Przeszczep FMT nowym podejściem do choroby Parkinsona?
Dysfunkcja jelit jest powszechnym, wczesnym objawem choroby Parkinsona i wiąże się z szybszym postępem choroby. Dlatego przeprowadzono badania polegające na przeszczepie mikrobioty kałowej (FMT) u osób dotkniętych tą chorobą. Wyniki okazały się bardzo interesujące.
- Przeszczep mikrobioty kałowej (FMT) w chorobie Parkinsona (PD) jest bezpieczny, ale nie zapewnia klinicznie znaczącej poprawy objawów, jak pokazują wyniki nowego, randomizowanego badania kontrolowanego placebo
- Jednak naukowcy dzięki badaniu wyciągnęli kilka interesujących wniosków, które ich zdaniem mogą pomóc w projektowaniu przyszłych „ulepszonych i, miejmy nadzieję, udanych, prób” polegających na przeszczepie mikrobioty kałowej
- Dalsze badania, na przykład poprzez zmodyfikowane metody przeszczepiania mikrobioty kałowej lub oczyszczania jelit, są uzasadnione – podsumowali naukowcy
Interwencje ukierunkowane na mikrobiotę jelitową, takie jak FMT, wykazały obiecujące efekty objawowe i potencjalnie neuroprotekcyjne w zwierzęcych modelach choroby Parkinsona. Chociaż kilka randomizowanych badań klinicznych sugeruje skuteczność probiotyków w zaparciach związanych z chorobą Parkinsona, dostępne są tylko ograniczone informacje kliniczne na temat FMT.
Badacze kierowani przez dr. Filipa Scheperjansa ze Szpitala Uniwersyteckiego w Helsinkach w Finlandii przeprowadzili badanie – 48 pacjentów z chorobą Parkinsona w wieku od 35 do 75 lat z łagodnymi lub umiarkowanymi objawami i dysbiozą mikrobioty kałowej zostało losowo przydzielonych w stosunku 2:1 do grupy otrzymującej FMT lub placebo podawane do jelita ślepego za pomocą kolonoskopii. Badanie zostało opublikowane online przez „JAMA Neurology” 29 lipca.
Przeszczep kału nie zapewnia klinicznie znaczącej poprawy objawów, ale...
U wszystkich pacjentów przeprowadzono płukanie całego jelita począwszy od dnia poprzedzającego kolonoskopię. Przeszczep mikrobioty kałowej podawano w pojedynczej dawce i bez wstępnego leczenia antybiotykami. Aktywne leczenie polegało na zamrożonym przygotowaniu 30 g kału od jednego z dwóch dawców, którzy byli osobami zdrowymi bez dysbiozy. Preparat zmieszano ze 150 ml sterylnej soli fizjologicznej i 20 ml 85-proc. glicerolu do krioprotekcji w celu poprawy żywotności drobnoustrojów. Placebo było samym roztworem nośnika, składającym się ze 180 ml sterylnej soli fizjologicznej i 20 ml 85-proc. glicerolu.
Pierwszorzędowy punkt końcowy, zmiana objawów choroby Parkinsona ocenianych w Ujednoliconej Skali Oceny Choroby Parkinsona (UPDRS) po 6 miesiącach, nie różnił się między obiema badanymi grupami.
Zdarzenia niepożądane ze strony przewodu pokarmowego występowały częściej w grupie FMT – u 16 pacjentów (53 proc.) w porównaniu z jednym pacjentem (7 proc.) w grupie placebo. Nie zaobserwowano żadnych efektów ubocznych.
Wyniki drugorzędowe i analizy post hoc wykazały większy wzrost leków dopaminergicznych, co może wskazywać na szybszy postęp choroby, ale także poprawę niektórych wyników motorycznych i niemotorycznych w grupie placebo. Zmiany mikrobioty były wyraźniejsze po FMT, ale stan dysbiozy był częściej odwracany w grupie placebo.
Możliwy wpływ manipulacji mikrobiotą jelitową na motoryczne i niemotoryczne objawy choroby Parkinsona
Naukowcy zauważyli, że pozorna daremność tego badania kontrastuje z kilkoma wcześniejszymi małymi badaniami klinicznymi przeszczepu kału, które sugerowały możliwość poprawy objawów PD. Ponadto zachęcające wyniki badań nad probiotykami sugerują, że możliwy jest wpływ manipulacji mikrobiotą jelitową na motoryczne i niemotoryczne objawy choroby Parkinsona.
Naukowcy wskazali prawdopodobieństwo, że procedura placebo nie była obojętnym komparatorem, biorąc pod uwagę stosunkowo silną i trwałą zmianę mikroflory jelitowej i konwersję dysbiozy obserwowaną w grupie placebo. Zasugerowali, że procedura oczyszczania jelita grubego mogła również mieć pewien korzystny wpływ.
– Wydaje się możliwe, że po oczyszczeniu dysbiotycznej mikrobioty jelitowej rekolonizacja prowadzi do bardziej fizjologicznego składu mikrobioty jelitowej z poprawą objawów w grupie placebo. Uzasadnia to dalsze badania nad zmodyfikowanymi metodami przeszczepu mikrobioty kałowej i oczyszczania jelit w chorobie Parkinsona – podsumowali naukowcy.
Odrębny mikrobiom jelitowy
Dr Timothy R. Sampson z Emory University School of Medicine w Atlancie zwrócił uwagę, że dziesiątki niezależnych badań wykazały obecnie wyraźny skład mikrobiomu jelitowego związany z chorobą Parkinsona, a dane eksperymentalne sugerują, że może to wywoływać reakcje zapalne, degradować błonę śluzową jelit i rozregulować wiele cząsteczek neuroaktywnych i amyloidogennych, które mogą przyczyniać się do choroby.
Zauważył, że trzy inne małe, kontrolowane placebo badania dotyczące przeszczepu kału w chorobie Parkinsona wykazały nieco silniejsze odpowiedzi w grupie aktywnego leczenia, w tym poprawę wyników UPDRS i objawów żołądkowo-jelitowych. Jednak w badaniach tych testowano różne procedury FMT, w tym liofilizowane kapsułki doustne podawane z różnymi częstotliwościami dawkowania oraz transfuzję do nosa lub jelita grubego po standardowym przygotowaniu jelit.
Ponadto nie ma zgody co do procedur przedtransplantacyjnych, takich jak antybiotyki lub oczyszczanie jelit, a wybór mikrobiomu dawcy jest prawdopodobnie niezbędny. Zrozumienie, w jaki sposób wkład drobnoustrojów bezpośrednio odnosi się do choroby Parkinsona, pozwoliłoby zidentyfikować osoby, które z większym prawdopodobieństwem zareagują na interwencje peryferyjne, a dalsze badania są potrzebne, aby rzucić światło na konkretne drobnoustroje, które uzasadniają ukierunkowanie na wzbogacenie lub wyczerpanie.
Przeszczepienia mikrobioty – nowe ścieżki terapeutyczne
– Pomimo braku skuteczności pierwszorzędowego punktu końcowego w tym najnowszym badaniu, dogłębne porównanie tych badań może ujawnić możliwości udoskonalenia podejść do przeszczepiania mikrobioty kałowej. Łącznie badania te będą nadal udoskonalać hipotezę o udziale drobnoustrojów w chorobie Parkinsona i odkrywać nowe ścieżki terapeutyczne – podsumował Sampson.
