123RF
Kaszel – pułapki diagnostyki ►
Redaktor: Bogusz Soiński
Data: 13.12.2021
Źródło: konferencja Pułapki Codziennej Praktyki Lekarskiej
| Tagi: | Marta Dąbrowska, kaszel |
– Kaszel bardzo istotnie upośledza jakość życia, prowadząc do występowania wielu dolegliwości, których część pacjenci ukrywają. Przewlekłe kasłanie prowadzi do obniżenia nastroju, do różnych frustracji i obaw związanych ze stanem zdrowia, a w dobie pandemii dodatkowo niesamowicie alienuje społecznie chorych – tłumaczy dr hab. n. med. Marta Dąbrowska.
U osób dorosłych kaszel klinicznie dzielimy na ostry, podostry i przewlekły. W diagnostyce kaszlu ostrego – na podstawie wywiadów, badania przedmiotowego, wykluczenia narażenia na czynniki szkodliwe i objawów alarmowych – należy wyeliminować choroby zagrażające życiu: zapalenie płuc, ciężkie zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc / astmy, niewydolność serca, zatorowość płucną.
– Jeżeli wykluczymy objawy alarmowe, a badanie przedmiotowe jest prawidłowe, to w ponad 90 proc. przypadków kaszel ostry wynika z infekcji górnych dróg oddechowych, najczęściej o etiologii wirusowej – mówi dr hab. n. med. Marta Dąbrowska z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Ekspertka omawia pułapki w diagnozowaniu kaszlu, przedstawiając również konkretne przypadki.
Na świecie przewlekły kaszel najczęściej dotyka osób między 40. a 70. rokiem życia, a prawie dwie trzecie stanowią kobiety. Dr Dąbrowska wyjaśnia, dlaczego częściej kaszlą kobiety: – Różne próby prowokacyjne wskazały, że mają one niższy próg wrażliwości odruchu kaszlu, a z badań dotyczących funkcjonalnego MRI wiemy, że inne regiony ośrodkowego układu nerwowego są pobudzane w czasie stymulacji kaszlu, co sugeruje, że powyższa wrażliwość ma nie tylko podłoże obwodowe, ale i ośrodkowe.
Jak często kaszlą chorzy z przewlekłym kaszlem? Dlaczego wpływa on negatywnie na jakość życia pacjentów?
– Kaszel bardzo istotnie upośledza jakość życia chorych, prowadząc do występowania wielu dolegliwości, których część pacjenci ukrywają. Często skarżą się na bóle głowy, gardła, chrypkę, zaburzenia snu, bardzo rzadko natomiast przyznają się do nietrzymania moczu, omdleń czy wymiotów w przebiegu napadów kaszlu. Przewlekłe kasłanie prowadzi do obniżenia nastroju, do różnych frustracji i obaw związanych ze stanem zdrowia, a w dobie pandemii dodatkowo niesamowicie alienuje społecznie tych chorych – tłumaczy dr Dąbrowska.
Specjalistka w dziedzinie pneumonologii szczegółowo opowiada, jak radzić sobie z diagnostyką chorych z przewlekłym kaszlem, żeby nie wpadać w pułapki. Powodem mogą być np. astma, kaszlowy wariant astmy albo nieastmatyczne eozynofilowe zapalenie oskrzeli. A kiedy rozpoznać kaszel związany z refluksem żołądkowo-przełykowym?
Dr Dąbrowska wymienia też inne przyczyny przewlekłego kaszlu: rozstrzenie oskrzeli, zakażenia, obturacyjny bezdech senny, zaburzenia połykania, zapalenie oskrzelików, tracheobronchopatię osteochondroplastyczną, dysfunkcję fałdów głosowych, wadę serca, zaburzenia rytmu serca.
– Skuteczność leczenia przewlekłego kaszlu jest ograniczona. Od 5 do 10 proc. wszystkich kaszlących przewlekle nie reaguje na leczenie, podobnie jak ok. 40 proc. kierowanych do ośrodków specjalistycznych. Obecnie podkreśla się nie tylko nadwrażliwość odruchu kaszlu, lecz także – i być może to jest główna przyczyna – upośledzoną zdolność do wyhamowywania kaszlu – ekspertka omawia patomechanizm kaszlu o niejasnej przyczynie.
Dr hab. n. med. Marta Dąbrowska przedstawia też różne fenotypy przewlekłego kaszlu oraz skuteczność terapii mowy (terapii logopedyczno-behawioralnej) i leków działających ośrodkowo w leczeniu uporczywego kaszlu. Podsumowuje i zestawia ze sobą pułapki w diagnostyce i leczeniu kaszlu ostrego i przewlekłego.
Wykład „Kaszel – pułapki diagnostyki” został zaprezentowany podczas konferencji Pułapki Codziennej Praktyki Lekarskiej Wydawnictwa Termedia (kierownictwo naukowe: prof. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak).
– Jeżeli wykluczymy objawy alarmowe, a badanie przedmiotowe jest prawidłowe, to w ponad 90 proc. przypadków kaszel ostry wynika z infekcji górnych dróg oddechowych, najczęściej o etiologii wirusowej – mówi dr hab. n. med. Marta Dąbrowska z Kliniki Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
Ekspertka omawia pułapki w diagnozowaniu kaszlu, przedstawiając również konkretne przypadki.
