Migotanie przedsionków doprowadza rocznie do 15 tys. udarów
Autor: Aleksandra Lang
Data: 30.11.2015
Rozmowa z prof. Zbigniewem Kalarusem ze Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu.
Dlaczego migotanie przedsionków jest tak ważnym problemem medycznym?
Po pierwsze jest to najczęściej występująca arytmia w całej populacji. Szacuje się, że dotyczy ona 1-2 proc. populacji czyli kilkuset tysięcy osób w Polsce. Jest ona związana z wiekiem - im starszy tym częstość w poszczególnych przedziałach wiekowych jest wyższa. Szacuje się, że po 80-tym roku życia to ponad 10 proc.
Po drugie migotanie przedsionków jest określane w literaturze medycznej jako arytmia złośliwa, gdyż wpływa negatywnie zarówno na jakość życia pacjentów dotkniętych chorobą, jak i na czas przeżycia. Migotanie przedsionków niesie za sobą ryzyko wystąpienia różnego rodzaju powikłań między innymi np. nasilenia niewydolności serca, a najgroźniejsze z nich to udar niedokrwienny mózgu. Szacuje się, że tego typu udarów, uwarunkowanych migotaniem przedsionków, jest w Polsce ok. 15 tysięcy rocznie. Udar niedokrwienny, który wystąpił w wyniku migotania przedsionków ma gorsze rokowanie, niż udar niedokrwienny o innej etiologii.
Po trzecie, istnieje wysoki odsetek chorych – nie ma dokładnych danych, szacuje się od kilku do kilkunastu procent – u których migotanie przedsionków przebiega bezobjawowo. Chorzy tego nie czują i niestety pierwszym objawem może tu być od razu udar mózgu. Postać bezobjawowa może występować częściej u osób w podeszłym wieku.
O co powinien zadbać każdy z nas, aby zapobiegać chorobie?
Pierwszy istotny element to przyczyny migotania przedsionków. U części pacjentów nie potrafimy tej przyczyny znaleźć. Prawdopodobnie jest to uwarunkowane genetycznie. U większości osób migotanie przedsionków jest następstwem wielu schorzeń sercowo-naczyniowych, które moglibyśmy leczyć, takich, jak nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, serce uszkodzone w przebiegu zawału, zastawkowe wady serca. Jeśli więc będziemy dobrze leczyć naszych chorych na nadciśnienie, będziemy stosować profilaktykę miażdżycy, zredukujemy ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej to zredukujemy także ryzyko migotania przedsionków. Istnieją również pozasercowe przyczyny – najczęstsza z nich to nadczynność tarczycy.
Drugim ważnym elementem jest kwestia rozpoznania – nie wystarczy fakt, że pacjent powie o kołataniu serca, musi to być potwierdzone w EKG albo badaniu holterowskim. Chorzy, u których zostanie to potwierdzone, powinni mieć wdrożone profilaktyczne leczenie przeciwzakrzepowe, które redukuje ryzyko wystąpienia udaru mózgu o 60-70 proc.
Na jakie dostępne terapie mogą liczyć polscy pacjenci, cierpiący na migotanie przedsionków?
W zakresie profilaktyki przeciwzakrzepowej w Polsce dostępna jest i refundowana terapia w postaci klasycznych antagonistów witaminy K. Dostępne są również - nierefundowane - tzw. nowe leki przeciwzakrzepowe. Badania pokazują, że te leki są równie skuteczne albo nawet skuteczniejsze w redukcji ryzyka wystąpienia udaru mózgu. Przede wszystkim jednak są one bezpieczniejsze, mają niższe ryzyko powikłań, głównie krwotocznych.
Niewielka grupa chorych, u której występują przeciwskazania do przyjmowania leków przeciwzakrzepowych, jest leczona poprzez przezskórne zamknięcie uszka lewego przedsionka, co zmniejsza istotne ryzyko wystąpienia udaru. Istnieją dowody naukowe, że ta forma zabiegowa jest podobnie skuteczna, jak leczenie przeciwkrzepliwe, jednak stosowana wyłącznie w grupie z przeciwwskazaniami.
Do czego może doprowadzić brak odpowiedniego leczenia?
Najgroźniejszym ryzykiem jest, jak już mówiłem, wystąpienie udaru mózgu. Oprócz tego może wystąpić szereg powikłań, gorsza jakość życia, depresja, nasilenie lub wyindukowanie uszkodzenia serca i doprowadzenie do jego niewydolności, zatorowość obwodowa (np. nóg). Z badań obserwacyjnych wynika, że czas życia chorych z migotaniem przedsionków jest krótszy niż chorych wolnych od arytmii, chyba, że są prawidłowo leczeni.
