Bóle głowy u kobiet - czy antykoncepcja łagodzi objawy?
Autor: Marta Koblańska
Data: 18.09.2018
Źródło: DM/thejournalofheadacheandpain.biomedcentral.com
Działy:
Aktualności w Lekarz POZ
Aktualności
Eksperci zrzeszeni w European Headache Federation (EHF) oraz the European Society of Contraception and Reproductive Health (ESCRH) na łamach The Journal of Headache and Pain opublikowali konsensus dotyczący stosowania etrogenów i gestagenów w zapobieganiu i leczeniu bólów głowy u kobiet w wieku rozrodczym.
Metaanaliza objęła 21 dużych badań klinicznych. W 11 badaniach leczenie stosowano szczególnie w zapobieganiu bólowi głowy, w 8 badaniach oceniano wpływ leczenia na bóle głowy u kobiet, które wymagały leczenia ze względu na antykoncepcję lub z powodów medycznych, w 2 badaniach nie stwierdzono konkretnie, czy leczenie zostało przepisane specjalnie w celu leczenia bólu głowy czy z innych wskazań.
Leki, które zostały ocenione pod kątem skuteczności w zapobieganiu i leczeniu migreny u kobiet w wieku rozrodczym obejmowały m.in. pigułkę zawierającą wyłącznie progestagen , doustną antykoncepcję dwuskładnikową (także tą ze skróconym odstępem między kolejnymi tabletkami oraz ze stosowaniem estrogenów w okresie przerwy między cyklami), doustną antykoncepcję dwuskładnikową z suplementacją estradiolem z plastrem podczas przerwy między kolejnymi tabletkami oraz preparaty antykoncepcyjne w plastrach.
Metaanaliza przeprowadzona według sprawdzonego algorytmu PRISMA ujawniła, że dostępne dowody dotyczące stosowania estrogenów i progestagenów u kobiet w wieku rozrodczym oraz ich wpływ na migrenę są ograniczone. Wszystkie dotychczasowe zalecenia zostały oparte na dowodach niskiej jakości. Siła rekomendacji została oceniona jako niska we wszystkich przypadkach. Ponadto, większość strategii stosowania antykoncepcji hormonalnej oceniano w warunkach ginekologicznych u kobiet, które wymagały estrogenów i/lub progestagenów w celu zapobiegania ciąży lub z powodów medycznych. Znacznie bardziej ograniczone są dowody na skuteczność tych leków w sytuacjach bólów głowy u kobiet, które nie ich wymagają ze względów ginekologicznych.
Dostępne dane, choć bardzo słabe, wskazują, że pigułka desogestrelu 75 μg/dobę jest opcją, która może przynieść korzyści w łagodzeniu objawów migreny, może także zmniejszać częstość jej epizodów. Z punktu widzenia ryzyka sercowo-naczyniowego u kobiet z migreną jest to również stosunkowo bezpieczna forma terapii. Jednak był on skierowany wyłącznie do kobiet, które wymagały stosowania antykoncepcji lub wymagały desogestrelu ze względów medycznych, a żadne badania nie miały na celu oceny tego leku jako szczególnej opcji terapeutycznej dla kobiet z migreną. Należy zauważyć, że u niektórych pacjentów pigułka desogestrelu może nasilić migrenę lub być związana z jej początkiem.
Rozszerzony schemat antykoncepcji dwuskałdnikowej doustnej (z plastrem między cyklami) jest kolejną strategią do rozważenia u kobiet z migreną. W porównaniu ze schematami z odstępami bez hormonów strategia ta wydaje się bardziej korzystna. Jednak nawet w tym przypadku dane są ograniczone. Ta opcja nie jest zalecana dla kobiet z dodatkowymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego (niebezpieczeństwo żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej). Chociaż żadne badania nie dotyczyły konkretnie tej kwestii, dostępna literatura sugeruje wypróbowanie takiej formy terapii dla kobiet cierpiących na bóle głowy z odstawienia estrogenów, szczególnie kobiety już doświadczające bólu głowy lub migreny podczas okresu bezobjawowego. Mniej pewna jest opcja skróconego odstępu między kolejnymi tabletkami. Nie znaleziono żadnych kwalifikujących się badań oceniających wpływ doustnej dwuskładnikowej antykoncepcji w schemacie 21/7. Jest tak zapewne dlatego, że obserwacyjne badania epidemiologiczne wskazały, że ta metoda antykoncepcji wiąże się z d występowaniem migreny de novo lub pogarszaniem jej przebiegu u znacznej części kobiet, chociaż żadne badania nie wykazują, czy ataki mają miejsce podczas przyjmowania pigułek czy podczas okresu bez tabletek. Ważne jest, aby pamiętać, że u niektórych pacjentów migrena może ulec poprawie w trakcie takiego postępowania, ale nie ma narzędzi ani cech klinicznych, które pozwoliłyby przewidzieć przebieg choroby. U kobiet, które mają miesiączkowe napady migreny opcją terapeutyczną może być podawanie żelu estradiolowego. Jednak ta opcja może być związana z opóźnionym bólem głowy i jest możliwa tylko u tych, którzy mają przewidywalne krwawienie i przewidywalną migrenę.
