocznie wystawia się w Polsce i realizuje od 250 do 300 tys. recept na tego rodzaju środki. Najwięcej recept zrealizowały kobiety w wieku 18-25 lat oraz 25-35 lat. Rzadziej te, które ukończyły 35 lat. Wśród korzystających z pigułki „dzień po” pacjentki od 15 do 18 lat stanowią 1-2 proc.

Udostępniamy zarządzenie.