Po pierwsze jest to najczęściej występująca arytmia w całej populacji. Szacuje się, że dotyczy ona 1-2 proc. populacji czyli kilkuset tysięcy osób w Polsce. Jest ona związana z wiekiem - im starszy tym częstość w poszczególnych przedziałach wiekowych jest wyższa. Szacuje się, że po 80-tym roku życia to ponad 10 proc.
Po drugie migotanie przedsionków jest określane w literaturze medycznej jako arytmia złośliwa, gdyż wpływa negatywnie zarówno na jakość życia pacjentów dotkniętych chorobą, jak i na czas przeżycia. Migotanie przedsionków niesie za sobą ryzyko wystąpienia różnego rodzaju powikłań między innymi np. nasilenia niewydolności serca, a najgroźniejsze z nich to udar niedokrwienny mózgu. Szacuje się, że tego typu udarów, uwarunkowanych migotaniem przedsionków, jest w Polsce ok. 15 tysięcy rocznie. Udar niedokrwienny, który wystąpił w wyniku migotania przedsionków ma gorsze rokowanie, niż udar niedokrwienny o innej etiologii.
Po trzecie, istnieje wysoki odsetek chorych – nie ma dokładnych danych, szacuje się od kilku do kilkunastu procent – u których migotanie przedsionków przebiega bezobjawowo. Chorzy tego nie czują i niestety pierwszym objawem może tu być od razu udar mózgu. Postać bezobjawowa może występować częściej u osób w podeszłym wieku.
O co powinien zadbać każdy z nas, aby zapobiegać chorobie?
Pierwszy istotny element to przyczyny migotania przedsionków. U części pacjentów nie potrafimy tej przyczyny znaleźć. Prawdopodobnie jest to uwarunkowane genetycznie. U większości osób migotanie przedsionków jest następstwem wielu schorzeń sercowo-naczyniowych, które moglibyśmy leczyć, takich, jak nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, serce uszkodzone w przebiegu zawału, zastawkowe wady serca. Jeśli więc będziemy dobrze leczyć naszych chorych na nadciśnienie, będziemy stosować profilaktykę miażdżycy, zredukujemy ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej to zredukujemy także ryzyko migotania przedsionków. Istnieją również pozasercowe przyczyny – najczęstsza z nich to nadczynność tarczycy.
Drugim ważnym elementem jest kwestia rozpoznania – nie wystarczy fakt, że pacjent powie o kołataniu serca, musi to być potwierdzone w EKG albo badaniu holterowskim. Chorzy, u których zostanie to potwierdzone, powinni mieć wdrożone profilaktyczne leczenie przeciwzakrzepowe, które redukuje ryzyko wystąpienia udaru mózgu o 60-70 proc.
Na jakie dostępne terapie mogą liczyć polscy pacjenci, cierpiący na migotanie przedsionków?
W zakresie profilaktyki przeciwzakrzepowej w Polsce dostępna jest i refundowana terapia w postaci klasycznych antagonistów witaminy K. Dostępne są również - nierefundowane - tzw. nowe leki przeciwzakrzepowe. Badania pokazują, że te leki są równie skuteczne albo nawet skuteczniejsze w redukcji ryzyka wystąpienia udaru mózgu. Przede wszystkim jednak są one bezpieczniejsze, mają niższe ryzyko powikłań, głównie krwotocznych.
Niewielka grupa chorych, u której występują przeciwskazania do przyjmowania leków przeciwzakrzepowych, jest leczona poprzez przezskórne zamknięcie uszka lewego przedsionka, co zmniejsza istotne ryzyko wystąpienia udaru. Istnieją dowody naukowe, że ta forma zabiegowa jest podobnie skuteczna, jak leczenie przeciwkrzepliwe, jednak stosowana wyłącznie w grupie z przeciwwskazaniami.
Do czego może doprowadzić brak odpowiedniego leczenia?
Najgroźniejszym ryzykiem jest, jak już mówiłem, wystąpienie udaru mózgu. Oprócz tego może wystąpić szereg powikłań, gorsza jakość życia, depresja, nasilenie lub wyindukowanie uszkodzenia serca i doprowadzenie do jego niewydolności, zatorowość obwodowa (np. nóg). Z badań obserwacyjnych wynika, że czas życia chorych z migotaniem przedsionków jest krótszy niż chorych wolnych od arytmii, chyba, że są prawidłowo leczeni.
