Analiza ctDNA monitoruje przebieg terapii
2. Battaglin F, Lenz H-J. Clinical applications of circulating tumor DNA profiling in GI cancers. JCO Oncol Pract. 2024;20(11):1481-1490.
3. Tie J, Cohen JD, Lahouel K, et al; DYNAMIC Investigators. Circulating tumor DNA analysis guiding adjuvant therapy in stage II colon cancer. N Engl J Med. 2022;386(24):2261-2272.
| Tagi: | ctDNA, rak trzustki |
Na podstawie nowych danych z badania ARTEMIS-PC analiza krążącego DNA nowotworowego może stanowić szybkie i wiarygodne narzędzie do monitorowania odpowiedzi na leczenie u pacjentów z zaawansowanym rakiem trzustki.
Badanie ARTEMIS-PC, zaprezentowane na spotkaniu ASCO dotyczącym nowotworów przewodu pokarmowego (ASCO Gastrointestinal Cancers) w 2025 roku, sugeruje, że analiza ctDNA może być efektywnym i precyzyjnym narzędziem monitorowania leczenia zaawansowanego raka trzustki. Dotychczas monitorowanie terapii opierało się na technikach obrazowych, takich jak tomografia komputerowa (TK), oraz markerach nowotworowych (CEA, CA19-9), które mają swoje ograniczenia, takie jak niska specyficzność i opóźnienia w wykrywaniu progresji.
W badaniu ARTEMIS-PC wzięło udział 99 pacjentów z wcześniej nieleczonym, nieresekcyjnym rakiem trzustki w stadium III lub IV. Większość (86 proc.) była leczona gemcytabiną i nab-paklitakselem. 88 proc. pacjentów zakwalifikowanych do badania miało chorobę resztkową wykrytą w badaniach molekularnych (MRD), podczas obserwacji u 33 pacjentów (40,7 proc.) osiągnięto eliminację ctDNA, co wiązało się z wyższym odsetkiem odpowiedzi obiektywnej, lepszą kontrolą choroby i dłuższym czasem wolnym od progresji.
Przeprowadzono analizę spersonalizowanych paneli MRD, bazujących na genetycznych zmianach charakterystycznych dla nowotworu, w celu monitorowania odpowiedzi pacjentów na leczenie systemowe.
Podczas obserwacji eliminacja ctDNA (konwersja do statusu MRD-negatywnego) została osiągnięta u 40,7 proc. pacjentów. Ta eliminacja była związana z:
- wyższym odsetkiem odpowiedzi obiektywnej ORR (61,5 proc. vs 17,6 proc.),
- lepszą kontrolą choroby (100 proc. vs 64,7 proc.),
- dłuższym czasem wolnym od progresji PFS (9,0 mies. vs 3,5 mies.).
Analiza wykazała, że ctDNA przewyższa tradycyjne markery CEA i CA19-9 w przewidywaniu kontroli choroby. W przypadku progresji nowotworu potwierdzonej TK u 80 proc. pacjentów analiza ctDNA pozwoliła na wcześniejsze wykrycie progresji, średnio 56 dni przed potwierdzeniem obrazowym.
Wyniki badania dostarczają informacji, które mogą wspierać rozwój spersonalizowanych strategii leczenia opartych na ctDNA, planowane są kolejne.
