Długowieczność a aktywność fizyczna. Więcej nie znaczy lepiej?
Czy długotrwała aktywność fizyczna może wpływać na umieralność i starzenie biologiczne? Naukowcy z Uniwersytetu Jyväskylä w Finlandii postanowili odpowiedzieć na to pytanie i dokonali zaskakującego odkrycia.
Naukowcy z Finlandii wykazali, że umiarkowana aktywność fizyczna miała najbardziej znaczący pozytywny wpływ na długowieczność, zmniejszając umieralność o 7 proc. w okresie 30 lat.
Co ciekawe, wyższy poziom aktywności fizycznej nie wiązał się z dodatkowymi korzyściami w zakresie śmiertelności. Badanie zostało opublikowane w czasopiśmie „European Journal of Epidemiology”.
30-letnie badanie bliźniąt
Badanie – prowadzone przez dr Annę Kankaanpää z Centrum Badań Gerontologicznych (GEREC) na Wydziale Sportu i Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu w Jyväskylä – objęło 22 750 bliźniąt urodzonych przed 1958 rokiem. Dane dotyczące aktywności fizycznej w czasie wolnym zebrano od uczestników w latach 1975, 1981 i 1990, a obserwację śmiertelności prowadzono do 2020 roku.
Naukowcy zbadali również, w jaki sposób aktywność fizyczna wpływa na starzenie biologiczne, mierzone za pomocą „zegarów” epigenetycznych, oraz jej wpływ na istniejące ryzyko chorób genetycznych.
Uczestnicy zostali podzieleni na cztery grupy z uwzględnieniem ich poziomu aktywności za pomocą zwalidowanego kwestionariusza, który mierzył ekwiwalenty metaboliczne w godzinach/dobę: siedzący, umiarkowanie aktywny, aktywny i wysoce aktywny. Aktywność fizyczną oceniano przez okres 15 lat, a wskaźniki umieralności oceniano po 30 latach obserwacji.
Wytyczne dotyczące ćwiczeń
Światowa Organizacja Zdrowia zaleca 150–300 minut umiarkowanej lub 75–150 minut intensywnej aktywności fizycznej tygodniowo. Naukowcy wykorzystali te zalecenia do zbadania ich wpływu na śmiertelność i ryzyko chorób genetycznych. Zdaniem badaczy jednak przestrzeganie tych zaleceń nie zmniejsza śmiertelności ani nie zmniejsza ryzyka wystąpienia chorób genetycznych. Wśród par bliźniąt, w których jedno przestrzegało wytycznych przez 15 lat, a drugie nie, nie było istotnej różnicy w śmiertelności.
Naukowcy zasugerowali, że potencjalne błędy w badaniach obserwacyjnych mogły prowadzić do pozytywnego związku między aktywnością fizyczną a ryzykiem śmiertelności. Pomimo uwzględnienia różnych potencjalnych czynników zakłócających i długiego okresu obserwacji badanie to nie potwierdziło tego związku.
– W naszych badaniach staraliśmy się uwzględnić różne źródła uprzedzeń, a w połączeniu z długim okresem obserwacji nie mogliśmy potwierdzić, że przestrzeganie wytycznych dotyczących aktywności fizycznej zmniejsza ryzyko genetycznych chorób sercowo-naczyniowych lub przyczynowo zmniejsza śmiertelność – powiedziała współautorka badania dr Laura Joensuu.
Łącznik w kształcie litery U
W podgrupie bliźniąt, które dostarczyły próbki krwi, naukowcy zaobserwowali związek w kształcie litery U między aktywnością fizyczną w czasie wolnym a starzeniem się biologicznym. Zarówno grupa prowadząca siedzący tryb życia, jak i grupa wysoce aktywna była biologicznie starsza niż grupa umiarkowanie aktywna.
Nawet po uwzględnieniu różnych czynników związanych ze stylem życia grupa wysoce aktywna była średnio o 1,2 roku biologicznie starsza niż grupa umiarkowanie aktywna i o 1,6 roku starsza niż grupa aktywna.
– Biologiczne starzenie się zostało przyspieszone u osób, które ćwiczyły najmniej i najwięcej – powiedziała współautorka badania Elina Sillanpää, profesor w GEREC.
Ponieważ naukowcy nie byli w stanie ustalić istotnego związku między długotrwałą aktywnością fizyczną a wolniejszym starzeniem się biologicznym, doszli do wniosku, że wiek biologiczny może nie wpływać bezpośrednio na związek między aktywnością fizyczną a zmniejszoną umieralność.
Naukowcy przyznali, że dane obserwacyjne są ograniczone, ponieważ mogą być zniekształcone przez różne czynniki związane ze stylem życia, takie jak palenie tytoniu lub spożywanie alkoholu.
– Ukryty stan przed chorobą może ograniczać aktywność fizyczną i ostatecznie prowadzić do śmierci, a nie sam brak ruchu – powiedział dr Sillanpää. Może to zniekształcić krótkoterminowy związek między aktywnością fizyczną a umieralnością.
Złożone interakcje
Wyniki te wskazują, że na związek między aktywnością fizyczną a ogólną umieralnością wpływa wiele oddziałujących na siebie czynników. Widoczny związek między aktywnością fizyczną w czasie wolnym a niższą umieralnością może odzwierciedlać ogólny dobry stan zdrowia i styl życia uczestników.
Naukowcy spekulowali, że ogólnie zdrowy styl życia może mieć bardziej pozytywny wpływ na wiek biologiczny niż samo utrzymanie wysokiego poziomu aktywności fizycznej.
