Przeliczanie dawki doustnych leków opioidowych na transdermalny fentanyl

Fentanyl w postaci transdermalnej (TDF – transdermal fentanyl) jest najczęściej stosowaną formą podawania leków przeciwbólowych u chorych na nowotwory. By określić dawkę TDF u chorego stosującego inne leki przeciwbólowe wykorzystuje się do przeliczania tzw. wskaźnik rotacji opioidów (ORR – opioid rotation ratio). Niestety w przypadku fentanylu wskaźnik ten nie jest jednoznacznie ustalony, a wartości przeliczania podawane przez poszczególnych producentów mogą się od siebie różnić. Celem prezentowanego badania było określenie ORR ekwiwalentu dziennej dawki doustnej morfiny (MEDD – morphine equivalent daily dose) przeliczanej dla TDF i odpowiednio skorygowanej ze względu na zmianę opioidu (MEDD netto) u chorych na nowotwory leczonych ambulatoryjnie.

W badaniu oparto się o zapisy 6790 chorych leczonych ambulatoryjnie. Wybrano 129 chorych, u których nastąpiła zmiana innego leku opioidowego na TDF i którzy zgłosili się na wizytę kontrolną w ciągu 5 tygodni od zmiany leku. Średni wiek chorych to 56 lat, 59% było płci męskiej, a u 88% rozpoznano zaawansowaną chorobę nowotworową. U 80% chorych przyczyną zmiany leku była zła kontrola bólu. U 101 chorych po zmianie leku nie wystąpiło pogorszenie bólu. Średni ORR dla przejścia z MEDD netto na TDF wyniósł 0,01, a współczynnik korelacji dawki wyniósł 0,77 (p<0,0001).
ORR 0,01 oznacza, że 100mg MEDD jest ekwiwalentem 1mg TDF dziennie, co odpowiada w przybliżeniu 40 ug/h (1000ug/24h). Wg autorów uzyskany wynik jest obarczony możliwością błędu, gdyż progresja choroby lub prowadzone leczenie mogły wpływać na mechanizm bólu u chorych i tym samym zapotrzebowanie na opioidy. Uzyskane dane wymagają dalszych badań.