Achalazja – przebieg choroby w obserwacji długoterminowej

Achalazja jest przewlekłą chorobą, zaliczaną do grupy pierwotnych zaburzeń motoryki przełyku, o nieznanej etiologii, prowadzącą niejednokrotnie do niedożywienia oraz istotnego pogorszenia jakości życia. Istotą choroby są zaburzenia relaksacji i wzmożone napięcie spoczynkowe dolnego zwieracza przełyku, z towarzyszącymi nieprawidłowościami funkcji motorycznej trzonu przełyku. Podstawą leczenia achalazji są interwencje endoskopowe, polegające na balonowym poszerzaniu przewężonego odcinka przełyku lub na ostrzykiwaniu toksyną botulinową. W wybranych przypadkach podejmuje się także leczenie operacyjne. W ostatnich latach bardzo dynamicznie rozwija się nowa metoda terapeutyczna – przezustna endoskopowa miotomia (ang. peroral endoscopic esophageal myotomy – POEM).

Pomimo istotnego postępu w tym zakresie, nadal nie wiadomo jaki jest długofalowy przebieg choroby i jaki wpływ na to mają podejmowane działania lecznicze, jako że większość danych na ten temat dotyczy obserwacji krótkoterminowych. Na łamach czasopisma Alimentary Pharmacology and Therapeutics ukazała się ciekawa praca, która częściowo uzupełnia ten brak wiedzy, w której autorzy z Mayo Clinic w Rochester (USA) przedstawiają losy chorych z achalazją w perspektywie ponad 10-letniej obserwacji.
Do tej retrospektywnej analizy włączono pacjentów, u których przeprowadzono zabieg pneumatycznej dylatacji lub których leczono operacyjnie metodą miotomii. Głównym punktem ocenianym była nawrotowość objawów w zależności od zastosowanego leczenia w obserwacji długoterminowej, który wynosił 17,5 ± 7,2 lat (10-40 lat). Spośród 150 pacjentów (112 leczonych operacyjnie i 38 endoskopowo), u 60,7% doszło do nawrotu objawów. W tej podgrupie nawrotowość dotyczyła 100% chorych poddanych terapii endoskopowej oraz 47% chorych poddanych chirurgicznej miotomii (p=0.008). Wszyscy pacjenci z nawrotem objawów leczeni pierwotnie dylatacją pneumatyczną, poddani zostali miotomii chirurgicznej w okresie około 4 lat (0-16 lat) od pierwszej interwencji terapeutycznej. Spośród 53 chorych, leczonych pierwotnie operacyjnie, u których doszło do pogorszenia przebiegu choroby – 16 poddano terapii endoskopowej, 11 – ponownej miotomii, a w 13 przypadkach stosowano leczenie łączone. Średni czas do podjęcia drugiej interwencji terapeutycznej wyniósł w tej podgrupie 6,9 lat (0-40 lat). Wykazano także, że chorzy leczeni miotomią chirurgiczną wymagali istotnie mniejszej ilości powtarzanej dylatacji endoskopowej oraz miotomii. 13 pacjentów rozwinęło na przestrzeni 40 lat zaawansowaną achalazję, definiowaną jako poszerzenie przełyku ≥ 6 cm i/lub wykazanie esowatej deformacji w badaniu radiologicznym.
Autorzy badania wysłali także do wszystkich zidentyfikowanych pacjentów ankietę, oceniającą długofalowe wyniki stosowanych technik leczenia achalazji, na którą odpowiedziało 62 pacjentów. Ankieta ta wykazała, że u 92% nie stwierdzano dysfagii lub miała ona łagodne nasilenie, 85% chorych zgłaszało występowanie regurgitacji rzadziej niż 1 raz w tygodniu, a 61% pacjentów doświadczało zgagi rzadziej niż raz w tygodniu.
Jak podkreślają w podsumowaniu autorzy badania, długofalowe wyniki leczenia achalazji są dobre, ale w celu ich osiągnięcia konieczne jest podjęcie często powtarzanych i złożonych interwencji terapeutycznych