Czas na indywidualizację leczenia pacjentów z cukrzycą
Autor: Mariusz Bryl
Data: 01.03.2016
Źródło: KG/MB
Co należy uwzględnić określając cele i dokonując wyboru strategii terapeutycznej u chorego na cukrzycę, roli wyrównywania wartości ciśnienia tętniczego, zasadach żywienia, sposobach zmniejszenia masy ciała oraz o indywidualizacji leczenia takich pacjentów mówiła – dr Magdalena Kujawska-Łuczak z Katedry i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego UMP podczas konferencji – Nowości w chorobach wewnętrznych 2016.
Cukrzyca typu 2 jest już epidemią XXI. W Polsce choruje na nią trzy miliony osób, a około milion jest niezdiagnozowanych. Rocznie z powodu cukrzycy i jej powikłań umiera 20 tys. osób. Wytyczne PTD bardzo szczegółowo omawiają jak badać cukrzycę. Diagnostykę w zakresie próby doustnego obciążenia glukozą należy wykonywać bez wcześniejszego ograniczania spożycia węglowodanów; w godzinach porannych; u osoby będącej na czczo, wypoczętej, po przespanej nocy; u osoby z nietolerancją glukozy (tj. stanem przedcukrzycowym) przyjmującej z tego powodu metforminę należy przerwać jej stosowanie na co najmniej tydzień przed OGTT. Z uwagi na to, że cukrzyca jest chorobą przewlekłą, wywołującą powikłania pod pojęciem celów leczenia cukrzycy należy rozumieć uzyskanie wartości docelowych w zakresie Glikemii – HbA1c, ciśnienia tętniczego, lipidogramu, masy ciała.
Ekspert zwróciła uwagę, iż obecnie kładziony jest duży nacisk na indywidualizację leczenia pacjentów. U każdego chorego na cukrzycę, zwłaszcza cukrzycę typu 2, określając cele
i dokonując wyboru strategii terapeutycznej, należy uwzględnić wiele elementów, m.in.
obraz choroby – czas trwania cukrzycy, oczekiwaną długość życia, występowanie poważnych powikłań naczyniowych cukrzycy i istotnych chorób towarzyszących; stopień ryzyka wystąpienia hipoglikemii i jej ewentualne konsekwencje; postawę pacjenta i spodziewane zaangażowanie w leczenie (także osób z jego otoczenia) oraz stopień edukacji pacjenta. W procesie leczenia istotne jest wyrównywanie wartości ciśnienia tętniczego. Nowe wytyczne wskazują parametry <140/<90 mmHg. Wytyczne podkreślają także rolę dobowego monitorowania ciśnienia tętniczego. U chorych na cukrzycę często stwierdza się nadciśnienie nocne, lub nadciśnienie maskowane – w gabinecie lekarskim jest niższe, niż podczas pomiarów wykonywanych w domu.
Dr Magdalena Kujawska-Łuczak mówiła także o zasadach żywienia chorego na cukrzycę. Tegoroczne wytyczne zwracają m.in. uwagę na indeks glikemiczny, który nie powinien przekraczać 55 IG. Ponadto chorych na cukrzycę należy zachęcać do częstego i regularnego spożywania posiłków,
kontrolowania ilości spożywanych węglowodanów w całej diecie i poszczególnych posiłkach,
ograniczenia węglowodanów prostych, w tym cukrów dodanych. Współczesny model terapii odnosi się także do zmniejszenia masy ciała. – Wytyczne mówią o tym, że droga, którą dążymy do tego celu jest drogą indywidualną. Zmniejszenie masy ciała około 0,5–1 kg/tydzień o co najmniej 5 proc. przynosi wymierną poprawę kontroli glikemii. W przypadku zalecanego wysiłku fizycznego pacjentom warto polecać szybki – do zadyszki spacer, 3–5 razy w tygodniu. Wytyczne PTD 2016 podkreślają także zalety nordic walking, jako zdrową i bezpieczną alternatywę spaceru – mówiła.
W przypadku kryteriów rozpoczęcia leczenia insuliną w cukrzycy typu 2 są: niedawno rozpoznana cukrzyca (z możliwością powrotu do typowego algorytmu), glikemia ≥ 300 mg/dl (16,7 mmol/l) ze współistniejącymi objawami klinicznymi hiperglikemii, nieskuteczność leków doustnych (HbA1c > 7%, mimo intensyfikacji terapii behawioralnej). Wytyczne mówią także, że zastosowanie analogów długodziałających vs. insulina NPH zmniejsza ryzyko hipoglikemii nocnych i ciężkich.
Ekspert zwróciła uwagę, iż obecnie kładziony jest duży nacisk na indywidualizację leczenia pacjentów. U każdego chorego na cukrzycę, zwłaszcza cukrzycę typu 2, określając cele
i dokonując wyboru strategii terapeutycznej, należy uwzględnić wiele elementów, m.in.
obraz choroby – czas trwania cukrzycy, oczekiwaną długość życia, występowanie poważnych powikłań naczyniowych cukrzycy i istotnych chorób towarzyszących; stopień ryzyka wystąpienia hipoglikemii i jej ewentualne konsekwencje; postawę pacjenta i spodziewane zaangażowanie w leczenie (także osób z jego otoczenia) oraz stopień edukacji pacjenta. W procesie leczenia istotne jest wyrównywanie wartości ciśnienia tętniczego. Nowe wytyczne wskazują parametry <140/<90 mmHg. Wytyczne podkreślają także rolę dobowego monitorowania ciśnienia tętniczego. U chorych na cukrzycę często stwierdza się nadciśnienie nocne, lub nadciśnienie maskowane – w gabinecie lekarskim jest niższe, niż podczas pomiarów wykonywanych w domu.
Dr Magdalena Kujawska-Łuczak mówiła także o zasadach żywienia chorego na cukrzycę. Tegoroczne wytyczne zwracają m.in. uwagę na indeks glikemiczny, który nie powinien przekraczać 55 IG. Ponadto chorych na cukrzycę należy zachęcać do częstego i regularnego spożywania posiłków,
kontrolowania ilości spożywanych węglowodanów w całej diecie i poszczególnych posiłkach,
ograniczenia węglowodanów prostych, w tym cukrów dodanych. Współczesny model terapii odnosi się także do zmniejszenia masy ciała. – Wytyczne mówią o tym, że droga, którą dążymy do tego celu jest drogą indywidualną. Zmniejszenie masy ciała około 0,5–1 kg/tydzień o co najmniej 5 proc. przynosi wymierną poprawę kontroli glikemii. W przypadku zalecanego wysiłku fizycznego pacjentom warto polecać szybki – do zadyszki spacer, 3–5 razy w tygodniu. Wytyczne PTD 2016 podkreślają także zalety nordic walking, jako zdrową i bezpieczną alternatywę spaceru – mówiła.
W przypadku kryteriów rozpoczęcia leczenia insuliną w cukrzycy typu 2 są: niedawno rozpoznana cukrzyca (z możliwością powrotu do typowego algorytmu), glikemia ≥ 300 mg/dl (16,7 mmol/l) ze współistniejącymi objawami klinicznymi hiperglikemii, nieskuteczność leków doustnych (HbA1c > 7%, mimo intensyfikacji terapii behawioralnej). Wytyczne mówią także, że zastosowanie analogów długodziałających vs. insulina NPH zmniejsza ryzyko hipoglikemii nocnych i ciężkich.
