RPP o zarzutach NIK – limit wydatków biura ustala minister finansów

Na działalność biura Rzecznika Praw Pacjenta miał wpływ ograniczony budżet i brak akceptacji ze strony decydentów proponowanych zmian w ustawie o prawach pacjenta. – W ostatnim czasie dzięki proaktywnej postawie minister zdrowia Izabeli Leszczyny i premiera Donalda Tuska, który o połowę zwiększył budżet RPP na rok obecny i przyszły, sprawczość urzędu systematycznie zwiększa się – wskazuje w „Menedżerze Zdrowia” Bartłomiej Chmielowiec. 

Najwyższa Izba Kontroli 19 września opublikowała raport o działalności Biura Rzecznika Praw Pacjenta.

– RPP chociaż miał świadomość licznych problemów i nieprawidłowości w obszarze ochrony praw pacjenta, to nie realizował w pełni wszystkich ustawowych zadań – wskazała izba, podkreślając, że zasadna byłaby zmiana przepisów dotyczących pozycji Rzecznika Praw Pacjenta w systemie organów państwa, które zapewniałyby uniezależnienie RPP od wpływu władzy wykonawczej, umożliwiając skuteczniejsze niż do tej pory wykonywanie jego misji.

RPP pod ostrzałem NIKNIK wzięła pod lupę działania RPP. Ustaliła, że chociaż miał świadomość licznych problemów i nieprawidłowości w obszarze ochrony praw pacjenta, to nie realizował w pełni wszystkich ustawowych zadań.

„Menedżer Zdrowia” zwrócił się do rzecznika o ustosunkowanie się do wyników kontroli izby.

RPP proponował zmiany,  ministrowie nie zawsze byli zgodni
– NIK w swoim raporcie wskazuje, że Rzecznik Praw Pacjenta co roku zgłaszał poprzednim ministrom zdrowia propozycje zmian systemowych i projekty zmian regulacyjnych, które pomogłyby skuteczniej działać na rzecz ochrony prawa pacjenta – czytamy w nadesłanej odpowiedzi RPP.

– Minister nie zawsze je akceptował – podkreśla rzecznik Chmieliwiec.

– Z inicjatywy RPP prowadzono także prace nad nowelizacją ustawy o prawach pacjenta. Zgłaszane przez RPP propozycje zmian z jednej strony miały na celu rozszerzenie praw pacjenta, a z drugiej wzmocnienie kompetencji rzecznika. Jednak decyzją ówczesnego kierownictwa Ministerstwa Zdrowia prace nad zmianą tej ustawy zostały wstrzymane – wyjaśnia.

W ostatnim czasie RPP dostrzega duże zrozumienie dla takich postulatów po stronie kierownictwa Ministerstwa Zdrowia, z którym Rzecznik Praw Pacjenta prowadzi stałą i wielowymiarową współpracę ze względu na właściwe dla naszych urzędów kompetencje i obszary działań.

Obecna władza dostrzega potrzebę zmian 
– Należy nadmienić, że RPP podlega bezpośrednio Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Co niezwykle istotne z perspektywy rzecznika, minister zdrowia Izabela Leszczyna wyraziła publicznie poparcie dla takiej konieczności i wolę prowadzenia prac w kierunku wzmocnienia kompetencji RPP, stwierdzając, że Rzecznik Praw Pacjenta będzie również musiał być wyposażony w nowe kompetencje, które pozwolą mu szybko i skutecznie nakładać sankcje na podmioty naruszające przepisy. Szefowa resortu stwierdziła, że chciałaby, aby Rzecznik Praw Pacjenta miał kompetencje analogiczne do prezesa UOKiK – informuje RPP.

W szpitalach łamane są prawa pacjentaNIK stwierdziła przypadki naruszania praw pacjenta we wszystkich badanych sprawach – w większości kontrolowanych szpitali pacjenci nie mieli pełnego dostępu do informacji.

RPP nie może sam ustalać limitu niezbędnych wydatków
Jeśli zaś chodzi o podnoszoną w raporcie NIK skuteczność działań Biura Rzecznika Praw Pacjenta, to warto zauważyć, że poza kwestią zwiększenia kompetencji, niezwykle ważna jest sprawa budżetu przeznaczonego na działalność naszego urzędu. 

– W tym kontekście należy podkreślić, że wyrażane przez NIK zastrzeżenia dotyczące niezapewnienia odpowiedniej wysokości budżetu jednostki nie uwzględniają realiów ustalania budżetu centralnych organów administracji rządowej.  Rzecznik Prawa Pacjenta jako dysponent części 66 budżetu państwa – odmiennie niż w przypadku Rzecznika Praw Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka czy Najwyższej Izby Kontroli – otrzymuje ustalony limit wydatków od ministra finansów, do którego może się jedynie odnieść – podkreśla Bartłomiej Chmielowiec.

Rzecznik, w przeciwieństwie między innymi do jednostek wymienionych powyżej, nie posiada narzędzi pozwalających na samodzielne ustalenie limitu niezbędnych wydatków w odniesieniu do faktycznych potrzeb finansowych i ocenie tego limitu przez Sejm i Senat.

Od 2024 r. wzrost budżetu RPP wzrosł o połowę
– Rzecznik Praw Pacjenta co roku występował o zwiększenie budżetu, co nastąpiło od bieżącego roku. Z satysfakcją możemy stwierdzić, że istotny wzrost budżetu RPP wprowadził od 2024 roku rząd premiera Donalda Tuska poprzez decyzję ministra finansów, przyznając RPP budżet wyższy o 50 procent (na rok 2024 i według planu na 2025 r.) – zwraca uwagę RPP.

Tak znaczący wzrost budżetu pozwala na adekwatne do potrzeb wzmocnienie zasobów kadrowych Biura Rzecznika Praw Pacjenta, poszerzenie możliwości organizacyjnych i merytorycznych w działaniach na rzecz praw pacjenta i realizację szerszych inicjatyw, także edukacyjno-informacyjnych, kierowanych do pacjentów.

– Takie działania będą stanowić również odpowiedź na zalecenia z raportu NIK – podsumowuje RPP.