Szpitale nie będą miały pieniędzy na VAT, aby realizować inwestycje z KPO?

Podczas posiedzenia sejmowej Podkomisji stałej do spraw organizacji ochrony zdrowia, które dotyczyło wsparcia systemu ochrony zdrowia w ramach KPO, wiceminister Katarzyna Kacperczyk odpowiadała na pytania o podatek VAT, jakim objęte są inwestycje, oraz wydłużenie terminu ich realizacji.

VAT i termin realizacji inwestycji

– Zdaję sobie sprawę z tego, że wyzwania, które są przed urzędnikami z Ministerstwa Zdrowia, mają charakter bezprecedensowy. Podaż środków inwestycyjnych jest chyba niespotykana do tej pory w naszej w historii. Rozumiem, że jest dużo pracy. Trzymam kciuki, aby te pieniądze były wydane jak najlepiej. Mam jednak pytanie – czy inwestycje z KPO kwalifikują się do poziomu netto. Pozostaje jeszcze kwestia sfinansowania podatku VAT – zwracał uwagę Wojciech Wiśniewski z Federacji Przedsiębiorców Polskich, członek Trójstronnego Zespołu do spraw Ochrony Zdrowia.

– Nie jest tajemnicą, że w najbliższych latach polskie szpitale nie będą śmierdzieć groszem. Mamy 186 samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej z ujemnymi kapitałami własnymi, które mają po 10 mld zł zadłużenia. Czy będą jakieś mechanizmy, być może we współpracy z Bankiem Gospodarstwa Krajowego, które mogłyby sprawić, żeby każdy mógł sięgnąć po pieniądze z KPO? Żeby nie było tak, że z KPO skorzystają ci, którzy mają już pieniądze – aby sprawić, żeby dystrybucja środków była zgodna przede wszystkim z potrzebami – dopytywał Wiśniewski, wyrażając obawę, że zakupy, biorąc pod uwagę obowiązujący krótki horyzont ich realizacji, przede wszystkim sprzętowe ze środków z KPO, trafią przede wszystkim do bogatych, tworząc „wyspy szczęścia”.

– Czy taki mechanizm, aby temu zapobiec został lub będzie wypracowany, aby placówki uzyskały środki na realizację zobowiązań podatkowych, wynikających z tych inwestycji? – pytał przedstawiciel Federacji Przedsiębiorców Polskich.

Z kolei Katarzyna Różycka, przedstawicielka Ogólnopolskiej Izby Gospodarczej Wyrobów Medycznych POLMED pytała przedstawicieli ministerstwa zdrowia czy planowane są rozmowy z Komisją Europejska dotyczące o przedłużenie terminu realizacji inwestycji finansowanych ze środków KPO, które przypadają na koniec czerwca 2026 r.

– Wiem, że przy poprzedniej rewizji KPO minister zapowiadała, że taka próba zostanie podjęta właśnie w tym roku. Pytamy o to także z uwagi na to, że mamy opóźnienia, chociażby w przypadku realizacji konkursu dotyczącego cyfryzacji, do którego nabór nie został jeszcze uruchomiony. W przypadku cyfrowych wyrobów medycznych, a są to wbrew pozorom bardzo skomplikowane urządzenia, sama integracja sprzętu, po wygranym zamówieniu i podpisanej umowie z dostawcą, trwa od 6 do 9 miesięcy – mówiła Różycka.

Nie będzie pieniędzy na VAT

Jak wyjaśniła wiceminister Katarzyna Kacperczyk, podatek VAT jest kosztem niekwalifikowanym i nigdy też takim nie był na poziomie całego KPO, nie tylko dla Polski, ale także dla innych państw członkowskich.

– Do tej pory my nie dostrzegamy problemów z VAT. Wiemy, że jest to wyzwanie dla podmiotów leczniczych, ale podmioty nie zgłaszają problemów z tym związanych. Mamy 433 wnioski w ocenie i każdy podmiot przy tej okazji złożył oświadczenie o finansowaniu podatku VAT. To oświadczenie było wymagane przy składaniu wniosku o środki z KPO – mówiła wiceminister Kacperczyk.

– Rozumiem, że podmioty znalazły ścieżkę do sfinansowania VAT. Nie mamy pieniędzy na jego pokrycie, a mówimy o inwestycjach na poziomie kilkunastu miliardów złtoych – i tego podatku VAT jest dużo. Nie dysponujemy takimi środkami i nie były one też nigdy zaplanowane – dodała wiceminister, przekazując, że na 433 do tej pory złożone wnioski wszystkie mają komponent inwestycyjny. W jednych są one w większym zakresie, w innych mniejszym. Nie ma jednak ani jednego wniosku, który byłby tylko wnioskiem zakupowym.

Odpowiadając na pytanie dotyczące przedłużenia terminu realizacji inwestycji z KPO, wiceminister stwierdziła, że też bardzo by chciała, aby on został przedłużony.

– Jako resort musimy rozliczać podmioty korzystające z KPO, ale także rozumiemy, że tego czasu na realizację inwestycji jest niewiele. Z naszych informacji wynika, że będzie podejmowana próba przedłużenia terminu ich realizacji. Trzeba jednak pamiętać, że będzie to też zależało od stopnia wdrażania i wykorzystywania środków z KPO w innych państwach, bo aby przedłużyć ten termin musi zostać podjęta w tym zakresie decyzja na poziomie Rady UE. Nie we wszystkich krajach idzie to dobrze i być może skłonność do wydłużenia realizacji tych środków o jakiś czas, będzie większa. Obecnie jednak nie mamy informacji o wydłużeniu okresu kwalifikowalności i rozliczania KPO. Działamy więc w ramach jakie nas obowiązują – powiedziała wiceminister Kacperczyk.