Chory z dusznością – czy to może być niewydolność serca?

Typowymi objawami podmiotowymi HF są duszność, nadmierna męczliwość i obrzęki wokół kostek. Najczęściej towarzyszą im objawy przedmiotowe, takie jak zastój w krążeniu płucnym czy poszerzenie żył szyjnych.

Niewydolność serca (heart failure – HF) to stan kliniczny, w którego przebiegu w wyniku nieprawidłowości struktury i/lub czynności serca dochodzi do zmniejszenia pojemności minutowej serca w stosunku do zapotrzebowania metabolicznego tkanek lub odpowiednia pojemność minutowa jest utrzymywana dzięki podwyższeniu ciśnień napełniania serca. Typowymi objawami podmiotowymi HF są duszność, nadmierna męczliwość i obrzęki wokół kostek. Najczęściej towarzyszą im objawy przedmiotowe, takie jak zastój w krążeniu płucnym czy poszerzenie żył szyjnych (tab. 1) [1]. Do niewydolności serca mogą prowadzić zaburzenia nie tylko w obrębie mięśnia serca, ale też obejmujące osierdzie, wsierdzie, zastawki serca, duże naczynia, a także zaburzenia rytmu serca. Warunkiem rozpoznania HF jest potwierdzenie w badaniach obrazowych (najczęściej echokardiografii) nieprawidłowości struktury i czynności serca [1–3].

Niewydolność serca jest klasyfikowana w zależności od wielkości frakcji wyrzutowej lewej komory (LVEF) na 3 typy (tab. 2) [1]. Należy podkreślić, że ze względów praktycznych niewydolność serca z zachowaną i z pośrednią LVEF mogą być traktowane podobnie (podobne kryteria diagnostyczne z wyjątkiem wielkości LVEF, podobne postępowanie terapeutyczne).

Duszność jest objawem niespecyficznym. To subiektywne uczucie braku powietrza i trudności w oddychaniu [4]. Może występować podczas wysiłku lub w spoczynku, napadowo lub przewlekle. Duszność występuje w niewydolności serca, ale również w chorobach układu oddechowego, układu nerwowo-mięśniowego, w istotnej niedokrwistości, u osób otyłych, może mieć tło psychogenne. Duszność występująca w kilka minut po przyjęciu pozycji leżącej, ustępująca po przyjęciu pozycji siedzącej lub stojącej jest nazywana dusznością typu orthopnoe. Ten rodzaj duszności jest typowy dla niewydolności serca. Natomiast napadowa duszność nocna występuje często również w przewlekłych chorobach układu oddechowego (m.in. POChP, rozstrzenie oskrzeli, obturacyjny bezdech senny). Także męczliwość jest objawem niespecyficznym, podobnie jak obrzęki kończyn dolnych [4].

Rozpoznanie niewydolności serca o nieostrym początku objawów w praktyce lekarza POZ lub poradni kardiologicznej ma ułatwić algorytm zaproponowany przez ekspertów Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego, który jest oparty na ocenie prawdopodobieństwa HF [1]. Podejrzenie HF nasuwają określone dane z wywiadu, nieprawidłowości w badaniu przedmiotowym i/lub w spoczynkowym badaniu EKG (tab. 3).

Jeśli u pacjenta występuje jakakolwiek nieprawidłowość w tych badaniach, należy ocenić stężenie peptydów natriuretycznych (NT-proBNP lub BNP), jeśli takie badanie jest dostępne. Osoby z podwyższonymi stężeniami należy skierować na badanie echokardiograficzne (echo). Jeśli natomiast nie można wykonać oznaczeń stężeń peptydów natriuretycznych, należy chorego z podejrzeniem HF skierować bezpośrednio na echo.
Oznaczanie stężeń peptydów natriuretycznych w diagnostyce HF ma większą wartość w wykluczaniu niż w potwierdzaniu rozpoznania. Podwyższone stężenia tych peptydów występują bowiem również w innych sytuacjach klinicznych (tab. 4) [5]. Badanie echokardiograficzne pozwala potwierdzić lub wykluczyć HF, a także ocenić nieprawidłowości struktury serca i mechanizmy jego dysfunkcji. Należy je wykonać w celu kwalifikacji do farmakoterapii oraz elektroterapii (zastosowania ICD, CRT). Jest zalecane w ocenie wad zastawkowych serca i czynności prawej komory w kwalifikacji do korekcji wady oraz w ocenie serca pacjentów stosujących potencjalnie kardiotoksyczne leki.

Pełna treść artykułu tutaj