Przeskórna stymulacja elektryczna skuteczna w zapobieganiu migrenowym bólom głowy

Schoenen i wsp. wykazali, że przezskórna stymulacja elektryczna nerwów w okolicach nadoczodołowych była skuteczna w zapobieganiu migrenowym bólom głowy, a zysk terapeutyczny był podobny jak w przypadku wielu innych strategii prewencyjnych (26%).

Przezskórna stymulacja nerwów (TENS, transcutaneous electrical nerve stimulation) jest metodą leczenia bólu polegającą na przykładaniu do ciała elektrod, między którymi przez tkanki płynie prąd elektryczny o zadanej charakterystyce. Skuteczność TENS w leczeniu różnego rodzaju bólu budzi kontrowersje i jest względnie dobrze udokumentowana w przypadku bólu w okolicach lędźwiowych [1]. W 1975 r. Appenzeller i Atkinson opisali ustąpienie przewlekłych bólów głowy u 6 spośród 35 pacjentów leczonych przezskórną stymulacją elektryczną [2]. W kolejnych latach zainteresowanie zastosowaniem TENS w leczeniu bólów głowy było umiarkowane [3,4]. W bieżącym numerze Neurology ukazała się praca, w której opisano randomizowane badanie skuteczności nadoczodołowej przezskórnej stymulacji elektrycznej w zapobieganiu migrenowym bólom głowy. W eksperymencie wzięło udział 67 pacjentów, którzy mieli co najmniej 2 napady migrenowego bólu na miesiąc. Stymulacja była stosowana przez 20 minut dziennie. Dzięki wykorzystaniu aparatów niepozwalających na stymulację możliwe było zastosowanie podwójnie ślepej próby. Średnia liczba dni, w których pacjenci z grupy badanej odczuwali migrenowe bóle głowy spadła z 7 w okresie przed randomizacją do 5 w trzecim miesiącu terapii (p = 0.02). W grupie kontrolnej nie zaobserwowano podobnej zmiany. Odsetek osób, które uzyskały poprawę o co najmniej 50% również była większa w grupie badanej. Chorzy leczeni stymulacją zmniejszyli spożycie leków łagodzących napady bólów głowy. Ponieważ nie odnotowano działań niepożądanych, autorzy uznali, że nadoczodołowa TENS była skuteczną i bezpieczną metodą zapobiegania migrenowym bólom głowy.

1. Dubinsky RM i Miyasaki J. Assessment: efficacy of transcutaneous electric nerve stimulation in the treatment of pain in neurologic disorders (an evidence-based review): report of the Therapeutics and Technology Assessment Subcommittee of the American Academy of Neurology. Neurology 2010; 74(2):173–6.
2. Appenzeller O i Atkinson R. [Transcutaneous nerve stimulation for the treatment of migraine and other head pain (author's transl)]. MMW Munch Med Wochenschr 1975; 117(49):1953-4.
3. Allais G, De Lorenzo C, Quirico PE i wsp. Non-pharmacological approaches to chronic headaches: transcutaneous electrical nerve stimulation, lasertherapy and acupuncture in transformed migraine treatment. Neurol Sci 2003; 24 Suppl 2:S138-42.
4. Perini F i De Boni A. Peripheral neuromodulation in chronic migraine. Neurol Sci 2012; 33 Suppl 1:S29-31.