Pacjentka 1. Brak dowodów na skuteczność leków
Bardzo typowa sytuacja – niepaląca 35-latka bez chorób przewlekłych z objawami infekcji górnych dróg oddechowych z suchym kaszlem od 2 tygodni. Kobieta prosi o przepisanie konkretnych lekarstw. Czy należy ulec prośbom? Czy stosować antybiotyki, wziewne glikokortykosteroidy w ostrym kaszlu?
Bardzo typowa sytuacja – niepaląca 35-latka bez chorób przewlekłych z objawami infekcji górnych dróg oddechowych z suchym kaszlem od 2 tygodni. Kobieta prosi o przepisanie konkretnych lekarstw. Czy należy ulec prośbom? Czy stosować antybiotyki, wziewne glikokortykosteroidy w ostrym kaszlu?
Na świecie przewlekły kaszel najczęściej dotyka osób między 40. a 70. rokiem życia, a prawie dwie trzecie stanowią kobiety. Dr Dąbrowska wyjaśnia, dlaczego częściej kaszlą kobiety: – Różne próby prowokacyjne wskazały, że mają one niższy próg wrażliwości odruchu kaszlu, a z badań dotyczących funkcjonalnego MRI wiemy, że inne regiony ośrodkowego układu nerwowego są pobudzane w czasie stymulacji kaszlu, co sugeruje, że powyższa wrażliwość ma nie tylko podłoże obwodowe, ale i ośrodkowe.
Jak często kaszlą chorzy z przewlekłym kaszlem? Dlaczego wpływa on negatywnie na jakość życia pacjentów?
– Kaszel bardzo istotnie upośledza jakość życia chorych, prowadząc do występowania wielu dolegliwości, których część pacjenci ukrywają. Często skarżą się na bóle głowy, gardła, chrypkę, zaburzenia snu, bardzo rzadko natomiast przyznają się do nietrzymania moczu, omdleń czy wymiotów w przebiegu napadów kaszlu. Przewlekłe kasłanie prowadzi do obniżenia nastroju, do różnych frustracji i obaw związanych ze stanem zdrowia, a w dobie pandemii dodatkowo niesamowicie alienuje społecznie tych chorych – tłumaczy dr Dąbrowska.
Specjalistka w dziedzinie pneumonologii szczegółowo opowiada, jak radzić sobie z diagnostyką chorych z przewlekłym kaszlem, żeby nie wpadać w pułapki. Powodem mogą być np. astma, kaszlowy wariant astmy albo nieastmatyczne eozynofilowe zapalenie oskrzeli. A kiedy rozpoznać kaszel związany z refluksem żołądkowo-przełykowym?
Pacjentka 2. Pułapki diagnostyczne
Niepaląca 58-letnia kobieta z suchym, męczącym kaszlem od 4 miesięcy i przewlekłym umiarkowanie nasilonym nieżytem nosa od kilku lat z okresami upośledzonej drożności, ze spadkiem tolerancji wysiłku, z nadciśnieniem tętniczym, hipercholesterolemią i wskaźnikiem masy ciała wynoszącym 28.
Niepaląca 58-letnia kobieta z suchym, męczącym kaszlem od 4 miesięcy i przewlekłym umiarkowanie nasilonym nieżytem nosa od kilku lat z okresami upośledzonej drożności, ze spadkiem tolerancji wysiłku, z nadciśnieniem tętniczym, hipercholesterolemią i wskaźnikiem masy ciała wynoszącym 28.
Dr Dąbrowska wymienia też inne przyczyny przewlekłego kaszlu: rozstrzenie oskrzeli, zakażenia, obturacyjny bezdech senny, zaburzenia połykania, zapalenie oskrzelików, tracheobronchopatię osteochondroplastyczną, dysfunkcję fałdów głosowych, wadę serca, zaburzenia rytmu serca.
– Skuteczność leczenia przewlekłego kaszlu jest ograniczona. Od 5 do 10 proc. wszystkich kaszlących przewlekle nie reaguje na leczenie, podobnie jak ok. 40 proc. kierowanych do ośrodków specjalistycznych. Obecnie podkreśla się nie tylko nadwrażliwość odruchu kaszlu, lecz także – i być może to jest główna przyczyna – upośledzoną zdolność do wyhamowywania kaszlu – ekspertka omawia patomechanizm kaszlu o niejasnej przyczynie.
Pacjent 3. Kaszel oporny na leczenie
Nigdy niepalący mężczyzna w wieku 45 lat, z opornym na poprzednie leczenie suchym kaszlem od 17 lat, m.in. z upośledzoną drożnością nosa, częstym katarem i pochrząkiwaniem, skrzywieniem przegrody nosa, nadciśnieniem tętniczym i autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy.
Nigdy niepalący mężczyzna w wieku 45 lat, z opornym na poprzednie leczenie suchym kaszlem od 17 lat, m.in. z upośledzoną drożnością nosa, częstym katarem i pochrząkiwaniem, skrzywieniem przegrody nosa, nadciśnieniem tętniczym i autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy.
Dr hab. n. med. Marta Dąbrowska przedstawia też różne fenotypy przewlekłego kaszlu oraz skuteczność terapii mowy (terapii logopedyczno-behawioralnej) i leków działających ośrodkowo w leczeniu uporczywego kaszlu. Podsumowuje i zestawia ze sobą pułapki w diagnostyce i leczeniu kaszlu ostrego i przewlekłego.
Wykład „Kaszel – pułapki diagnostyki” został zaprezentowany podczas konferencji Pułapki Codziennej Praktyki Lekarskiej Wydawnictwa Termedia (kierownictwo naukowe: prof. dr hab. n. med. Leszek Czupryniak).
