Korzyści stosowania leków antymuskarynowych u chorych na astmę oskrzelową

Leki antymuskarynowe krótkodziałające (SAMA) od wielu lat znajdywały zastosowanie jako leki bronchodilatacyjne u chorych na astmę. Co prawda ich początek działania, który następuje po około 30 minutach, ograniczał stosowanie tego leku jako doraźnego, jednak przez wiele lat w wytycznych GINA znajdował miejsce jako dodatkowy lek bronchodilatacyjny, stosowany zwłaszcza wobec braku pełnej kontroli astmy.

Publikowane prace wskazywały na zmniejszenie objawów przy zastosowaniu tego leku u chorych z niepełną kontrolą astmy. Wobec wstępnych danych wskazujących na korzyści stosowania tej grupy u chorych na astmę oskrzelową wiązano nadzieje z wprowadzeniem cząsteczki długodziałającej (LAMA), właśnie w tej grupie chorych. Początkowo LAMA znalazły miejsce u chorych, u których współistniały cechy astmy i POChP – czyli zespole nakładania astma/ POChP (ang ACOS). Ostatnio jednak pojawiły się liczne publikacje wskazujące na korzyści stosowania LAMA u chorych na astmę - nie tylko ciężką, niekontrolowaną, ale też w łagodniejszej postaci. Publikacje te przyczyniły się do uwzględnienia tiotropium w postaci drobnocząsteczkowej w nowych wytycznych GINA 2016 u chorych z astmą ciężką (stopień 5) powyżej 12 roku życia. Zgodnie z wytycznymi lek ten należy stosować jako dodatkowy do dotychczas stosowanych leków kontrolujących.
Metaanaliza badań dotyczących stosowania tiotropium u 2563 chorych leczonych w GKS wskazuje, że dodanie leku do dotychczasowej terapii pozwoliło na ograniczenie występowania zaostrzeń wymagających systemowych GKS ( 4 badania), a także hospitalizacji ( 5 badań). Ponadto obserwowano poprawę parametrów czynnościowych (FEV1) grupie leczonej tiotropium w porównaniu do monoterapii w GKS. Nie stwierdzono różnic w zakresie jakości życia (AQLQ) oraz kwestionariuszowej ocenie kontroli astmy (ACQ). W tym roku ukazała się kolejna metaanaliza badań zastosowania LAMA jako dodanego terapii łączonej LABA/w GKS. Uwzględniono 4 badania, łącznie obejmujące 1197 chorych leczonych LABA/w GKS. Większość badanych reprezentowała astmę ciężką, średnie wartości FEV1 wynosiły 55% należnej. W grupie leczonej LABA/w GKS i LAMA (5µg dawka dobowa tiotropium w postaci respimatu) stwierdzono ograniczenie częstości zaostrzeń wymagających stosowania systemowych GKS w porównaniu do terapii LABA/w GKS. Nie wykazano różnic w zakresie jakości życia (AQLQ), kontroli astmy (ACQ). W grupie LAMA/LABA/w GKS w porównaniu do LABA/w GKS wykazano natomiast poprawę parametrów czynnościowych (FEV1, FVC). Nie obserwowano zwiększenia działań niepożądanych w związku z dodaniem LAMA do dotychczasowej terapii.