Obecnie dostępne dowody są słabej jakości i potrzebne są dalsze badania, aby wyjaśnić, jakie są najlepsze opcje terapii estrogenami i progestagenami u kobiet z migreną. Powinny również ustalić, czy omawiane leczenie może być stosowane w leczeniu migreny w poszczególnych grupach kobiet (z uwzględnieniem schorzeń współistniejących).
Leki, które zostały ocenione pod kątem skuteczności w zapobieganiu i leczeniu migreny u kobiet w wieku rozrodczym obejmowały m.in. pigułkę zawierającą wyłącznie progestagen , doustną antykoncepcję dwuskładnikową (także tą ze skróconym odstępem między kolejnymi tabletkami oraz ze stosowaniem estrogenów w okresie przerwy między cyklami), doustną antykoncepcję dwuskładnikową z suplementacją estradiolem z plastrem podczas przerwy między kolejnymi tabletkami oraz preparaty antykoncepcyjne w plastrach.
Metaanaliza przeprowadzona według sprawdzonego algorytmu PRISMA ujawniła, że dostępne dowody dotyczące stosowania estrogenów i progestagenów u kobiet w wieku rozrodczym oraz ich wpływ na migrenę są ograniczone. Wszystkie dotychczasowe zalecenia zostały oparte na dowodach niskiej jakości. Siła rekomendacji została oceniona jako niska we wszystkich przypadkach. Ponadto, większość strategii stosowania antykoncepcji hormonalnej oceniano w warunkach ginekologicznych u kobiet, które wymagały estrogenów i/lub progestagenów w celu zapobiegania ciąży lub z powodów medycznych. Znacznie bardziej ograniczone są dowody na skuteczność tych leków w sytuacjach bólów głowy u kobiet, które nie ich wymagają ze względów ginekologicznych.
Dostępne dane, choć bardzo słabe, wskazują, że pigułka desogestrelu 75 μg/dobę jest opcją, która może przynieść korzyści w łagodzeniu objawów migreny, może także zmniejszać częstość jej epizodów. Z punktu widzenia ryzyka sercowo-naczyniowego u kobiet z migreną jest to również stosunkowo bezpieczna forma terapii. Jednak był on skierowany wyłącznie do kobiet, które wymagały stosowania antykoncepcji lub wymagały desogestrelu ze względów medycznych, a żadne badania nie miały na celu oceny tego leku jako szczególnej opcji terapeutycznej dla kobiet z migreną. Należy zauważyć, że u niektórych pacjentów pigułka desogestrelu może nasilić migrenę lub być związana z jej początkiem.
Rozszerzony schemat antykoncepcji dwuskałdnikowej doustnej (z plastrem między cyklami) jest kolejną strategią do rozważenia u kobiet z migreną. W porównaniu ze schematami z odstępami bez hormonów strategia ta wydaje się bardziej korzystna. Jednak nawet w tym przypadku dane są ograniczone. Ta opcja nie jest zalecana dla kobiet z dodatkowymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego (niebezpieczeństwo żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej). Chociaż żadne badania nie dotyczyły konkretnie tej kwestii, dostępna literatura sugeruje wypróbowanie takiej formy terapii dla kobiet cierpiących na bóle głowy z odstawienia estrogenów, szczególnie kobiety już doświadczające bólu głowy lub migreny podczas okresu bezobjawowego. Mniej pewna jest opcja skróconego odstępu między kolejnymi tabletkami. Nie znaleziono żadnych kwalifikujących się badań oceniających wpływ doustnej dwuskładnikowej antykoncepcji w schemacie 21/7. Jest tak zapewne dlatego, że obserwacyjne badania epidemiologiczne wskazały, że ta metoda antykoncepcji wiąże się z d występowaniem migreny de novo lub pogarszaniem jej przebiegu u znacznej części kobiet, chociaż żadne badania nie wykazują, czy ataki mają miejsce podczas przyjmowania pigułek czy podczas okresu bez tabletek. Ważne jest, aby pamiętać, że u niektórych pacjentów migrena może ulec poprawie w trakcie takiego postępowania, ale nie ma narzędzi ani cech klinicznych, które pozwoliłyby przewidzieć przebieg choroby. U kobiet, które mają miesiączkowe napady migreny opcją terapeutyczną może być podawanie żelu estradiolowego. Jednak ta opcja może być związana z opóźnionym bólem głowy i jest możliwa tylko u tych, którzy mają przewidywalne krwawienie i przewidywalną migrenę.
Obecnie dostępne dowody są słabej jakości i potrzebne są dalsze badania, aby wyjaśnić, jakie są najlepsze opcje terapii estrogenami i progestagenami u kobiet z migreną. Powinny również ustalić, czy omawiane leczenie może być stosowane w leczeniu migreny w poszczególnych grupach kobiet (z uwzględnieniem schorzeń współistniejących).
