Radioterapia ablacyjna w raku gruczołu krokowego – wyniki długoterminowych badań

Badania kliniczne II fazy STOMP i ORIOLE są jedynymi prospektywnymi badaniami klinicznymi z randomizacją, porównującymi stereotaktyczną radioterapię ablacyjną z obserwacją u chorych na metachronicznego, wrażliwego na kastrację raka gruczołu krokowego z oligoprzerzutami (nie więcej niż trzy przerzuty).

Leczenie ukierunkowane na przerzuty wykluczało możliwość stosowania aktywnej terapii systemowej. Na podstawie sekwencjonowania nowej generacji z tkanki guza pierwotnego lub krwi zdefiniowano sygnaturę mutacyjną wysokiego ryzyka, obejmującą mutacje somatyczne w genach ATM, BRCA1/2, Rb1 i TP53.

Pierwszorzędowym punktem końcowym było PFS; dodatkowe punkty końcowe obejmowały przeżycie wolne od progresji radiologicznej, zdefiniowane jako rozwój nowych zmian w węzłach chłonnych, wewnątrz miednicy lub ognisk odległych, kości lub narządów trzewnych lub zgon. Zastosowano metodę Kaplana-Meiera, ze stratyfikacją według leczenia lub statusu mutacji wysokiego ryzyka. Mediana obserwacji dla całej grupy wyniosła 52,5 miesiąca.

Mediana PFS była dłużona w przypadku leczenia ukierunkowanego na przerzuty w porównaniu z obserwacją (HR 0,44; 95% CI 0,29 do 0,66; p <0,001), przy czym największą korzyść z leczenia ukierunkowanego na przerzuty odnotowano u pacjentów z obecnością mutacji wysokiego ryzyka (wysokie ryzyko, HR 0,05; brak wysokiego ryzyka, HR 0,42; p dla interakcji 0,12). W grupie poddanej leczeniu ukierunkowanemu na przerzuty PFS wyniosło 13,4 miesiąca u chorych bez mutacji wysokiego ryzyka w porównaniu z 7,5 miesiąca u chorych z mutacją wysokiego ryzyka (HR 0,53; 95% CI 0,25 do 1,11; p = 0,09). Odsetek PFS powyżej 4 lat po zastosowaniu leczenia ukierunkowanego na przerzuty wynosił 15–20%, niezależnie od statusu mutacji, co oznacza, że znaczny odsetek pacjentów uzyskuje trwałą odpowiedź.

Najlepsze wyniki leczenia ukierunkowanego na przerzuty w zakresie PFS obserwowano u chorych bez mutacji wysokiego ryzyka (mediana PFS 13,4 miesiąca), a najgorsze w przypadku obecności mutacji wysokiego ryzyka (mediana PFS 2,8 miesiąca). Sugeruje to, że pacjenci z rakiem gruczołu krokowego wrażliwym na kastrację z oligoprzerzutami bez mutacji wysokiego ryzyka mogą początkowo otrzymywać samo leczenie ukierunkowane na przerzuty. Jednocześnie autorzy zwracają uwagę na konieczność opracowania nowych paradygmatów leczenia u chorych z mutacjami wysokiego ryzyka.

Obecnie trwają badania z zastosowaniem skojarzenia z leczeniem systemowym (DART) lub radiofarmaceutykami (RAVENS), które mogą pomóc w zdefiniowaniu nowych paradygmatów i określeniu roli biomarkerów w tej populacji.

Autorzy badania wskazali też na ograniczenia wynikające z małej liczebności grupy chorych, u których przeprowadzono analizę genomiczną, co wskazuje na potrzebę prospektywnej walidacji.

Opracowanie: dr n. med. Katarzyna Stencel