Unikanie słońca równie niebezpieczne jak palenie tytoniu?

Opublikowane w marcu w Journal of Internal Medicine wyniki prowadzonej przez ponad 20 lat obserwacji prawie 30000 Szwedek pokazują, że oczekiwana długość życia u osób niepalących, ale unikających słońca, jest podobna jak u palaczy, którzy nie unikali opalania.

Uzyskane wyniki sugerują, że unikanie słońca jest czynnikiem ryzyka zgonu w podobnym stopniu co palenie tytoniu. W porównaniu z osobami, które najdłużej korzystały ze słońca, oczekiwana długość życia u osób unikających słońca ulegała skróceniu o 0,6 do 2,1 roku. Badacze z Karolinska University Hospital w Huddinge w Szwecji wykazali, że ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego oraz innych chorób, takich jak cukrzyca, stwardnienie rozsiane i choroby płuc było u kobiet korzystających za słońca mniejsze, niż u kobiet unikających słońca. Jedną z większych zalet przedstawionego badania jest wykrycie zależności od dawki – korzyści związane z ekspozycją na słońce były wprost proporcjonalne do wielkości ekspozycji. Badacze podkreślili też, że dłuższe oczekiwane życie u osób korzystających z kąpieli słonecznych jest obserwacją dość paradoksalną, przeczącą dotychczasowym poglądom, że ekspozycja na słońca zwiększa ryzyko niektórych rodzajów nowotworów, związanych właśnie z działaniem promieni słonecznych. Niemniej jednak jeśli już pojawią się nowotwory zależne od słońca u osób z dużą ekspozycją na promienie słoneczne, ich rokowanie jest lepsze. Podsumowując, jak zaznaczyli autorzy w publikacji w Medscape Medical News, kobiety powinny unikać nadmiernej ekspozycji na słońce, niemniej jednak zbyt mała ekspozycja może być nawet bardziej niebezpieczna niż się powszechnie uważa. Badacze przypomnieli, że w ich populacji zidentyfikowane dotychczas jako najgroźniejsze czynniki zagrażające życiu, związane ze stylem życia obejmują palenie tytoniu, nadwagę oraz brak aktywności fizycznej. Obecnie doszedł czwarty czynnik – unikanie słońca. Badanie wykazało też, że dotychczasowe zalecenia dotyczące ograniczenia ekspozycji na słońce, opracowane w Szwecji ponad 4 dekady temu, mogą prowadzić do rozwoju chorób, zwłaszcza że dotyczy to kraju, w którym maksymalny wskaźnik UV jest niski (< 3) przez ponad 9 miesięcy w ciągu roku. Sporo uwagi poświęcono też właściwemu zrozumieniu i odpowiedniemu stosowaniu ochrony przed słońcem. Oczywiście, zawsze lepiej stosować tego typu środki niż ich nie stosować, jednak warto rozważyć możliwe korzyści i ryzyko związane z ekspozycja na słońce w zależności od intensywności pigmentacji skóry. W ciągu 20 lat obserwacji badacze analizowali prospektywnie ekspozycję na słońce jako czynnik ryzyka zgonu niezależnie od przyczyny u 29518 kobiet, należących do kohorty Melanoma in Southern Sweden. W latach 1990-1992 do badania włączono kobiety w wieku 25 do 64 lat. Na początku obserwacji zbierano szczegółowe informacje, dotyczące zachowań związanych z ekspozycją na słońce oraz inne, dodatkowe dane, takie jak stan cywilny, poziom edukacji, palenie tytoniu, spożywanie alkoholu oraz liczba przebytych ciąż, które mogły mieć potencjalny wpływ na wyniki obserwacji. W przypadku palących kobiet, nawet w wieku 60 lat, zwiększona ekspozycja na słońce wydłużała oczekiwane życie o około 2 lata w okresie prowadzenia badania, w porównaniu z osobami palącymi, ale unikającymi słońca. Zwrócono też uwagę na pewne ograniczenia przedstawionego badania. Jednym z nich był brak możliwości różnicowania wpływu zachowań dotyczących ekspozycji na słońce i zdrowego stylu życia, badacze nie mieli też wglądu do informacji dotyczących aktywności fizycznej. Przedstawione wyniki są ważnym głosem w ciągłej dyskusji dotyczącej roli witaminy D w utrzymaniu zdrowia, jednak nie przynoszą one żadnych przełomowych rozstrzygnięć. Trudno ustalić, czy odnotowane w badaniu korzyści związane z ekspozycją na słońce wiążą się z działaniem witaminy D, promieniowaniem ultrafioletowym czy też być może jeszcze innymi, nieznanymi mechanizmami. Wymaga to dalszych badań choć jak dotychczas ustalono już, zgodnie z resztą z wcześniejszym badaniem irlandzkim, że brak ekspozycji na słońce zwiększa stopień złośliwości czerniaków i pogarsza rokowanie chorych na ten typ nowotworu.